Przemówienie senatora Henryka Piotra Siedlaczka w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Henryka Piotra Siedlaczka w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Pani Marszałek! Wysoka Izbo!

Art. 25 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 mówi, iż w roku 2024 minister właściwy do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej może zlecić Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego realizację szkoleń dla pracowników ministerstw i urzędów centralnych oraz innych osób zaangażowanych w przygotowania do sprawowania przez Rzeczpospolitą Polską prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Art. 25 ust. 3 mówi, iż na realizację szkoleń, o których mowa w ust. 1, szkoła otrzymuje dotację celową ze środków będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Kto i na jakich zasadach określi wysokość dotacji celowej, o której mowa w art. 25 ust. 3?

Ponadto ustawa okołobudżetowa w art. 14 przewiduje zmiany w zakresie przekazania skarbowych papierów wartościowych Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Rozwiązanie wprowadzone w art. 14 pomoże oddziaływać m.in. w obszarze opieki zdrowotnej psychiatrycznej, związanej z pogłębiającym się kryzysem psychicznym wśród dzieci i młodzieży oraz ze wzrostem liczby młodych pacjentów w gabinetach psychiatrycznych. Uważam, że równie istotnym obszarem, w którym należałoby oddziaływać, jest opieka psychologiczna związana z kryzysem psychicznym, którego wzrost obserwuje się nie tylko wśród dzieci i młodzieży, ale także wśród osób dorosłych, gdyż coraz więcej spośród nich wymaga konsultacji lub terapii psychologicznej. Mając na uwadze powyższe, pytam: czyż nie jest już nie tyle koniecznością, ile potrzebą wynikającą z obecnej sytuacji zwiększenie nakładów finansowych w obszarze wsparcia psychologicznego?

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo!

Zapisy ustawy o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, które przesuwają z dnia 31 grudnia 2023 r. na dzień 31 grudnia 2024 r. termin ukończenia rozpraw doktorskich, uważam za zdecydowanie słuszne i w pełni popieram takie rozwiązanie.

Proponowane zmiany mają na celu umożliwienie uzyskania stopnia doktora w trybie studiów doktoranckich do dnia 31 grudnia 2024 r. i mają podstawowe znaczenie zarówno dla podmiotów prowadzących studia doktoranckie, jak i dla uczestników studiów. Konieczność przedłużenia terminu wynika z zakłóceń cyklu i harmonogramu prowadzonych przez doktorantów badań spowodowanych pandemią COVID-19. Przyjęcie przedłożonej ustawy jest w pełni uzasadnione.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Pani Marszałek! Wysoki Senacie!

Nowelizacja dotyczy 2 ustaw, tj. przepisów wprowadzających ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zmiany odnoszą się do szkół doktorskich oraz zasad ich funkcjonowania.

Do roku 2018 studia doktoranckie były formą kształcenia doktorantów. W 2018 r. ustawa wprowadziła tzw. szkoły doktorskie. Termin zakończenia prowadzenia studiów doktoranckich ustalono na 2023 r., następnie wydłużono go do końca 2024 r. celem umożliwienia ukończenia już rozpoczętych rozpraw doktorskich. Niemniej jednak nie wszystkie przepisy odnoszące się do doktorantów zostały wydłużone do końca 2024 r.

Nowela wprowadza przepisy pozwalające na to, aby do studiów doktoranckich prowadzonych w 2024 r. miały też zastosowanie przepisy dotyczące m.in.: objęcia doktorantów powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym realizowanym i finansowanym na zasadach dotychczasowych; objęcia doktorantów ubezpieczeniem z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach; możliwości tworzenia samorządu doktorantów także przez uczestników studiów doktoranckich.

Ustawa nakłada również obowiązek wprowadzenia przez rektorów uczelni, dyrektorów instytutów PAN, dyrektorów instytutów badawczych oraz dyrektorów międzynarodowych instytutów naukowych danych uczestników studiów doktoranckich do Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Senatorowie!

Dziękuję za możliwość zabrania głosu w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w tej ważnej dyskusji dotyczącej przyszłości szkolnictwa wyższego w naszym kraju. Pragnę przedstawić kilka kluczowych kwestii, które moim zdaniem są istotne dla poprawy sytuacji studentów studiów doktoranckich.

Przede wszystkim chciałabym wyrazić poparcie dla proponowanych zmian w kształceniu doktorantów. Uważam, że te reformy pozytywnie wpłyną na sytuację studentów studiów III stopnia, umożliwiając im bardziej efektywne zdobywanie wiedzy i umiejętności niezbędnych do późniejszej kariery naukowej czy zawodowej.

Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia jest kluczowym elementem proponowanej ustawy. Wprowadzenie standardów, monitoringu i oceny procesów edukacyjnych na poziomie doktoranckim jest krokiem naprzód w budowaniu mocnego fundamentu dla polskiego szkolnictwa wyższego. W ten sposób nie tylko zabezpieczamy poziom wiedzy i kompetencji absolwentów, ale również podnosimy prestiż naszych uczelni na arenie międzynarodowej.

Chciałabym podkreślić znaczenie możliwości odwołania rektora uczelni, który złamałby ustanowione prawo. To niezbędny krok w kierunku zapewnienia profesjonalnego i zgodnego z zasadami zarządzania na polskich uczelniach. Minister szkolnictwa wyższego, jako strażnik standardów i wartości edukacyjnych, musi mieć możliwość interwencji w przypadku naruszenia przepisów przez władze uczelni.

Wierzę, że proponowane zmiany przyczynią się do stworzenia lepszych warunków dla rozwoju polskiego szkolnictwa wyższego. Mam nadzieję, że wspólnie podejmiemy decyzje, które będą służyły nie tylko dzisiejszym, lecz także przyszłym pokoleniom studentów w Polsce. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczy uczestników studiów doktoranckich, którzy rozpoczęli te studia przed rokiem akademickim 2019/2020 i nie obronili prac doktorskich w terminie przewidzianym ówczesnymi przepisami.

Pierwotny termin zakończenia prowadzenia studiów doktoranckich i obrony prac doktorskich został określony na dzień 31 grudnia 2023 r. W lipcu 2023 r. ostateczny termin zakończenia przewodów doktorskich wydłużono do końca 2024 r. Celem było umożliwienie ukończenia przygotowywanych rozpraw doktorskich, a następnie uzyskania stopnia naukowego doktora osobom, które z powodu pandemii nie miały możliwości przeprowadzenia bądź ukończenia badań.

Generalnie cykl kształcenia na studiach doktoranckich został zakończony, ale w trakcie pisania pracy wciąż są osoby, którym te studia przedłużono. Ze względu na dotychczasowy wkład pracy, ale także poniesione koszty, zasadne jest umożliwienie im dokończenia rozpraw i uzyskania stopnia doktora.

Ustawa przedłuża funkcjonowanie kilku szczegółowych zapisów dotyczących organizacji studiów i statusu doktoranta. Dlatego nowelizację tę należy ocenić pozytywnie w zakresie proponowanych zmian, dotyczących m.in. wyłączenia doktorantów z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, utrzymania na dotychczasowych zasadach ubezpieczeń zdrowotnych i zabezpieczania społecznego doktorantów z tytułu wypadków i chorób zawodowych, możliwości tworzenia samorządu doktorantów, podtrzymania obowiązku wprowadzania danych doktorantów do systemu POL-on, traktowania dotychczasowych studiów doktoranckich tak jak szkół doktorskich aż do końca 2024 r., utrzymania wydawania zaświadczeń zezwalających cudzoziemcom na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach doktoranckich.

Proponowane zmiany w tej formie nie wywołują skutków dla budżetu państwa, jednakże środowisko akademickie podnosi problem finansowania stypendiów doktoranckich. Przepisy z 2023 r. pozwalają na ich utrzymanie, ale wskazują, że środki na stypendia muszą pochodzić z funduszy własnych uczelni. Może to prowadzić do zaburzenia płynności finansowej i – szczególnie w przypadku małych jednostek – ograniczenia wydatków na działalność statutową i rozwojową. Dlatego np. Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego rekomenduje uwzględnienie kosztów przedłużenia tych studiów w algorytmie finansowania jednostek je prowadzących. Musimy jednak mieć na względzie skutki finansowe dla budżetu na rok 2024.

Podsumowując, uważam, że brak nowelizacji niektórych przepisów odnoszących się do funkcjonowania studiów doktoranckich po 31 grudnia 2023 r. niesie ze sobą ryzyko niewystarczającego zabezpieczenia interesów doktorantów oraz niezakończenia przez nich studiów obroną pracy i uzyskaniem stopnia doktora. Dlatego rekomenduję pozytywną ocenę przedłożonej ustawy. Dziękuję za uwagę.