Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej (282.)

oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (273.)

w dniu 20 listopada 2018 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 1011, druki sejmowe nr 2769 i 2894).

2. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (druk senacki nr 939).

3. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (druk senacki nr 827).

(Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 02)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Ustawodawczej Stanisław Gogacz)

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dzień dobry państwu.

Razem z przewodniczącym Robertem Mamątowem, przewodniczącym Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, jako przewodniczący Komisji Ustawodawczej otwieram posiedzenie 2 połączonych komisji.

Poproszę listę gości, którzy przybyli na nasze obrady.

Przedmiotem obrad połączonych komisji są 3 punkty, z których pierwszy dotyczy rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego; druk senacki nr 1011, druki sejmowe nr 2769 i 2894.

Przedstawicielem wnioskodawców jest pan senator Aleksander Szwed. Nie widzę pana senatora. Pani mecenas, pani legislator Katarzyna Konieczko kieruje tu stroną legislacyjną, pracami od strony Biura Legislacyjnego.

Następne punkty będę oczywiście przedstawiał w trakcie pracy, gdy będziemy się nimi zajmowali.

Chciałbym powitać pana ministra Michała Wójcika. Witamy serdecznie. Chciałbym powitać pana Rafała Flisikowskiego z Ministerstwa Sprawiedliwości. Witam panią sędzię, członka Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa, panią Teresę Kurcyusz-Furmanik. Witamy panią sędzię. Witam panią Beatę Brzywczy, Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Witam. Witam pana Jacka Mahorowskiego, Ministerstwo Sprawiedliwości. Witam panią Beatę Mandylis, Biuro Legislacyjne, i panią Katarzynę Konieczko. To wszyscy.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 1011, druki sejmowe nr 2769 i 2894)

Proszę państwa, punkt, który będziemy rozpatrywali, jeżeli chodzi o jego ścieżkę legislacyjną, to jest punkt, który już był rozpatrywany przez Senat, następnie został przedstawiony w Sejmie, więc teraz jesteśmy na etapie rozpatrywania ustawy, która została przyjęta w Sejmie. Jest to punkt, który sprowadza się do tego, że w ustawie – Kodeks postępowania cywilnego w art. 7781 do obecnie istniejącego artykułu, do obecnej treści dopisujemy zdanie: nie dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny przeciwko spółce, nie była już jej wspólnikiem.

Myśmy debatę, dyskusję prowadzili, kiedy to było na etapie prac Senatu, kiedy przyjmowaliśmy ten projekt ustawy, zanim został on przedstawiony Sejmowi.

Otwieram dyskusję.

Bardzo proszę, czy pan minister chciałby zabrać głos, czy może ktoś z państwa?

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Wójcik:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Szanowni Państwo!

Nie wiem, czy jest potrzeba szczegółowego przybliżania sensu tej zmiany. Ta inicjatywa wyszła z Senatu, jest wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Dodam, że jestem tu w zastępstwie pana ministra Łukasza Piebiaka.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego przesądza o tym, jak stosować tytuł egzekucyjny. O tym, czy klauzula wykonalności może być stosowana wobec wspólnika spółki jawnej, przesądził wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Należałoby to rozszerzyć również na inne spółki osobowe i takie brzmienie zostało zaproponowane.

Myślę, że to nigdy nie budziło żadnych wątpliwości. Zresztą także głosowanie w Sejmie pokazuje, że co do tego nie było żadnych wątpliwości. Zmiana w tym przepisie, zdanie drugie przesądza, że jest to też wyjście naprzeciw oczekiwaniom zgodności z konstytucją. Jest to zgodne z tym, co w wyroku Trybunału Konstytucyjnego zostało napisane, tylko że jest to rozszerzone także na inne spółki osobowe. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dziękuję bardzo panu ministrowi.

Czy ktoś chciałby zabrać głos? Pani mecenas czy ktoś z państwa?

Jeżeli nie, to ja proponuję, żebyśmy przystąpili do przegłosowania ustawy, którą otrzymaliśmy z Sejmu, projektu ustawy zawartego w druku nr 1011.

Kto z państwa jest za przyjęciem tego projektu ustawy? (10)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto wstrzymał się od głosu? (1)

Stwierdzam, że połączone komisje senackie w głosowaniu zadecydowały o przyjęciu projektu tej ustawy.

(Głos z sali: Sprawozdawca.)

Sprawozdawcą był do tej pory pan senator Szwed.

Czy możemy zgłosić zaocznie, czy musi być ktoś osobiście? Czy ktoś chciałby się zgłosić?

(Głos z sali: To pan senator Szwed…)

Może być pan Szwed? Tak. Dobrze. A gdyby była taka sytuacja, że nie będzie mógł, to wtedy któryś z przewodniczących to przejmie.

Dobrze. Pan senator Aleksander Szwed będzie sprawozdawcą tej ustawy.

Dziękuję bardzo.

Punkt 2. porządku obrad: pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (druk senacki nr 939)

Przystępujemy w takim razie do pracy nad punktem drugim porządku obrad. Punkt drugi to jest pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego; druk senacki nr 939.

Przedstawiciel wnioskodawców, pan senator Andrzej Mioduszewski jest obecny. Legislatorzy – pani mecenas Katarzyna Konieczko i pani Beata Mandylis. Z mojej wiedzy wynika, że jest to realizacja postulatu zawartego w petycji obywatelskiej.

Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zaprezentowanie tego punktu.

Senator Andrzej Mioduszewski:

Dziękuję.

Panowie Przewodniczący! Szanowne Komisje!

Zostałem upoważniony do prezentowania tego projektu przed komisjami.

Do Senatu wpłynęła petycja, która zwróciła nam uwagę na rozbieżności w sposobie regulowania kwestii obliczania terminów procesowych w postępowaniu karnym oraz w postępowaniu cywilnym i administracyjnym.

W przypadku postępowania karnego, jeśli koniec terminu do wykonania czynności procesowych przypada w sobotę, dla zachowania terminu czynności należy wykonać najpóźniej w tym dniu, chyba że w sobotę wypada jedno ze świąt wskazanych w ustawie o dniach wolnych od pracy. Wówczas jednak termin do wykonania czynności przypadnie w kolejnym dniu, który nie jest dniem wolnym od pracy. Zaś w przypadku postępowania cywilnego i administracyjnego, jeśli koniec terminu procesowego wypada w sobotę, termin ten upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy.

Projektowana regulacja polega na dodaniu w kodeksie postępowania karnego rozwiązania, zgodnie z którym, jeśli koniec terminu do wykonania czynności przypadnie na dzień uznany ustawowo za dzień wolny od pracy lub na sobotę, czynności można wykonać następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

W ustawie o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego proponowany jest art. 1. Art. 1 „W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (DZ. U. z 2017 r. poz. 1904 z późn. zm.) art. 123 §3 otrzymuje brzmienie: «Jeżeli koniec terminu przypada na dzień uznawany przez ustawę za dzień wolny od pracy lub na sobotę, czynności można wykonać następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą»”. I art. 2 „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”.

Dodam jeszcze, że to rozwiązanie nie budziło kontrowersji na posiedzeniu komisji. Wszyscy byli zgodni co do wprowadzenia takiego przepisu w tej ustawie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dziękuję bardzo.

Krótko mówiąc, chodzi tu o to, ażeby w art. 123 §3 dodać „lub na sobotę”, tak aby każda sobota niezależnie od tego, czy ona będzie wolna, czy też pracująca, posiadała ten sam status.

Opinie, które otrzymaliśmy i za które oczywiście bardzo dziękuję, też są pozytywne. Chodzi po prostu o to, aby – podobnie jak w innych działach prawa – ujednolicić zapisy dotyczące liczenia terminów.

Czy pan minister…

Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Wójcik:

Szanowny… Chciałem powiedzieć: Panie Redaktorze.

(Wesołość na sali)

Szanowny Panie Przewodniczący!

Oczywiście my jako resort sprawiedliwości popieramy to rozwiązanie. Ta poprawka służy systemowi, system musi być spójny. Jeżeli takie są rozwiązania w kodeksie procedury cywilnej i w sprawach administracyjnych, to… Nawet dzisiaj rano tutaj z sędziami rozmawialiśmy i zastanawiałem się, dlaczego nie zostało to wcześniej zrobione, uczynione, jeżeli chodzi o procedurę karną. Tak więc my w całej rozciągłości popieramy to rozwiązanie.

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dziękuję bardzo.

W opinii, którą otrzymaliśmy z Ministerstwa Sprawiedliwości, też jest to wyrażone.

Jeżeli nie ma innych głosów, to ja proponuję, żebyśmy przystąpili do przegłosowania projektu tej ustawy.

Kto z państwa jest za przyjęciem projektu ustawy? (11)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto wstrzymał się od głosu? (0)

Stwierdzam, że projekt ustawy uzyskał akceptację 2 połączonych komisji.

Kto będzie sprawozdawcą? Czy pan senator Mioduszewski będzie sprawozdawcą?

(Senator Andrzej Mioduszewski: Tak, będę.)

Bardzo dziękuję.

Punkt 3. porządku obrad: pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (druk senacki nr 827)

Przystępujemy w takim razie do pracy nad punktem trzecim naszego porządku obrad, a jest to pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego; druk senacki nr 827.

Przedstawiciel wnioskodawców – senator Jan Rulewski, legislator – pan mecenas Michał Gil.

Proszę państwa, poprosimy może pana senatora Jana Rulewskiego o zaprezentowanie tego projektu ustawy.

Bardzo proszę.

Senator Jan Rulewski:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysokie Komisje!

Projekt ustawy zawarty w druku nr 827 jest implementacją petycji przyjętej przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Petycja ta zmierzała do wprowadzenia ułatwień, wręcz udogodnień dla obywateli polskich zamieszkujących kraje Unii Europejskiej i Konfederacji Szwajcarskiej, zatem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, udogodnień w zakresie nadawania korespondencji przez osoby tam przebywające, obywateli polskich czy w ogóle obywateli, Polaków przebywających za granicami kraju, a mających, powiedzmy, jakieś sprawy do załatwienia w urzędach administracyjnych w Polsce.

Do tej pory art. 57 §5 k.p.a. wskazywał, że tą właściwą instytucją, od której działań liczą się terminy, także w przypadku nadawcy, jest Poczta Polska. Oczywiście obywatele przebywający za granicą mogli nadawać korespondencję, mówimy o tej ważnej korespondencji, za pośrednictwem urzędu konsularnego, a jeśli była ona przekazywana w formie elektronicznej, to oczywiście również było to uznawane. W każdym razie prawo do nadawania tej korespondencji przysługiwało wyłącznie polskiej placówce pocztowej, tak to było wyznaczone, tak było w rozumieniu ustawy i było to wiążące.

Obywatel wnosił o to, aby obywatele polscy, w ogóle Polacy, którzy przebywają za granicą, mogli korzystać z takiego samego prawa w placówkach europejskich, aby przekazywanie korespondencji przez instytucje innych krajów, jeśli występują tam powszechne instytucje pocztowe, było uznawane za równoważne przekazywaniu za pośrednictwem Poczty Polskiej, a zatem i terminy, i fakt nadania były traktowane na równi.

Wykorzystywanie tego udogodnienia byłoby znakomite dla zachowania terminów, ale także ograniczałoby konieczność zatrudniania czy też konieczność wchodzenia w porozumienia z pełnomocnikami na terenie Polski. Porozumienie z pełnomocnikami też w gruncie rzeczy wydłużało ten proces, bo pełnomocnik, który otrzymywał korespondencję na terenie naszego kraju, i tak musiał się komunikować z obywatelem przebywającym poza granicami kraju.

Innymi słowy, Polska jest większa niż do granic na Odrze i Nysie w zakresie kodeksu postępowania administracyjnego, sięga już w tej chwili do Atlantyku i obywatele mogą skutecznie dochodzić swoich praw, nie ponosząc dodatkowych trudów organizacyjnych, a nawet kosztów, w sytuacji zwracania się czy to do konsula, czy też do pełnomocnika.

Jednakże w drugim zapisie ustawy mówi się o obywatelach, którzy nie mają miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Polsce bądź w innym państwie członkowskim. Oni muszą ustanowić w Polsce pełnomocnika do doręczeń, chyba że doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Wszystkie opinie są pozytywne. Do tej znaczącej instytucji pewne zastrzeżenia wnosi tylko Poczta Polska.

Ta ustawa nie pociąga za sobą nakładów, ewentualnie bardzo minimalne nakłady finansowe. I jeszcze jedno: jest to zgodne z prawodawstwem Unii Europejskiej, która to Unia dopuszcza wysyłanie z terenu Unii do wszystkich państw korespondencji i uznawanie tego działania za równoważne. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dziękuję bardzo.

Czyli propozycja zmierza do tego, ażeby w art. 40 §4 rozszerzyć ten zakres, tę jakby geografię…

(Senator Jan Rulewski: I w art. 57…)

…i w art. 57…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, czyli art. 40 §4 i art. 57 §2.

Czy ktoś chciałby zabrać głos?

Pani sędzia. Bardzo proszę.

Członek Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa Teresa Kurcyusz-Furmanik:

Proszę państwa, Krajowa Rada Sądownictwa skorzystała ze swojego uprawnienia i przesłała opinię na temat tego projektu.

Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa proponowana nowelizacja jest ze wszech miar konieczna i uzasadniona, jako że z niewiadomych tak naprawdę przyczyn procedura administracyjna pozostawała w tyle za wszystkimi innymi, karną, cywilną, nawet ordynacją podatkową i oczywiście procedurą przed sądami administracyjnymi, gdzie te zmiany były wywołane nie tylko dyrektywą i zunifikowaniem usług operatora pocztowego, ale również wyrokiem, który właściwie nakładał taki obowiązek na Polskę.

Dotychczasowa regulacja stawiała strony w zależności od miejsca zamieszkania – wydaje się, wbrew woli ustawodawcy – w różnych pozycjach, bowiem termin do złożenia odwołania od decyzji, względnie od zażalenia, to było 7 i 14 dni. Mieszkający na terenie Polski obywatel, a nawet nieobywatel, mógł to zrobić za pięć dwunasta, wieczorem dnia piętnastego, wtedy zachowywał 14 dni. Zaś obywatel polski albo obywatel, który był obcokrajowcem, ale rozpoczął jakąś procedurę administracyjną na terenie Polski, miał ten termin zdecydowanie dłuższy, musiał przewidzieć, kiedy Poczta Polska przystawi pieczątkę na liście, który wysyła. Zatem była to wręcz dyskryminacja, a na pewno nierówne traktowanie relewantnych podmiotów.

Stąd też Krajowa Rada Sądownictwa uznaje, że to była już najwyższa pora na uregulowanie tego, bo do tej pory niedostrzeżony przepis, uregulowanie w przepisie art. 57 §5 pkt 2 wymagało bardzo szybkiej interwencji ustawodawcy. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Stanisław Gogacz:

Dziękuję pani sędzi.

Czy ktoś chciałby zabrać głos?

Jeżeli nie, to ja proponuję, żebyśmy przystąpili do głosowania nad przedstawionym projektem zmian w ustawie, zawartym w druku senackim nr 827.

Kto z państwa jest za przyjęciem tej nowelizacji? (12)

Nie ma głosów przeciwnych.

Nikt nie wstrzymał się od głosu.

W takim razie projekt tych zmian został przyjęty.

Kto z państwa byłby sprawozdawcą?

Bardzo proszę, pan senator Rulewski.

Jeżeli nie ma innych propozycji, to pan senator Jan Rulewski będzie sprawozdawcą 2 połączonych komisji.

Proszę państwa, wyczerpaliśmy porządek obrad 2 połączonych komisji. Dziękuję państwu za przybycie, dziękuję panu ministrowi, pani sędzi, wszystkim gościom. Dziękuję państwu.

Zamykam posiedzenie połączonych komisji. Dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 22)