Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (140.)

w dniu 16 października 2018 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 955, druki sejmowe nr 2809 i 2843).

2. Rozpatrzenie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (druk senacki nr 968, druki sejmowe nr 2811, 2824 i 2824-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 05)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Grzegorz Bierecki)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dzień dobry państwu.

Otwieram nasze posiedzenie.

Porządek obrad tego posiedzenia przewiduje 2 punkty. W punkcie pierwszym jest rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw; druk senacki nr 995, a w punkcie drugim – rozpatrzenie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych; druk senacki nr 968.

Witam panów senatorów, witam panów ministrów wraz ze współpracownikami. Witam także gości przybyłych na nasze posiedzenie, reprezentujących Caritas Polska, Polski Fundusz Rozwoju, Business Centre Club… Tylu gości. Witam serdecznie. Jeżeli kogoś pominąłem, to przepraszam, i tym serdeczniej witam.

Przechodzimy do porządku obrad.

Czy są uwagi do porządku? Nie ma. Dziękuję.

W takim razie będziemy procedować zgodnie z przedstawionym porządkiem.

Czy w posiedzeniu biorą udział osoby zawodowo zajmujące się działalnością lobbingową? Nie ma takich osób.

Informuję państwa o odbywającej się transmisji internetowej naszych obrad.

Przystępujemy do rozpatrzenia porządku obrad.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 955, druki sejmowe nr 2809 i 2843)

Punkt pierwszy to ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Był to projekt rządowy, do prezentowania stanowiska rządu upoważniony został minister finansów. Który z panów ministrów…

Pan minister Skiba. Bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba:

Dziękuję bardzo.

Krótko opowiem o projekcie, który był też dosyć szeroko dyskutowany publicznie. Jest to projekt ustawy, który ma na celu ułatwienie podatnikom składania zeznań podatkowych. W ten sposób zmierzamy do stworzenia takiej możliwości, żeby ktoś, kto nie chce zrobić nic, czyli nie chce ingerować w przygotowany przez administrację podatkową projekt zeznania podatkowego bazującego na danych, które są w urzędach skarbowych, nie musiał nic akceptować, nic zatwierdzać, nie musiał składać żadnych oświadczeń. Po prostu to przygotowane zeznanie podatkowe zostanie automatycznie wypełnione, a później zatwierdzone. Oczywiście przewidujemy też taki mechanizm, żeby ten podatnik, który skorzysta z tej formy rozliczenia, dowiedział się później o konieczności zapłacenia podatku.

Tutaj jest, w sensie idei… Pomysł jest prosty; wiele zapisów wynika tu z kwestii czysto technicznych. Potrzebujemy danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, żeby w kolejnym roku rozwinąć tego typu formułę rozliczania, umożliwić to osobom, które mają działalność gospodarczą, w związku z tym jest wiele technicznych zapisów. Wiem, że w Sejmie była dyskusja o tym, czy byłaby możliwość wprowadzenia takiego ułatwienia, takiej możliwości właśnie w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. Po dyskusji z Zakładem Ubezpieczeń Społecznym wiemy, że tak naprawdę to wszystko będzie… Rzeczywiście musimy poczekać rok, aby taką propozycję zaoferować. Na razie proponujemy to, co w sensie technologicznym udało się przygotować.

Mamy nadzieję, że ten sposób składania zeznania podatkowego będzie popularny i ograniczy takie poczucie, że składanie PIT jest takie stresujące właśnie z uwagi na ryzyko związane z popełnieniem błędu rachunkowego. W związku z tym, ci którzy będą chcieli zrezygnować ze składania zwykłego PIT-u, mają taką możliwość, a ci, którzy kochają liczenie, na pewno pozostaną przy tradycyjnych formach. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Bardzo proszę Biuro Legislacyjne.

Panie Szymonie?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Dziękuję bardzo. Szymon Giderewicz, legislator.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Ustawa nie budzi zasadniczych zastrzeżeń legislacyjnych. Na pewno w takim kształcie ma możliwość zafunkcjonowania, natomiast my zwracamy uwagę na kilka kwestii technicznolegislacyjnych, które miałyby doprecyzować i uporządkować przepisy.

Są to propozycje poprawek zawarte w punkcie III uwag szczegółowych, czyli propozycja precyzująca, że za pośrednictwem portalu podatkowego podatnik dokonuje nie tylko ostatecznej akceptacji zeznania, ale też wprowadzenia zmian do zeznania. Poza tym to propozycja poprawek z pktu 4, która ma doprecyzować odesłania, pkt 5 i propozycje mające uporządkować regulację ustawy dotyczące danych przekazywanych z rejestrów ZUS do Krajowej Administracji Skarbowej, poprawka o charakterze technicznolegislacyjnym zawarta w pkcie 6, doprecyzowanie przepisu przejściowego i zasad przekazywania danych przez ministra właściwego do spraw informatyzacji do Krajowej Administracji Skarbowej, do Centralnego Rejestru Podmiotów. Ostatnia uwaga, też o charakterze technicznolegislacyjnym, to jest uwaga zawarta w pkcie 7. Dotyczy ona przepisu o wejściu w życie ustawy, korelacji wszystkich terminów, tak aby wszystkie wyjątki wchodziły w jednym terminie. To również propozycja poprawki o charakterze technicznolegislacyjnym.

Poza tymi uwagami stricte legislacyjnymi mamy też 3 wątpliwości, które nie są poparte propozycjami poprawek. One w pewien sposób wykraczają poza sam techniczny charakter, są też pytaniami o pewne merytoryczne rozwiązania. To jest np. uwaga zawarta w pkcie 1. Otóż rozpatrywana ustawa ma umożliwić podatnikom wskazywanie w zeznaniu podatkowym rachunku osobistego, rachunku niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, na który miałby nastąpić zwrot podatku. Nasze pytanie jest takie: dlaczego nie umożliwić podatnikom wskazywania rachunku związanego z prowadzoną działalnością i tego rachunku, na który mógłby nastąpić zwrot podatku? To jest jakby pierwszy aspekt tego przepisu. A drugi jest taki, że skoro taka możliwość ma być wprowadzona, to powinny również ulec zmianie akty wykonawcze do ustawy, czyli rozporządzenie, które określa wzór zeznania. Wnioskodawcy nie wskazali takiej konieczności w całym uzasadnieniu, chociaż być może oczywiście przewidują okoliczność zmiany rozporządzeń. Nasza wątpliwość wynika stąd, że takiej informacji nie mamy. To jest uwaga pierwsza, pierwsza wątpliwość.

Druga wątpliwość dotyczy możliwości wskazanej w uzasadnieniu do projektu ustawy. Ma polegać na tym, że możliwością rocznego rozliczenia podatku przez Krajową Administrację Skarbową, przygotowaniem nowego zeznania, mają zostać objęci podatnicy rozliczający się nie tylko indywidualnie, ale także rozliczający się wspólnie z małżonkiem. Same przepisy ustawy nie precyzują bliżej tego założenia, bardzo wyraźnie uwidocznionego w uzasadnieniu. Żeby te przepisy miały szansę zafunkcjonować, to Krajowa Administracja Skarbowa powinna przygotowywać, wydaje się, w dalszym ciągu odrębne zeznania dla współmałżonków, a współmałżonek mógłby ewentualnie złożyć wniosek o wspólne rozliczenie podatku. Brakuje nam tej kropki nad „i”, takiego wyraźnego wskazania, że modyfikacja zeznania udostępnionego przez organy KAS może polegać na tym, że jeden z małżonków złoży wniosek o wspólne opodatkowanie, czyli małżonkowie wspólnie podejmą taką decyzję, a ten wniosek wyrazi jeden z małżonków. Takiej kropki nad „i” nam zabrakło. I to jest druga wątpliwość.

Ostatnia wątpliwość jest związana z tymi przepisami, które przewidują przekazywanie danych do organów KAS z rejestrów ZUS i z rejestrów PESEL. Uzasadnienie wskazuje, że to są dane niezbędne, dane, które mają umożliwić przygotowanie zeznań podatkowych przez organy KAS. Takie pierwsze zeznania mają dotyczyć już dochodów z roku 2018 r., natomiast same przepisy o przekazywaniu danych i o zasadach przekazywania danych mają wejść w życie dopiero z 1 stycznia 2020 r. Tak że nasza wątpliwość co do tego jest taka: dlaczego te terminy wejścia w życie zostały zróżnicowane, skoro dane te będą niezbędne organom KAS już w roku 2019 przy przygotowaniu zeznań za rok 2018 r.? Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Panie Szymonie.

Czy pan minister zechciałby się ustosunkować do wniesionych uwag?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba: Tak, ale ja bym może poprosił panią dyrektor, która szczegółowo odpowie na wszystkie wątpliwości. Dziękuję.)

Bardzo prosimy panią dyrektor.

Zastępca Dyrektora Departamentu Zarządzania Strategicznego w Ministerstwie Finansów Renata Domasiewicz:

Renata Domasiewicz, zastępca dyrektora Departamentu Zarządzania Strategicznego.

Może zacznę od tych uwag wyjaśniających.

Pierwsza uwaga dotyczyła możliwości podania w zeznaniu bądź aktualizacji rachunku osobistego i braku możliwości zgłoszenia rachunku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą. Chciałabym powiedzieć, że co do zasady zwroty nadpłaty z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych – bez względu na to, czy dotyczą osoby fizycznej prowadzącej działalność, czy też nie – dokonywane są na rachunki osobiste. Wprowadzenie możliwości aktualizacji rachunku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą wiązałoby się z koniecznością zmiany całej instytucji jednego okienka i przekazywania tej informacji również do innych organów, które z tych rachunków korzystają, takich jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej czy też krajowa kasa ubezpieczeń społecznych. Dlatego też w zeznaniach będzie możliwość podania tylko i wyłącznie rachunku osobistego, bo na te rachunki są dokonywane zwroty nadpłaty w podatku dochodowym.

Druga uwaga dotyczyła delegacji do wydania rozporządzenia i braku załączenia do projektu ustawy wzoru aktu wykonawczego ze wzorem formularzy, w którym będzie zgłaszany rachunek osobisty. Chciałabym zauważyć, że sam projekt tej ustawy nie zawiera przepisów do wydania rozporządzenia delegacji ustawowej, dlatego też do samego projektu nie załączone zostały wzory rozporządzeń i wzory zeznań. Takie rozporządzenie oczywiście będzie wydane, jest ono aktualnie po uzgodnieniach zewnętrznych i w Ministerstwie Finansów są opracowywane uwagi. Za chwilę będziemy występowali o zwolnienie z komisji prawniczej i czekali na publikację ustawy, żeby również to rozporządzenie można było jak najszybciej ogłosić.

Kolejna uwaga dotyczyła terminu wejścia w życie i przekazywania danych do szefa KAS przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i rejestr PESEL. Przesunięcie tego terminu na 1 stycznia 2020 r. wynika tutaj z tego, że te rejestry muszą dostosować swoje systemy do przekazywania danych. Jeśli chodzi o dane z ZUS, to te dane będą nam potrzebne w głównej mierze do wypełnienia zeznań dla osób prowadzących działalność gospodarczą, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych na przygotowanie swojego systemu potrzebuje około roku, żeby można było te dane wybrać i nam przekazać. A jeśli chodzi o rejestr PESEL, to tutaj przepisy wchodzą w życie… Przepisy dotyczące informacji, które będziemy dodatkowo brali z rejestru PESEL do CRP KEP, wchodzą w życie 1 grudnia 2018 r. i 1 stycznia 2019 r. jeszcze nie wszystkie dane przy podatnikach w tym rejestrze będą uzupełnione, dlatego też ta data jest przesunięta o rok. Z kolei zeznania za 2018 r. dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej będą wypełnione, jeśli chodzi o ulgę na dzieci, w oparciu o informacje, które podatnicy podali w zeznaniach za rok ubiegły, czyli za rok 2017 r.

Teraz wspólne opodatkowanie małżonków. Tutaj nie ma przygotowanych przepisów i nie widzieliśmy potrzeby, żeby takie przepisy wprowadzać, dlatego że założenie jest takie, że zeznania zostaną przygotowane dla wszystkich podatników w taki sposób, jakby oni się rozliczali indywidualnie. Aby skorzystać z możliwości wspólnego opodatkowania, podatnik będzie musiał złożyć wniosek, wskazując dane współmałżonka, i uwierzytelnić wniosek danymi z zeznania za rok poprzedni plus jedną z danych z informacji od płatnika za rok bieżący. I dopiero wtedy, po złożeniu takiego wniosku, zostanie sporządzone automatycznie zeznanie wspólnie z małżonkiem. To samo dotyczy osób samotnie wychowujących dzieci. Co do zasady wszystkie zeznania będą na początku wypełnione dla osób rozliczających się w sposób indywidualny.

Jeśli chodzi o propozycje poprawek, które zostały zgłoszone, to propozycja, która jest wskazana w pkcie 3, dotycząca zmiany w art. 1 w pkcie 21 i dotycząca art. 45cd ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydaje się niezasadna. Otóż w samym ust. 2 wskazaliśmy, że akceptacja przez podatnika udostępnionego zeznania przed upływem terminu określonego na jego złożenie bez wprowadzenia zmian albo po wprowadzeniu w nim zmiany oznacza złożenie zeznania w dniu dokonania tej akceptacji. Wydaje nam się, że zapis w ust. 2 jest wystarczający. To samo dotyczy poprawki porządkującej wskazanej w pkcie 4.

A jeśli chodzi o nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i doprecyzowanie terminów przekazania danych, to dodanie ust. 17b w art. 50 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wskazanie terminu „do 30 kwietnia” nie pozwalałoby nam na wystawienie poprawnych zeznań, gdybyśmy te dane dostali dopiero 30 kwietnia, nie wiadomo, o której godzinie, jeśli chodzi o korektę. Wspólnie z ZUS określiliśmy ich możliwości techniczne przetworzenia wszystkich danych i ich przekazania do CRDP i ustaliliśmy, że datą graniczną będzie 20 kwietnia. I dlatego też takie przepisy zaproponowaliśmy w ustawie.

Jeśli chodzi o art. 6 nowelizowanej ustawy i zmianę dotyczącą ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, to tutaj też wydaje się, że ta zmiana jest niepotrzebna. My w tym przepisie tylko i wyłącznie doprecyzowaliśmy dane, które są nam potrzebne do tego, aby wystawić poprawnie zeznania. A jeśli chodzi o przekazywanie danych pomiędzy rejestrem PESEL a CRP KEP, to funkcjonuje to od 1 grudnia 2012 r., w tym również, jeśli chodzi o informowanie przez ministra informatyzacji i informowanie szefa KAS o zaewidencjonowaniu osoby w rejestrze PESEL, a więc tutaj żadnych dodatkowych regulacji nie potrzebujmy. Te przepisy funkcjonują już kilka lat i są sprawdzone.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Pani Dyrektor.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Zarządzania Strategicznego w Ministerstwie Finansów Renata Domasiewicz: Dziękuję.)

Chciałby pan odnieść się do tych uwag?

Bardzo proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Tylko jedno zdanie. To znaczy ja podtrzymuję te uwagi technicznolegislacyjne, bo uważam, że są zasadne, oczywiście z tym zastrzeżeniem, że faktycznie to nie 30 kwietnia – to mój błąd – a 20 kwietnia w tej poprawce do art. 5. Przepraszam bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Pan minister?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba:

Bardzo dziękujemy za te propozycje. Chcielibyśmy jednak nie skorzystać z propozycji zgłoszonych przez pana legislatora. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Do komisji wpłynęły także dwa pisma od organizacji społecznych, od Komisji Krajowej „Solidarności”, NSZZ „Solidarność”.

Czy jest przedstawiciel? Nieobecny.

Pismo Komisji Krajowej „Solidarności” odnosi się do kwestii braku dostępu w przypadku niektórych osób wykluczonych cyfrowo do portalu informatycznego, a tym samym trudności w odrzuceniu sporządzonego zeznania.

Mamy także pismo z Caritas Polska. Widzę przedstawiciela obecnego na sali.

Bardzo proszę.

Dyrektor Caritas Polska Marcin Iżycki:

Witam serdecznie. Ksiądz Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska.

Szanowny Panie Senatorze! Szanowni Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo!

Zdaniem Caritas Polska Krajowa Administracja Skarbowa nie powinna wypełniać informacji w zakresie numerów KRS, OPP, organizacji, której w ubiegłym roku podatnik przekazał 1% podatku należnego. Za chwilę tę myśl rozwinie pan mecenas, ja tylko w dwóch słowach chciałbym powiedzieć, że Caritas Polska jest największą instytucją charytatywną, ale zdaje się, że najmniej wydajemy pieniędzy na reklamę tego 1%. My po prostu mamy te pieniądze dla ludzi potrzebujących. Stać jest nas na to, żeby wydać pewnie i 100 milionów, no, może 50, ale nie o to tu chodzi. A więc to pierwsza taka uwaga.

Druga uwaga. Bardzo często – sam to praktykuję, jeżeli chodzi o 1% – daję sygnał o zmianie instytucji, do której ten 1% płynie. I sam też tego PIT-u nie wypełniam, tylko ktoś to robi za mnie. Trudność będzie tutaj polegała na tym, że większość ludzi, jeżeli będzie miała do wyboru, czy coś zmieniać w PIT, czy nie zmieniać, to oczywiście raczej wybierze to, żeby nie zmieniać, bo jest albo zabiegana, albo ma inne sprawy. A więc te bogate instytucje pomocowe, NGO, będą stawały się jeszcze bogatsze, bo przepisanie tego 1% będzie to sprawiało, a ci biedni będą coraz bardziej biedni.

I tutaj też bym dodał… To jest już oczywiście temat na kolejne posiedzenie. Chodzi o kwestię związaną z tym, że trzeba by się może jednak zastanowić nad tym, o czym już wspomniałem, nad wydatkowaniem jakiejś określonej sumy na reklamę 1%, bo dla mnie jest naprawdę bardzo niedobrą sprawą, że wielkie fundacje, wielkie NGO, które żyją z wspomagania, wydają dziesiątki milionów złotych na reklamę. Tak że ja na tym bym na razie zakończył moje wystąpienie. Oddam głos panu mecenasowi.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo dziękujemy księdzu dyrektorowi.

Bardzo proszę, Panie Mecenasie.

Prawnik Caritas Polska Michał Poniatowski:

Dzień dobry.

Adwokat Michał Poniatowski, prawnik Caritas Polska.

Szanowni Państwo, będę mówił krótko, szanując czas Wysokiej Komisji.

Szanowni Państwo, rynek 1% to jest ponad 700 milionów zł rocznie. Oczywiście ustawa dotyczy pewnej rewolucji w zakresie wypełniania deklaracji podatkowych. Jest wiele przepisów, które dla nas są jak gdyby neutralne, natomiast w pewnym aspekcie… No, jest właśnie taki zapis, że KAS ma zaciągać numer KRS z poprzedniego roku. A dla tych właśnie organizacji pozarządowych to jest wręcz rewolucja, bo do tej pory jest tak, że każdy z nas co roku dokładnie wpisuje konkretny numer KRS, a po tej rewolucji będzie tak, że w tym całym elektronicznym systemie będzie KRS z tamtego roku. Trzeba szanować wolę podatników z tego roku, bo oni wypełniając ten numer KRS, nie mieli świadomości, iż niejako na lata może to być w pewien sposób zamrożone. Oczywiście kontrargument może być taki, że taka osoba może sobie przecież kliknąć jakiś inny numer KRS, ale w praktyce będzie przecież tak, że to będzie dosyć skomplikowane i wiele osób, które dużej styczności z informatyką nie mają, po prostu tego nie zrobią. Skutek będzie taki, że nastąpi petryfikacja i to, o czym mówił ksiądz dyrektor, tj. duże organizacje będą miały coraz więcej pieniędzy, a mając duże pieniądze, będą mogły jeszcze więcej zainwestować w te reklamy. Niektóre organizacje potrafią kilkadziesiąt procent z tych 700 milionów wydać na reklamę. Summa summarum skutek ostatecznie jest taki, że zamiast ponad 700 milionów, które co roku mogłyby trafić do osób potrzebujących, trafia do nich tylko kilkadziesiąt procent, bo reszta idzie na reklamę. Ta mała zmiana w naszej ocenie spowoduje właśnie tę petryfikację. To jest bardzo istotne z perspektywy działalności organizacji pozarządowych. Co więcej, taki system spowoduje pewną pasywność. Organizacje pozarządowe nie będą zainteresowane dużą aktywnością. Jeszcze trudniej będzie też tym najmniejszym fundacjom zdobyć jakiekolwiek środki, albowiem one będą jak gdyby cały czas w tej styczności, w tej, w cudzysłowie, konfrontacji z dużymi organizacjami. Dlatego w naszej ocenie warto dopisać te ustępy, aby KAS nie zaciągała tych informacji w zakresie KRS. W naszym piśmie jest dokładnie sformułowana poprawka. Bardzo prosimy, aby Wysoka Komisja przychyliła się do takiego brzmienia przepisu. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

W piśmie Caritas rzeczywiście zawarte są propozycje 2 poprawek.

Czy pan minister zechciałby się ustosunkować do propozycji?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba:

Tak zrobię, zanim oddam głos pani dyrektor, która powie o wszystkich kwestiach.

Mieliśmy tu dość długą dyskusję na etapie rządowym, kiedy ten projekt był wpisywany. I na początku mieliśmy właśnie tak, jak postuluje tutaj Caritas, czyli tak naprawdę… Bo pytanie dotyczy tego, co chcemy zrobić, jaki system chcemy zbudować, bazując na tym nowym rozwiązaniu, że pewnie będziemy mieli rosnącą grupę osób, która nie chce robić niczego, czyli chce mieć zatwierdzone zeznanie podatkowe bez jakiejkolwiek ingerencji, bez wpisywania organizacji z KRS, bez wpisywania czegokolwiek. I uznaliśmy rzeczywiście, że mogą być z tym problemy. Organizacje pozarządowe, rada pożytku publicznego przesądziły, można powiedzieć, przekonały nas do tego, żeby nie było… Bo wybór jest następujący: albo wpisujemy organizację, którą mamy w systemie, a tę organizację, którą mamy w systemie, podatnik wybrał w poprzednim roku, albo wszystkie pieniądze trafiają do budżetu państwa i nie trafią do żadnej organizacji. Taki jest realny wybór. Na samym początku mieliśmy w tym projekcie to rozwiązanie drugie, czyli w tym kanale, można powiedzieć, w tym sposobie rozliczania do organizacji pożytku publicznego nie trafiałyby pieniądze wcale. Organizacje pożytku publicznego zwróciły uwagę i rada pożytku publicznego zwróciła uwagę, że tak naprawdę będzie to miało negatywne konsekwencje dla NGO. I to nas tak naprawdę absolutnie przekonało. Czyli wybieramy może nie najlepsze rozwiązanie, ale… Rzeczywiście nie zmuszamy tutaj podatników, żeby ingerowali, ale skoro organizacje chcą, żeby ten 1% jednak trafił do organizacji pożytku publicznego, to wybieramy ten mechanizm, który jest skuteczny.

I to jest realny problem, taki podstawowy. To znaczy przyjęcie rozwiązania Caritasu – oczywiście jesteśmy otwarci na to, żeby dyskutować o tym w kolejnych latach – oznacza tak naprawdę, że te pieniądze będą pozostawały w budżecie państwa. Z punktu widzenia Ministerstwa Finansów to nie jest zła informacja, ale z punktu widzenia organizacji pożytku publicznego brzmi to gorzej. Mamy świadomość, że tak naprawdę taki jest realny wybór. To znaczy ja nie bardzo wierzę w to, że pozostawienie pustego… To znaczy chodzi o założenie, zgodnie z którym to, że nie wpisujemy żadnej organizacji, będzie oznaczało, że będziemy wywierać jakąkolwiek presję moralną na obywateli i oni będą wtedy unikać tego automatycznego samozatwierdzania się zeznania. Prawdopodobnie nie będą unikać i ta rubryka będzie pusta. Jeśli Caritas uważa, że to jest optymalne, to oczywiście jesteśmy otwarci na dyskusję, tylko warto mieć świadomość tych wszystkich negatywnych konsekwencji, tego, że po prostu pieniądze nie będą trafiać do organizacji. A więc nawet jeśli rzeczywiście ten wybór jest nieoptymalny, bo bazuje na jakichś preferencjach poprzedniego roku, to… Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie?

Jeszcze pan?

Bardzo proszę.

Prawnik Caritas Polska Michał Poniatowski:

W naszej ocenie kwestia tego, że trafi to do budżetu państwa, nie jest poparta jakimiś badaniami. Jest to po prostu takie twierdzenie, które nie jest poparte argumentami. W naszej ocenie system powinien funkcjonować tak, że te organizacje powinny być aktywne, powinny walczyć o te osoby i tak naprawdę promować działalność charytatywną. Nie powinno to działać w ten sposób, że jest to zamrożone, duzi mają coraz więcej, jeszcze więcej wydają na reklamę, a mniejsi nie mają nic. Kilkadziesiąt milionów, kilkaset milionów będzie trafiało na reklamę, a wiadomo, w jaki sposób często się to odbywa. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w sprawie tej ustawy? Nie.

W takim razie stawiam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Kto z państwa z panów senatorów jest za przyjęciem tego wniosku? (3)

Dziękuję bardzo.

Ustawa przyjęta jednogłośnie.

Teraz wybór senatora sprawozdawcy.

Czy pan senator Mróz zechciałby się tego podjąć? Dziękuję bardzo. W takim razie mamy senatora sprawozdawcę.

Jeżeli chodzi o uwagę…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Rozumiem, że będzie dyskusja, a doświadczenie roku 2019 zapewne pozwoli na dokonanie korekt w modelu finansowania organizacji pozarządowych. Te zmiany, które wprowadzamy, rzeczywiście będą miały wpływ i trzeba to dostrzec. Być może powinna być tutaj większa aktywność ze strony Fundacji Wolności, która dysponuje środkami na organizacje pozarządowe. No, ale to już jest kwestia dyskusji. Potrzebujemy tu doświadczenia roku 2019, żeby móc ocenić, czy rzeczywiście ma to istotny wpływ na wybór organizacji pozarządowej.

Życzymy Caritasowi jak najwyższych wpłat. Dziękuję bardzo.

(Dyrektor Caritas Polska Marcin Iżycki: Może odniosę się do tego już później, nie po komisji, ale… Chętnie o tym porozmawiam z panem senatorem.)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Chyba rzeczywiście, że tak powiem, jestem w Caritasie ze swoim 1%.

Dziękuję bardzo osobom, które przybyły w związku z punktem pierwszym naszego posiedzenia.

Punkt 2. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (druk senacki nr 968, druki sejmowe nr 2811, 2824 i 2824-A)

Przystępujemy do realizacji punktu drugiego, którym jest ustawa o pracowniczych planach kapitałowych.

Witam bardzo serdecznie przybyłego do nas pana prezesa Polskiego Funduszu Rozwoju. Witamy.

Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych to był projekt rządowy…

Tak?

(Głos z sali: Momencik, nie doszedł…)

A, czekamy na legislatora, za chwileczkę przybędzie. Rozumiem, że w międzyczasie możemy procedować.

Projekt rządowy zawarty w druku senackim nr 968.

Do prezentowania stanowiska rządu upoważniony jest minister finansów.

Witamy serdecznie pana ministra Nowaka.

Bardzo prosimy o przedstawienie ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Piotr Nowak:

Bardzo dziękuję.

Szanowny Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie!

Pragnę przedstawić kompleksową regulację dotyczącą utworzenia pracowniczych planów kapitałowych jako programu powszechnego, dobrowolnego i długoterminowego gromadzenia oszczędności. Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych, która została uchwalona przez Sejm w dniu 4 października br., realizuje założenia wprowadzone w ramach programu budowy kapitału, będącego kluczowym elementem przyjętej przez rząd w 2017 r. Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych ma na celu zapewnienie obywatelom dodatkowych środków po zakończeniu aktywności zawodowej. Program przeznaczony jest dla około 11,5 miliona osób zatrudnionych. Pierwsze grupy osób zatrudnionych w największych podmiotach zatrudniających co najmniej 250 osób będą mogły rozpocząć gromadzenie oszczędności w ramach tego programu od 1 lipca 2019 r., a następnie co 6 miesięcy program będzie rozszerzany na kolejne grupy podmiotów, w tym jednostki sektora finansów publicznych.

Program przewiduje dobrowolność gromadzenia oszczędności, z wyraźnym podkreśleniem, że środki gromadzone w jego ramach będą stanowić prywatną własność uczestników. Każda osoba zatrudniona zostanie zapisana do programu automatycznie, przy czym będzie mogła zrezygnować z dokonywania wpłat na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu. Założono przy tym, że co 4 lata będzie możliwość automatycznego powrotu do programu. Wpłaty będą finansowane przez podmiot zatrudniający i uczestnika programu z własnych środków. Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający będzie wynosić 1,5% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Z kolei wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika wyniesie co do zasady 2%. Ponadto podmiot zatrudniający będzie mógł zadeklarować dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5%, a uczestnik – w wysokości do 2% wynagrodzenia. W rezultacie łączna wpłata będzie wahała się od 3,5% do 8% wynagrodzenia.

Dla zwiększenia motywacji do gromadzenia oszczędności w ramach tego programu ustawa przewiduje także specjalne wsparcie ze strony państwa dla jego uczestników, finansowane z Funduszu Pracy. Zachętą do rozpoczęcia i kontynuowania oszczędzania ma być jednorazowa tzw. wpłata powitalna w wysokości 250 zł dla każdego uczestnika. Zachętą do systematycznego oszczędzania będzie także coroczna dopłata roczna w wysokości 240 zł. W stosunku do osób najniżej zarabiających, to jest zarabiających 120% najniższego wynagrodzenia, wprowadzone zostały dodatkowe zachęty do oszczędzania poprzez możliwość dokonywania ze strony pracownika wpłaty podstawowej mniejszej niż 2%, ale nie mniejszej niż 0,5% wynagrodzenia.

Fundusze inwestycyjne lub fundusze emerytalne, w których będą gromadzone środki w ramach programu, będą lokowały gromadzone aktywa zgodnie z interesem uczestników, z zachowaniem bezpieczeństwa i efektywności dokonywanych lokat oraz ograniczeniem ryzyka inwestycyjnego. Zarządzane środki będą lokowane w tzw. funduszach zdefiniowanej daty w liczbie odpowiadającej co najmniej liczbie ograniczeń poziomu ryzyka inwestycyjnego w zależności od wieku uczestnika. Bedą one stosowały odmienne zasady polityki inwestycyjnej, uwzględniającej różny wiek uczestników, zapewniając coraz większe bezpieczeństwo w miarę zbliżania się przez uczestników do sześćdziesiątego roku życia.

Podkreślenia wymaga, że wynagrodzenie poszczególnych instytucji finansowych za zarządzanie funduszami zdefiniowanej daty nie będzie mogło być większe niż 0,5% wartości aktywów netto w skali roku. Ponadto instytucje finansowe będą uprawnione do pobierania wynagrodzenia za osiągnięty wynik maksymalnie do 0,1% wartości aktywów netto zarządzanego funduszu w skali roku, pod warunkiem zrealizowania dodatniej stopy zwrotu, nie niższej niż stopa referencyjna. Nadzór nad funkcjonowaniem programu będzie sprawować Komisja Nadzoru Finansowego w zakresie zgodności z prawem prowadzenia pracowniczych planów kapitałowych oraz interesem uczestników. Bedą jej przysługiwać wszystkie uprawnienia nadzorcze określone w ustawach sektorowych właściwych dla poszczególnych instytucji finansowych.

Ważnym elementem nowego systemu oszczędnościowego będzie ewidencja PPK prowadzona przez Polski Fundusz Rozwoju w systemie teleinformatycznym. Umieszczenie danej instytucji finansowej w ewidencji będzie mogło nastąpić po złożeniu przez PFR oraz KNF oświadczenia o spełnieniu określonych ustawowo warunków oraz przekazaniu dokumentów potwierdzających ich spełnienie. Utworzony zostanie także portal PPK pełniący funkcję informacyjną oraz służący do prezentacji ofert instytucji finansowych.

Z uwagi na szczególne cele oszczędności gromadzonych w ramach programu będą one co do zasady pozostawać na rachunku uczestnika do czasu wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu. Podstawową zasadą będzie możliwość jej wypłaty po osiągnięciu przez uczestnika sześćdziesiątego roku życia, wówczas 25% zgromadzonych środków zostanie mu wypłaconych jednorazowo, chyba że złoży wniosek o wypłatę tej części środków w ratach. Pozostałe 75% środków zgromadzonych w ramach programu będzie wypłacane przez co najmniej 10 lat. Ponadto uczestnik programu będzie mógł wnosić w każdym momencie o wypłatę do 25% środków w przypadku poważnego zachorowania uczestnika, jego małżonka lub dziecka. Uczestnik będzie mógł także jednorazowo dokonać wypłaty do 100% wartości środków zgromadzonych na jego rachunku w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na sfinansowanie budowy budynku mieszkalnego, nabycia mieszkania lub nieruchomości gruntowej z obowiązkiem zwrotu tych środków w ciągu 15 lat od dnia ich wypłaty.

Jak wspomniałem, ustawa została uchwalona w Sejmie w dniu 4 października. Najistotniejsze zmiany wprowadzone do ustawy w trakcie prac sejmowych obejmują następujące kwestie: wyłączenie osób młodocianych z zakresu osób, do których mają zastosowanie przepisy ustawy; wprowadzenie miesięcznej opłaty za prowadzenie ewidencji PPK w docelowej wysokości nie wyższej niż 0,01% łącznej wartości aktywów netto wszystkich funduszów zdefiniowanej daty zarządzanych przez wybraną instytucję finansową; wprowadzenie uprawnienia zakładu ubezpieczeń do pośredniczenia przy zawieraniu umów o zarządzanie PPK; doprecyzowanie terminu niestosowania ustawy do podmiotu zatrudniającego, który prowadzi PTE.

Ustawa ma wejść w życie co do zasady z dniem 1 stycznia 2019 r. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Bardzo proszę Biuro Legislacyjne o przedstawienie opinii.

Starszy Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Bardzo dziękuję. Aldona Figura, Biuro Legislacyjne.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Biuro Legislacyjne chciałoby przedstawić uwagi. W opinii zaproponowano poprawki, które mają charakter legislacyjny doprecyzowujący, redakcyjny. Ustawa co do zasady nie budzi jakichś poważniejszych zastrzeżeń, w związku z tym chodzi raczej o doprecyzowanie, uściślenie.

Pierwsza uwaga dotyczy art. 7 ust. 2. Tutaj ustawodawca przewidział zawarcie umowy o zarządzanie PPK w postaci elektronicznej, pozwalającej na utrwalenie treści tej umowy na trwałym nośniku. I tutaj zachodzi wątpliwość, czy chodziło ustawodawcy o zastrzeżenie formy elektronicznej, zgodnie z art. 781 kodeksu cywilnego, czy ustawodawca wskazuje tylko postać, która nadaje się do utrwalenia na trwałym nośniku. Z uwagi na to, że w art. 106 ustawy podmiot zatrudniający może ponosić odpowiedzialność wykroczeniową za niezawarcie umowy na zarządzanie PPK, to wydaje się, że formą właściwą do zawarcia tej umowy powinna być forma elektroniczna. Chodzi tu przede wszystkim o to, aby ułatwić dowodzenie faktu złożenia takiego oświadczenia woli i pozbycie się wątpliwości w tym zakresie. Dlatego też została zaproponowana stosowna poprawka, która będzie polegała na tym, że wyrazy „w postaci elektronicznej” zastąpi się wyrazami „w formie elektronicznej”.

Druga uwaga dotyczy art. 19 ust. 1. Tutaj proponuje się zmianę redakcyjną, ponieważ do tego przepisu ustawy wkradł się drobny błąd. Obecnie zdanie zaczyna się tak: „w terminie 7 dni po upływie 10 dni miesiąca”. Oczywiście chodziło o sformułowanie: „w terminie 7 dni po upływie 10 dnia miesiąca”. Stąd została zaproponowana stosowna poprawka.

Uwaga trzecia dotyczy art. 60 ust. 1. W tym przepisie mowa jest o oświadczeniu o spełnieniu warunków do umieszczenia w ewidencji przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, PTE, pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie oświadczenie w imieniu tych instytucji składać będzie organ, natomiast w przepisie zabrakło takiego sformułowania, w związku z tym proponuje się, żeby po wyrazie „pouczenie” dodać wyraz „organu”.

Uwaga czwarta dotyczy art. 60 ust. 4. Tutaj chodzi o taką sytuację, w której PFR stwierdzi, że oświadczenia lub dokumenty, które zostały przedstawione temu organowi, zawierają braki. Wówczas ta instytucja wzywa do uzupełnienia braków w terminie 14 dni, a po bezskutecznym upływie tego terminu informuje o braku możliwości umieszczenia instytucji finansowych w ewidencji PPK. Nie ma niestety… Zabrakło tu jakby określenia dnia, momentu, od którego liczymy termin, nie można go również domniemywać. W związku z tym proponuje się, żeby ten termin był liczony od dnia doręczenia wezwania. I tutaj jest stosowna poprawka.

Następna uwaga dotyczy art. 62 ust. 1. Tutaj proponuje się drobną poprawkę redakcyjną, inne sformułowanie, aby to zdanie było bardziej czytelne. Chodzi o część zdania w ust. 1, że przekazuje do PFR istotne postanowienie, jakie zawierać będą zawarte przez instytucje finansową umowy o zarządzanie PPK. I tutaj proponuję zastąpić taki zapis „umów o zarządzanie PPK zawieranych przez instytucję finansową”.

Następna uwaga to jest też drobna zmiana redakcyjna. W art. 63 w ust. 11 proponuję zastąpić wyrazy „decyzja stanie się ostateczna”… Chodzi o to, aby z sensu wynikało, że decyzja stała się ostateczna, czyli okres liczymy od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Ostatnia uwaga dotyczy takiej techniki, nieprawidłowej techniki, która została zastosowana w całej ustawie. Mianowicie w bardzo wielu przepisach ustawy zastosowano technikę zastrzeżenia w obrębie tej samej jednostki redakcyjnej ustawy. Oczywiście z zasad techniki prawodawczej, w tym §23 ust. 3 wynika, że taka technika nie jest zalecana. Jest tak z uwagi na to, że wzajemna relacja przepisów ogólnych i szczególnych powinna być taka, że najpierw są przepisy ogólne, potem szczególne, a następnie wyjątki i uściślenia. Przepisy, do których została zaproponowana poprawka, tak są skonstruowane, nie wzbudzają wątpliwości, nie ma tutaj wątpliwości co do wzajemnej relacji przepisów. Takie odsyłanie w obrębie jednego artykułu do kolejnych ustępów jest techniką nieprawidłową. W związku z tym został zaproponowany cały ciąg poprawek – ja nie będę tutaj po kolei ich przytaczać – w których proponuje się po prostu skreślenie tych wyrazów. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy pan minister zechciałby się odnieść do uwag Biura Legislacyjnego?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Piotr Nowak: Bardzo dziękuję. Szanowny Panie Przewodniczący, poproszę panią dyrektor o szczegółowe odniesienie się do tych propozycji. Dziękuję bardzo.)

Dyrektor Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego w Ministerstwie Finansów Katarzyna Przewalska:

Dzień dobry, Katarzyna Przewalska.

Chcielibyśmy odnieść się do tych propozycji. One mają charakter redakcyjny, jednak wydaje nam się… W większości były też tematem rozmów, dyskusji w Sejmie.

Co do pierwszej propozycji poprawki, dotyczącej art. 7… Chcielibyśmy pozostawić to brzmienie, które jest w ustawie, bowiem i na etapie prac rządowych, i na etapie prac sejmowych dyskusja w tym zakresie była dosyć gorąca. Jeżeli chodzi o wyrażenie „w formie elektronicznej”, to Ministerstwo Cyfryzacji nie uznaje rozwiązania w tym brzmieniu. Uważa że określenie „forma elektroniczna” może cechować sposób przekazywania informacji pismem, dźwiękiem lub obrazem, natomiast przez pojęcie „postać elektroniczna” rozumie się cechę dokumentu wskazującą na metodę zapisu informacji, na papierze lub na elektronicznym nośniku danych. W związku z tym chcielibyśmy, aby pozostało to brzmienie, które jest.

Jeżeli chodzi o propozycję nr 2, dotyczącą wyrazów „10 dni” zastępuje się wyrazami „10 dnia”, to jest sformułowanie, które wynika z przebiegu pracy sejmowych i zostało zaproponowane przez Biuro Legislacyjne Sejmu. I to oczywiście ma znaczenie wyłącznie redakcyjne. Jednak chcielibyśmy zwrócić uwagę, że w przepisach obowiązujących ta liczba mnoga co do zasady jest używana. I jest kilka przykładów. To chyba np. art. 119 §3 kodeksu karnego skarbowego – są tu określenia: przed upływem 3 miesięcy, przed upływem 10 lat – czy kodeks pracy: do upływu 24 miesięcy itd. W związku z tym ta liczba mnoga wydaje się używana częściej.

Propozycja nr 3, dotycząca tego, aby dodać po wyrazie „pouczenie” wyraz „organu” wydaje nam się niekonieczna, zwłaszcza że, proszę państwa, art. 60 ustawy określa tryb składania oświadczenia odpowiednio przez towarzystwo funduszy, PTE, pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń, nie zaś, jak wskazano, przez ich organ. Tak że wolelibyśmy, żeby tutaj pozostało brzmienie takie, jakie jest zaproponowane w ustawie.

Jeżeli chodzi o propozycję nr 4, o doprecyzowanie tego, kiedy upływa ten termin 14 dni, to tutaj jednak nam się wydaje, że treść art. 60 wskazuje, że PFR wzywa odpowiednio towarzystwo funduszy emerytalnych, PTE, czy pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń do uzupełnienia braków w terminie 14 dni, a ten termin 14-dniowy będzie każdorazowo liczony od dnia wezwania PFR do uzupełnienia tych braków.

Propozycja nr 5. Chodzi o to, aby w art. 62 wyrazy „jakie zawierać będą zawarte przez instytucję finansową umowy o zarządzanie PPK” zastąpić wyrazami „umów o zarządzanie PPK zawieranych przez instytucję finansową”. Wolelibyśmy, żeby również tutaj pozostało takie brzmienie, jakie jest w ustawie, ponieważ art. 62 określa sytuację, w której odpowiednio TFI, PT, pracownicze towarzystwo lub zakład ubezpieczeń zostało umieszczone w ewidencji. I w takiej sytuacji wymienione instytucje nie będą jeszcze miały zawartych umów o zarządzanie PPK. W związku z tym one będą dopiero wskazywały, jakie będą zawierać informacje w tych umowach.

Teraz propozycja nr 6, zgodnie z którą w art. 63 ust. 11 wyrazy „stanie się” zastępuje się wyrazami „stała się”. Ust. 11 tego artykułu określa taką hipotetyczną sytuację, która może wystąpić w przyszłości w przypadku, w którym decyzje o usunięciu z ewidencji PPK określone odpowiednio w ust. 4, 5 lub 7 stałyby się ostateczne. W związku z tym naszym zdaniem zasadne byłoby pozostawienie obecnego brzmienia przepisu.

Co do ostatniej propozycji – rzeczywiście na każdym etapie procesu legislacyjnego były takie zastrzeżenia czy też wątpliwości co do zastosowanej techniki legislacyjnej. Zwracana była na to uwaga, ale akurat w tych przypadkach, o których pani mecenas podkreśliła, wydaje nam się niezbędne… I taka też dyskusja miała miejsce na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych oraz na posiedzeniu Sejmu, podczas prac sejmowych. Otóż właśnie w tych wymienionych tutaj w opinii przypadkach wydaje nam się, że te zastrzeżenia, przede wszystkim ze względu na pewną przejrzystość czy podkreślenie pewnych sytuacji, są konieczne, chociażby ze względu na zrozumienie ustawy, to, żeby była szeroko rozumiana przez społeczeństwo. Bo przecież ustawa musi być zrozumiała, zwłaszcza taka, która dotyczy 11,5 miliona czy skierowana jest do 11,5 miliona osób. Chodzi o to, żeby jasno wskazywała ewentualne zastrzeżenia, bo nie każdy zna te niuanse technik legislacyjnych. Tak że prosilibyśmy serdecznie o pozostawienie obecnego brzmienia w tym zakresie. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos? Dziękuję bardzo.

A czy ktoś z przybyłych gości chciałby zabrać głos? Dziękuję bardzo.

W takim razie stawiam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Kto z panów senatorów jest za przyjęciem? (3)

Dziękuję bardzo.

Pozostaje wybór sprawozdawcy.

Jeżeli panowie senatorowie pozwolą, to ja się podejmę tej roli.

(Głos z sali: Proszę.)

Dziękuję bardzo.

W takim razie dziękuję gościom przybyłym na nasze posiedzenie.

Zamykam posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 55)