Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (158.),

oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (261.)

w dniu 23 lipca 2018 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym (druk senacki nr 921, druki sejmowe nr 2434 i 2696).

2. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Ochrony Państwa (druk senacki nr 907, druki sejmowe nr 2692 i 2716).

(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 03)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej Piotr Zientarski)

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Dzień dobry państwu.

Rozpoczynamy wspólne posiedzenie 2 komisji: Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, której przewodniczy pan senator Robert Mamątow, oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym (druk senacki nr 921, druki sejmowe nr 2434 i 2696)

Przedmiotem naszego posiedzenia jest zmiana ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym

Przypomnę państwu, że jest to projekt senacki, nasz projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym. Dotyczy dostosowania prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 kwietnia 2017 r. przez wprowadzenie możliwości wznowienia postępowania po postanowieniu sądu wydanym w trybie referendalnym w sprawach związanych z rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji w wypowiedziach, ulotkach itp. w trakcie kampanii referendalnej.

Ustawa jest krótka, proszę państwa, zawiera 3 artykuły. Pierwszy wprowadza właśnie zapis: „na postanowienie sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu”. Art. 2 mówi: „od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu”. „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia” – takie jest vacatio legis. Tak jak widzimy, proszę państwa, ustawa wyraźnie precyzuje, że skarga na postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje.

Jeśli chodzi o krótką historię tego projektu, to trzecie czytanie odbyło się – od finału jakby zaczynam – 20 lipca i muszę państwu powiedzieć, że głosowanie całej Izby było właściwie jednomyślne, bo 422 posłów było za, 1 – przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, czyli projekt uzyskał, można powiedzieć, pełną aprobatę.

Witamy serdecznie przedstawicieli… Są goście. Pozwolicie państwo, że króciutko ich przywitamy. Jest pani Katarzyna Guzik z Ministerstwa Sprawiedliwości, główny specjalista w Wydziale Prawa Publicznego w Departamencie Legislacyjnym Prawa Karnego. Krajowe Biuro Wyborcze reprezentuje pan Krzysztof Lorentz, dyrektor Zespołu Kontroli Finansowania Partii Politycznych i Kampanii Wyborczych; ministerstwo spraw wewnętrznych – dyrektor Departamentu Porządku Publicznego, pan Mariusz Cichomski. Również z ministerstwa spraw wewnętrznych jest pan Władysław Budzeń, dyrektor Departamentu Budżetu. Służbę Ochrony Państwa reprezentuje pan płk Robert Nowakowski. Tę ustawę będziemy za chwilę rozpatrywać, ale witam gości ogólnie, wspólnie. Pan dr Marek Jarentowski, ekspert do spraw legislacji, także jest z nami. Z Kancelarii Senatu jest też pani Katarzyna Majewska. Jest także pan poseł…

(Głos z sali: Melak.)

…pan Andrzej Melak. Serdecznie państwa witamy.

I może w tej sytuacji udzielę głosu… No, to jest projekt senacki, w związku z czym trudno tutaj mówić o wnioskodawcach, bo wnioskodawcy tutaj siedzą.

Zapytam jednak, czy państwo goście chcieliby krótko, chociaż jednym zdaniem się wypowiedzieć na temat tego przedłożenia, tak jak powiedziałem, niekontrowersyjnego. Nie ma takiej potrzeby. Wszystko jasne.

Czy państwo senatorowie mają pytania do gości, jakieś wnioski? Nie.

W związku z tym proponuję, ażebyśmy… Zgłaszam wniosek, żebyśmy przyjęli ustawę bez poprawek.

Kto jest za jej przyjęciem? (14)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Ustawa została przyjęta jednogłośnie.

Sprawozdawcą kto by chciał być?

(Głos z sali: Przewodniczący.)

Proszę?

(Głos z sali: Przewodniczący.)

Pan przewodniczący Andrzej Pająk.

Dziękuję.

Punkt 2. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Ochrony Państwa (druk senacki nr 907, druki sejmowe nr 2692 i 2716)

I przystępujemy do rozpatrzenia zmiany ustawy o Służbie Ochrony Państwa.

Jest to poselski projekt ustawy. Proszę państwa, projekt wpłynął do Sejmu 2 lipca. Skierowano go do pierwszego czytania w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Drugie czytanie odbyło się 18 lipca na posiedzeniu Sejmu, trzecie – 20 lipca. I muszę państwa poinformować, że projekt także nie był kontrowersyjny. Uzyskał właściwie pełne poparcie Izby, bo 420 posłów było za, 4 – przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.

Istotą tego przedłożenia jest nowelizacja ustawy o Służbie Ochrony Państwa, która ma na celu modyfikację regulacji dotyczącej uposażenia funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa w zakresie dodatków o charakterze stałym, czyli dodatku specjalnego oraz dodatku uzasadnionego szczególnymi kwalifikacjami, warunkami lub miejscem pełnienia służby.

Mam pytanie: czy pan komendant, płk Robert Nowakowski, chciałby zabrać głos?

(Zastępca Komendanta Służby Ochrony Państwa Robert Nowakowski: Nie, Panie Przewodniczący.)

Dziękuję.

Otwieram dyskusję senatorską.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie?

(Głos z sali: Jeszcze opinia biura.)

To zaraz.

Czy ktoś chce zadać pytanie? Nie.

Bardzo proszę pana… A, jest pani mecenas Danuta Drypa. Bardzo proszę o syntetyczne przedstawienie stanowiska Biura Legislacyjnego.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Dziękuję.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Biuro Legislacyjne w opinii, która została przygotowana do przedmiotowej ustawy, zawarło jedną uwagę. Jest to uwaga, która dotyczy przepisu przejściowego. Mianowicie jest to wątpliwość, jak należy postępować w kwestii przyznawanych dodatków. Ja pozwolę sobie przedstawić całą sytuację.

Mianowicie w świetle obowiązującego art. 62 ust. 8 komendant Służby Ochrony Państwa i minister właściwy do spraw wewnętrznych ustalają wysokość dodatku specjalnego na okres 6 miesięcy w terminach od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca danego roku i następnie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia danego roku. Przedmiotowa ustawa powoduje, że wysokość dodatku specjalnego będzie ustalana na okres roku, czyli od dnia 1 sierpnia do dnia 31 lipca następnego roku. Zgodnie z przepisem przejściowym, który zawarty jest w art. 2, komendant Służby Ochrony Państwa i minister właściwy do spraw wewnętrznych w terminie do dnia 31 sierpnia 2018 r. ustalą wysokość dodatku na okres od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 lipca 2019 r. Jednocześnie w tym przepisie wskazano, że ustalenie wysokości dodatku specjalnego w tym okresie nie jest wymagane w sytuacji, gdy wysokość dodatku specjalnego nie ulega zmianie. W związku z tym wątpliwość Biura Legislacyjnego dotyczy kwestii, na jakiej podstawie prawnej będzie otrzymywał dodatek specjalny funkcjonariusz Służby Ochrony Państwa w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 lipca 2019 r. w przypadku, gdy wysokość tego dodatku nie uległa zmianie. Po prostu w opinii Biura Legislacyjnego ten przepis przejściowy nie jest wystarczająco precyzyjnie sformułowany. Dziękuję.

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Dziękuję bardzo.

W związku z przedstawioną przez panią legislator propozycją poprawki bardzo bym prosił przedstawicieli MSW o wypowiedzenie się co do poprawki. Bardzo prosimy, bo musimy mieć stanowisko. Czy uważacie państwo, że poprawka jest niezbędna? Czy ta kwestia, o której mówiła pani legislator, budzi wątpliwości, czy też nie?

Bardzo proszę.

Zastępca Komendanta Służby Ochrony Państwa Robert Nowakowski:

No właśnie. W mojej ocenie nie bardzo budzi wątpliwości. Bo to jest tak: w tej chwili dodatek jest ustalany na okres pół roku, w przypadku, gdy nie ulega zmianie, nie jest wydawana decyzja, więc on zostaje bez zmian. Art. 2 w ustawie stanowi, że do 1 września zostaną ustalone dodatki na okres roku, czyli od 1 września do 31 lipca 2019 r., więc wysokość dodatku będzie ustalona.

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa: Jeśli mogę…)

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Proszę bardzo, Pani Mecenas.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Ale te dodatki zostaną ustalone na ten okres tylko w tym przypadku, gdy ich wysokość ulegnie zmianie. Jeżeli będą zaś funkcjonariusze, dla których wysokość dodatku jako takiego nie ulegnie zmianie, nie zostaną wydane nowe decyzje na cały rok.

(Przewodniczący Piotr Zientarski: Ano właśnie.)

Czyli poprawka, która została zaproponowana, polega na tym…

(Przewodniczący Piotr Zientarski: Czyli jest obawa, że niektórzy funkcjonariusze by go nie otrzymali, tak?)

Pojawi się taka sytuacja, że ci funkcjonariusze, dla których wysokość dodatku specjalnego nie ulegnie zmianie, będą otrzymywali ten dodatek na podstawie decyzji, której ważność skończy się z dniem 31 grudnia tego roku. Jest przepis ustawy materialnej – art. 162 ust. 9 – który mówi o tym, że ustalanie wysokości dodatku specjalnego następuje w drodze decyzji. Wydanie decyzji nie jest wymagane w sytuacji, gdy wysokość dodatku nie ulega zmianie. W tym przypadku mamy taką sytuację, że wysokość dodatku nie ulega zmianie, ale ulega zmianie czas, na jaki on jest przyznawany. Nie wiem, czy wystarczająco jasno to tłumaczę. W opinii biura po prostu przepis przejściowy powinien być…

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Ministerstwo się zgłaszało. Bardzo proszę.

Dyrektor Departamentu Porządku Publicznego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusz Cichomski:

Dziękujemy bardzo za tę sugestię. Jednak naszą intencją było w tym wypadku korzystanie z ust. 9. Ja nie wyobrażam sobie innej sytuacji niż odniesienie tego dodatku do stricte kwestii warunku. Skoro warunek nie zmienia się, mamy przepis mówiący o zachowaniu dodatku przy określonym warunku, czyli na podstawie ust. 9, to nie widzimy konieczności dodatkowej normy prawnej, która wkraczałaby w tym wypadku w jakąkolwiek sferę decyzji. Intencją jest to, żeby zagwarantować dłuższy okres funkcjonowania poszczególnych dodatków, większe bezpieczeństwo finansowe funkcjonariuszy wykonujących zadania w ramach Służby Ochrony Państwa. Pierwotnie był przyjęty model półroczny, to był model zaczerpnięty z ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, w której rzeczywiście dodatki do uposażenia zbudowane są w formie czy premii, czy dodatku specjalnego – już mniejsza o to – ale na okres półroczny. Tutaj ze względu na specyfikę formacji, sytuacji formacji i to, że mamy do czynienia zarówno z funkcjonariuszami nowymi wchodzącymi do służby, jak i, w zdecydowanej większości, z funkcjonariuszami, którzy byli funkcjonariuszami Biura Ochrony Rządu i którzy są przyzwyczajeni do pewnych form gwarancyjnych mających zabezpieczyć ich z punktu widzenia, załóżmy, podejmowania decyzji o odchodzeniu na emeryturę, o przechodzeniu na system zaopatrzeniowy… Dlatego też wydaje nam się, że ust. 9, który tak naprawdę był nawet przedmiotem naszych dyskusji z legislatorami sejmowymi, powinien być wystarczający.

(Przewodniczący Piotr Zientarski: Czyli państwa zdaniem nie ma niebezpieczeństwa, że funkcjonariusze, gdyby nie było tej zmiany… Nie ma wątpliwości co do tego, że im się to należy, tak?)

Tak jest, jak najbardziej, Panie Przewodniczący.

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Pan senator Grabowski.

Senator Arkadiusz Grabowski:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja mam pytanie dotyczące art. 162 ust. 5, w którym jest mowa o łącznej wysokości dodatku specjalnego oraz dodatku uzasadnionego szczególnymi kwalifikacjami, warunkami lub miejscem pełnienia służby. Tam jest mowa o 75%. Nie mam tekstu jednolitego ustawy, czyli nie widzę ustępów wcześniejszych. W opinii Biura Legislacyjnego pojawia się kwestia dodatku, możliwości dodatku specjalnego, przyznawanego na mocy art. 162, w wysokości do 50% i dodatku za szczególne kwalifikacje, warunki lub miejsce pełnienia służby w wysokości do 20%. Skąd to 75%, skoro i tak łącznie dodatki w wysokości do 50% i do 20% nigdy nie dadzą tej wartości 75%? Skąd takie zabezpieczenie?

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Dziękuję.

Proszą o odpowiedź ministerstwo spraw wewnętrznych.

Dyrektor Departamentu Porządku Publicznego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusz Cichomski:

Dziękuję uprzejmie.

Już spieszę odpowiedzieć. Modyfikowany jest ust. 5, czyli ustęp, który określa górną granicę tego dodatku specjalnego ze względu na kwalifikacje, miejsce pełnienia służby. Nie będzie tam górnej granicy w wysokości 20%, tylko jest łączna granica w wysokości 75% dla obydwu dodatków. Egzemplifikacją przepisów i doprecyzowaniem przepisów związanych z tym dodatkiem uwarunkowanym warunkami, miejscem pełnienia służby jest rozporządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych, wynikające z ust. 13, które precyzyjnie określa, jaka jest wysokość dodatków ze względu na owe warunki czy miejsce pełnienia służby. Tam już mamy bardzo szczegółowe widełki. Nie chcę wchodzić w szczegóły tego, ale jest tam określona wysokość dodatku dla funkcjonariusza, który zajmuje się psem, czy dla pełniącego takie czy inne funkcje w zakresie działań ochronnych, czy realizującego działania w zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych. Tak więc ta górna granica nie będzie w tej chwili występowała na poziomie ustawowym dla tego dodatku, ale będzie ona dookreślona, i jest dookreślana, w rozporządzeniu. Dziękuję.

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Dziękuję.

Czyli sprawa jest jasna.

Czy jeszcze ktoś z państwa ma ochotę się wypowiedzieć? Nie.

W związku z tym…

Senator Marek Martynowski:

Panie Przewodniczący, w związku z tymi wyjaśnieniami chciałbym zgłosić wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

(Głos z sali: Okej.)

Przewodniczący Piotr Zientarski:

Wyprzedził nas pan, bo ja i pan przewodniczący chcieliśmy taki wniosek złożyć.

W związku z tym przystępujemy do głosowania nad przyjęciem ustawy bez poprawek.

Kto jest za? (15)

Jednogłośnie za. W związku z tym już nie pytam, kto jest przeciw, kto się wstrzymał. Dziękuję.

Sprawozdawca? No to w takim razie ja, skoro nie ma innych zgłoszeń. Dziękuję.

Zamykam posiedzenie połączonych komisji.

Dziękuję gościom. Dziękuję państwu senatorom. Dziękuję Biuru Legislacyjnemu.

(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 21)