Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (60.)

w dniu 25 kwietnia 2017 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (druk senacki nr 492, druki sejmowe nr 1428 i 1464).

(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 34)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jerzy Chróścikowski)

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Szanowni Państwo, pozwolicie, że otworzę posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi – już drugie dzisiaj, a w sumie sześćdziesiąte.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (druk senacki nr 492, druki sejmowe nr 1428 i 1464)

Mamy dzisiaj do rozpatrzenia punkt porządku obrad, który co prawda został zaplanowany na późniejsze posiedzenie, majowe, ale pan minister prosił o to, byśmy zrealizowali go w trybie pilnym, i wystosował pismo do pana marszałka, żeby jeszcze na tym posiedzeniu wprowadzić punkt dotyczący rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – druk senacki nr 492, druki sejmowe nr 1428 i 1464.

W związku z tym witam na dzisiejszym posiedzeniu pana ministra Boguckiego razem z panem Krzysztofem Rodzikiem, dyrektorem Biura Pomocy Technicznej, jak również osoby, które zechciały przyjąć zaproszenie na dzisiejsze posiedzenie. Witam państwa senatorów, witam również Biuro Legislacyjne, sekretariat i wszystkich tutaj – organizacje, związki zawodowe i doradców.

Prosiłbym pana ministra o krótkie wprowadzenie. Nie jest to długa ustawa, ale, myślę, bardzo potrzebna, skoro pan minister wystąpił o to, żeby w trybie pilnym wprowadzić ją na to posiedzenie. Postaram się jutro, by to na posiedzeniu prezydium Senatu zostało przyjęte i wprowadzone. Jeśli nie, to wprowadzę bezpośrednio na posiedzeniu.

Proszę, Panie Ministrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacek Bogucki:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Do końca 2017 r., zgodnie z ustawą, minister rolnictwa może upoważnić jednostkę sektora finansów publicznych, której jedynym fundatorem jest Skarb Państwa, do pełnienia funkcji jednostki centralnej. Po zmianie ustawy, od 2018 r., pełnienie funkcji jednostki centralnej będzie wyglądało w taki sposób, iż minister będzie mógł upoważnić na podstawie rozporządzenia wyłącznie jednostkę sektora finansów publicznych. Taką jednostką może być tylko podmiot posiadający doświadczenie określone w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz zasoby pozwalające na zrealizowanie tego zadania.

Do końca 2017 r., zgodnie z upoważnieniem, które było udzielone w roku 2015, o refundację tych kosztów ubiega się minister rolnictwa, składając wnioski w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, i beneficjentem tych środków jest minister rolnictwa. Koszty ponoszone przez fundację w latach 2016–2017 jak do tej pory są finansowane ze środków własnych. Zgodnie z projektem tej ustawy fundacja będzie mogła ubiegać się o przyznanie pomocy, będąc beneficjentem i realizując zadania jednostki centralnej bezpośrednio, bez pośrednictwa ministerstwa.

Od roku 2018 w przypadku upoważnienia jednostki sektora finansów publicznych do realizacji tych zadań będą one mogły być realizowane poprzez wyprzedzające finansowanie, zgodnie z przepisami dotyczącymi wspólnej polityki rolnej. Oznacza to, że minister udzieli takiej jednostce dotacji celowej, a ta jednostka złoży wniosek o przyznanie pomocy do agencji płatniczej, czyli wystąpi o refundację kosztów poniesionych na realizację zadań jednostki centralnej. Po otrzymaniu refundacji z agencji zwróci na rachunek dochodów budżetu państwa środki pochodzące z dotacji.

W przypadku niewydania takich przepisów minister rolnictwa jako instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich będzie pełnił funkcję jednostki centralnej. Wtedy realizacja zadań byłaby finansowana z części budżetowej, której minister jest dysponentem.

Tak że w tych przepisach chodzi o to, żeby uprościć zlecanie tych zadań i obieg środków finansowych poprzez umożliwienie pominięcia pośrednictwa ministerstwa w tym zakresie. Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Proszę pana mecenasa Gila z Biura Legislacyjnego o…

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Gil:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Mam 2 uwagi do ustawy.

Uwaga pierwsza dotyczy braku przepisu przejściowego. Otóż zgodnie z art. 2 ustawy do końca 2017 r. będzie działała fundacja FAPA jako jednostka centralna. Z dniem 1 stycznia straci upoważnienie do pełnienia tej funkcji. Brakuje przepisu przejściowego rozstrzygającego, co się stanie w przypadku postępowań, które są w toku, które się jeszcze nie zakończyły. Tutaj można sobie teoretycznie wyobrazić przynajmniej 2 modele – pierwszy taki, że owe postępowania są umarzane, i drugi taki, że są kontynuowane przez organ, który będzie pełnił funkcję jednostki centralnej. Ja przygotowałem w opinii poprawkę właśnie zakładającą, że ten organ, który będzie pełnił funkcję jednostki centralnej, będzie kontynuował postępowanie. Oczywiście jeżeli intencja ustawodawcy byłaby inna, to poprawka wymagałaby przeredagowania.

Uwaga druga. Zgodnie z art. 3 ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Jak państwu zapewne dobrze wiadomo, takim standardowym vacatio legis jest okres 14 dni. Wyjątki od tej zasady, to znaczy krótsze vacatio legis, zostały sformułowane w art. 4 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Zgodnie z tym przepisem w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, to dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.

Uzasadnienie projektu ustawy nie odpowiada na pytanie, dlaczego skrócono termin vacatio legis do 1 dnia. Odpowiedzią na to pytanie jest wypowiedź obecnego pana dyrektora Krzysztofa Rodzika. Zechciał on w trakcie prac sejmowych nad ustawą wskazać, że powodami, dla których skrócono vacatio legis, jest to, że: po pierwsze, ustawa tak naprawdę dotyczy tylko 2 podmiotów, to znaczy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz fundacji FAPA; po drugie, ustawa dotyczy zmiany czysto technicznej, która tak naprawdę niewiele zmienia, i, po trzecie, co jest najistotniejsze, do końca czerwca fundacja FAPA musi złożyć wniosek o refundację wydatków do agencji płatniczej.

W mojej ocenie żaden z tych argumentów nie jest wystarczający do uznania, że zachodzą okoliczności uzasadniające skrócenie vacatio legis. Gdyby zastosować 14-dniowe vacatio legis, to – przy założeniu normalnego trybu legislacyjnego – ustawa powinna wejść w życie na tyle szybko, że fundacja zdąży złożyć odpowiedni wniosek. W związku z tym proponuję wprowadzenie poprawki, która wydłuży vacatio legis do 14 dni. Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję panu legislatorowi.

Proszę pana ministra o odniesienie się do uwag Biura Legislacyjnego.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacek Bogucki:

Jeśli chodzi o uwagę pierwszą, która dotyczyła spraw wszczętych i niezakończonych, to nie przewidujemy – o ile ustawa zostanie uchwalona w najbliższym czasie – takiej sytuacji, że sprawy będą rozpoczęte i niezakończone. Pomoc techniczna jest realizowana w taki sposób, iż istnieje możliwość zamknięcia wcześniejszych postępowań, a potem od 1 stycznia uruchomienia nowych.

Jeśli chodzi o uwagę drugą, to wydaje się, że argumenty, których wprawdzie nie ma w uzasadnieniu, ale które zawarliśmy w odpowiedzi, powinny przekonać Wysoką Komisję. Poza tym, że ustawa dotyczy tylko 2 podmiotów, to dla jednego z tych podmiotów, czyli fundacji FAPA, będzie to korzystne, ponieważ będzie mogła wcześniej uzyskać refundację środków. Można powiedzieć, że jest to niekorzystne dla ministerstwa, bo pozbawia się je kompetencji w zakresie dysponowania tymi środkami, ale jeśli ministerstwo to popiera i oddaje tę swoją kompetencję bez uwag, to znaczy, że rozwiązanie jest korzystne dla wszystkich podmiotów, których ustawa dotyczy. Dlatego prosiłbym o… Nasza opinia jest negatywna wobec obu poprawek. Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos?

Proszę pana senatora o zabranie głosu.

Senator Wiesław Kilian:

Chciałbym zgłosić, że przejmuję poprawki zaproponowane przez pana legislatora.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Obie.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Obie poprawki. Dziękuję.

Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?

Proszę.

Senator Marian Poślednik:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja mam pytanie może nie wprost czy bezpośrednio związane ze zmianą ustawy, ale dotyczące w ogóle funkcjonowania Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, która ma dość długą historię i, myślę, dobrze się zapisała w historii, jeśli chodzi właśnie o działania na rzecz polskiego rolnictwa – jako instytucja, która odgrywała bardzo dużą rolę zanim przystąpiliśmy do Unii Europejskiej czy też taką rolę merytoryczną, wspierającą ministerstwo rolnictwa. Wiele osób, które przewinęły się przez tę instytucję, zajmowało i zajmuje wysokie stanowiska także poza Polską.

Mam pytanie, jaki jest plan związany z tą instytucją. Jaka jest wizja dalszego funkcjonowania tej instytucji po zmianach? Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Jeśli chodzi o FAPA, to chyba wszyscy mamy podobne zdanie – że zadania, które na początku były bardzo potrzebne, wypełniała doskonale. Mam tu na myśli negocjacje z Unią Europejską i wszystkie przygotowania. Wiele zawdzięczamy fundacji FAPA. Już nie wymieniam nawet pana przewodniczącego komisji rolnictwa Parlamentu Europejskiego Czesława Siekierskiego, który jest przecież byłym dyrektorem fundacji FAPA. Czyli mamy tutaj…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak że jest wiele osób, które mają to doświadczenie. Bardzo sobie cenimy doświadczenie tak dużej kadry, którą dawała nam ta organizacja. Ale to jest fundacja, jak rozumiem, a w związku z tym nie wiem, czy pan minister przewiduje jakieś działania… Bo ja też mam swoją fundację i zapytałbym, czy ma jakieś działania dla mnie, czy ma w zasięgu jakąś fundację… A więc trudno mi powiedzieć, czy pan minister dysponuje takimi możliwościami. Może wszystkie fundacje wystąpiłyby do pana ministra z pytaniem, jakie działania pan minister może podpowiedzieć przy realizacji wspólnej polityki rolnej czy innych działań około rolnictwa.

Ale pytanie padło, w związku z tym, Panie Ministrze, proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacek Bogucki:

Zacznę od tego, że spośród zadań… A właściwie nie zadań, bo zadania to są w administracji, w fundacji są działania. Tak więc wśród działań, które prowadzi fundacja FAPA, zajmowanie się kwestiami związanymi z tym obszarem, o którym mówimy, jest niewielką częścią jej działalności. Z danych, które posiadamy…

(Głos z sali: Około 11.)

Z całego zespołu zajmującego się w FAPA różnymi zagadnieniami tylko około 11 osób pracuje przy wdrażaniu zadań jednostki centralnej.

Jeśli chodzi o to, jakie mamy plany wobec fundacji FAPA, to tak naprawdę trzeba by było w tej chwili spytać zarząd tej fundacji, ponieważ jesienią 2015 r. został zmieniony statut fundacji i minister właściwie nie ma wpływu na działania tej jednostki, nie ma możliwości wpływania na działania zarządu. Fundacja stała się fundacją bardzo niezależną od fundatora. W związku z tym nie do końca jesteśmy w stanie poprzez tę fundację realizować jakiekolwiek zadania państwa.

Ale póki co fundacja istnieje. Ja ze swojego obszaru działań, którym się na co dzień zajmuję – bo dzisiaj jestem w zastępstwie pana ministra Zarudzkiego, który bezpośrednio tymi kwestiami się zajmuje, ale musiał być w innym miejscu – i ze współpracy z fundacją FAPA… Chciałbym powiedzieć, że tutaj jest troszkę taki, nie dualizm… Nie wiem, jak to nazwać, jeśli są 3 instytucje, które zajmują się tym samym obszarem. Zabrakło mi słowa. Ale np. kwestiami rynkowymi zajmuje się zarówno FAPA, jak i Agencja Rynku Rolnego, analizami rynkowymi, oraz Departament Rynków Rolnych w ministerstwie rolnictwa. Tak naprawdę czasem mam wątpliwości, kto jest pierwotnym autorem danego materiału.

Porządkujemy administrację i otoczenie rolnictwa. Służy temu choćby łączenie agencji i prace nad kolejnymi zmianami organizacyjnymi. Chodzi o to, żeby to była nie działalność sama dla siebie, tylko działalność na rzecz polskiego rolnictwa, i to działalność uporządkowana; żeby z jednej strony nie było nakładania się zadań i celów, a z drugiej strony nie powstawały luki pomiędzy instytucjami. Temu służą zmiany organizacyjne. Tu wykroczyłem poza FAPA, bo, tak jak powiedziałem, w stosunku do FAPA możliwości ministra są bardzo ograniczone. Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Proszę, Panie Senatorze.

Senator Przemysław Błaszczyk:

Panie Przewodniczący, chciałbym złożyć wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Nie ma więcej wniosków.

Mamy 2 wnioski. Jeden wniosek zgłosił pan senator Błaszczyk, to jest wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Drugi wniosek to w jednym zgłoszeniu 2 poprawki, które zaproponowało Biuro Legislacyjne.

Poddam to pod głosowanie.

Dalej idącym wnioskiem jest wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Jeśli nie przejdzie, to będziemy głosować nad wnioskami, które zostały zaproponowane przez Biuro Legislacyjne i zgłoszone przez pana senatora.

Kto jest za przyjęciem wniosku pana senatora Błaszczyka o przyjęcie ustawy bez poprawek? (4)

Kto jest przeciw? (2)

Nikt nie wstrzymał się od głosu.

Przegłosowaliśmy wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Drugi wniosek nie może być przegłosowany i automatycznie wypada.

Panie Ministrze, bardzo dziękuję.

Może pan senator Błaszczyk będzie sprawozdawcą?

(Senator Przemysław Błaszczyk: Dobrze.)

Pan senator Błaszczyk będzie sprawozdawcą.

Wyznaczyliśmy sprawozdawcę.

W związku z tym, że wyczerpaliśmy porządek obrad, dziękuję za uczestnictwo w posiedzeniu panu ministrowi oraz wszystkim, którzy zechcieli wziąć w nim udział – Biuru Legislacyjnemu, jak również gościom.

Zamykam posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 52)