Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (82.)

w dniu 4 stycznia 2016 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2017 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 23 – Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej; 45 – Sprawy zagraniczne; 84 – Środki własne Unii Europejskiej, a także planów finansowych: Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia; Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych; Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego (druk senacki nr 398, druki sejmowe nr 881, 1094 i 1094 A).

(Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 00)

(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Jarosław Obremski)

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Panie i Panowie, zaczynamy obrady.

Dzisiejsze posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej dotyczy budżetu.

Wiem, że jest wniosek formalny. Bardzo proszę.

Senator Waldemar Sługocki:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

W imieniu klubu senatorów Platformy Obywatelskiej chciałbym złożyć wniosek formalny o odroczenie procedowania nad częściami ustawy budżetowej, które podlegają naszej komisji, w związku z wątpliwościami, jakie pojawiają się co do procedowania budżetu państwa w dniu 16 grudnia 2016 r. w godzinach popołudniowych. To budzi wątpliwości, nie tylko nasze i środków masowego przekazu, lecz także pana prezydenta Andrzeja Dudy. I chcielibyśmy prosić o odroczenie debaty na temat budżetu państwa do momentu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości. Bardzo dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Bardzo proszę.

Senator Marek Pęk:

Panie Przewodniczący, ja zgłaszam sprzeciw, to znaczy składam wniosek o to, abyśmy procedowali dalej, zgodnie z założonym harmonogramem. Senat obowiązuje domniemanie konstytucyjności ustawy uchwalonej w Sejmie. My nie mamy żadnych kompetencji ani uprawnień do badania zgodności uchwalenia tej ustawy z konstytucją. Jeżeli prezydent rzeczywiście ma jakieś wątpliwości, może zgodnie ze swoimi kompetencjami na odpowiednim etapie zgłosić ustawę do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny jest tym organem w naszym porządku konstytucyjnym, który bada kwestię zgodności ustaw, uchwalania ustaw z konstytucją. Tak że – podsumowuję – my jesteśmy na etapie dalszego procedowania ustawy przesłanej przez Sejm. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Kto z senatorów jest za tym, żeby odroczyć posiedzenie komisji? (3)

Kto jest przeciw? (6)

Dziękuję.

Wniosek został odrzucony.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, proszę bardzo.

Senator Waldemar Sługocki:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo, Szanowni Państwo, w imieniu senatorów klubu Platformy Obywatelskiej chciałbym państwa przeprosić i poinformować państwa, że w takim razie nie będziemy uczestniczyć w posiedzeniu komisji, i nie będziemy procedować nad ustawą budżetową w tych częściach, które są w zakresie działania naszej komisji, w związku z naszymi wątpliwościami. Bardzo dziękuję.

(Senatorowie klubu Platformy Obywatelskiej wychodzą z sali)

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Po zakończeniu części formalnej, będącej, można powiedzieć, powtórzeniem pewnego scenariusza, który miał miejsce też na posiedzeniach innych komisji, chcę bardzo serdecznie przywitać naszych gości: pana ministra Piotra Nowaka z Ministerstwa Finansów, pana ministra Pawła Szrota z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, witam wszystkie przybyłe osoby z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w tym zastępcę dyrektora Biura Finansów Mieczysława Karczmarczyka, a także naczelnika wydziału w Departamencie Finansów w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi panią Annę Czyżkowską i naczelnika wydziału Transportu Wodnego i Śródlądowego Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej pana Marcina Białka.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2017 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 23 – Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej; 45 – Sprawy zagraniczne; 84 – Środki własne Unii Europejskiej, a także planów finansowych: Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia; Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych; Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego (druk senacki nr 398, druki sejmowe nr 881, 1094 i 1094 A)

Szanowni Państwo, przechodzimy… Punkt porządku obrad to rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2017 w zakresie przedmiotowego działania naszej komisji.

To jest opisane w załącznikach nr 1 i 2, w części dotyczącej spraw zagranicznych, w załączniku nr 2, w częściach dotyczących członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz środków własnych Unii Europejskiej jako elementu budżetu, i w załączniku nr 14, dotyczącym Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego.

Proponowałbym rozpocząć od załącznika dotyczącego spraw zagranicznych.

Nie wiem, kto z państwa będzie chciał nam to w kilku słowach przybliżyć, zreferować. Być może pan Mieczysław Karczmarczyk. Bardzo proszę.

Zastępca Dyrektora Biura Finansów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mieczysław Karczmarczyk:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Projekt budżetu Ministerstwa Spraw Zagranicznych na 2017 r. został szczegółowo przedstawiony w przesłanych Wysokiej Komisji, materiałach. Odniosę się do najważniejszych i wynikających ze specyfiki MSZ spraw związanych z realizacją dochodów i wydatków.

W 2017 r. w części 45 „Sprawy zagraniczne” zaplanowano dochody w wysokości 206 milionów 412 tysięcy zł, a w części 23 „Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej” nie planuje się uzyskiwania dochodów.

Podstawowym źródłem dochodów budżetowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych są wpływy z tytułu czynności konsularnych. W 2017 r. przewiduje się spadek wpływów konsularnych będący skutkiem mniejszej liczby zrealizowanych czynności konsularnych, jak również poszerzenia katalogu osób, którym przysługuje zwolnienie z opłat wizowych.

Limit wydatków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w 2017 r. w części 45 wynosi 1 miliard 932 miliony 201 tysięcy zł. Jest on wyższy o 10,9% w stosunku do tego z ustawy budżetowej na rok 2016 r.

Ponadto w czasie rozpatrywania projektu ustawy budżetowej na 2017 r. przez Sejm RP przyjęto zmianę dotyczącą przeniesienia z części 42 „Sprawy wewnętrzne” do części 45 „Sprawy zagraniczne” wydatków w kwocie 1 miliona 417 tysięcy zł w zakresie realizacji zadań ministra spraw wewnętrznych i administracji przez jego przedstawicieli w ramach służby zagranicznej w placówkach zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

W kwocie wydatków Ministerstwa Spraw Zagranicznych planowanych na 2017 r. około 70% stanowią wydatki realizowane w walutach. Dotyczą one między innymi działalności 158 placówek zagranicznych oraz płatności składek do organizacji międzynarodowych. Zmiany kursów walut są istotnym czynnikiem ryzyka w przypadku wydatków realizowanych w walutach obcych. W limicie wydatków MSZ wzrost o około 10% w stosunku do 2016 r., to jest o około 205 milionów zł, wynika z dodatkowych środków między innymi na sfinansowanie wpłaty do unijnego instrumentu pomocy dla uchodźców w Turcji, części wzrostu do Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz części wzrostu składek do organizacji międzynarodowych w związku z prognozowaną na 2017 r. zmianą kursów walut. Tych 205 milionów zł obejmuje ponadto wzrost wydatków inwestycyjnych, jak również zwiększenie funduszu wynagrodzeń, dodatków służby cywilnej, wzrost dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz kosztów działalności Rady do spraw Polaków na Wschodzie w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy o Karcie Polaka oraz niektórych innych ustaw, a także częściowe finansowanie wsparcia etatowego placówek zagranicznych w zakresie świadczenia pomocy konsularnej. W tych 205 milionach zł uwzględnione jest również utrzymanie przedstawicieli innych resortów w placówkach zagranicznych w związku z przesunięciami środków na ten cel między resortami.

Jeżeli chodzi z kolei o część 23, to limit wydatków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w 2017 r. w części 23 „Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej” wynosi 23 miliony 611 tysięcy zł. To jest 147,8% wydatków określonych w ustawie budżetowej na 2016 r. Wzrost wynika z przeniesienia środków z części 45 do części 23 oraz z przeznaczenia dodatkowych środków w wysokości 259 tysięcy zł na sfinansowanie składki do organizacji międzynarodowych w związku z prognozowaną na 2017 r. zmianą kursów walut, jak również zwiększenie funduszu wynagrodzeń wraz z pochodnymi oraz na dodatki służby cywilnej.

Szanowny Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, prosiłbym o przyjęcie informacji o projekcie budżetu państwa w części 45 „Sprawy zagraniczne” i w części 23 „Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej” dotyczącej roku 2017. Jednocześnie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapewnia, że dołoży wszelkich starań, aby środki przyznane w 2017 r. były wydatkowane oszczędnie i racjonalnie. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Otwieram dyskusję.

Ja mam takie pytanie. Ponieważ bardzo często był pewien kłopot ze składkami w różnych organizacjach międzynarodowych, to chciałbym zapytać, na ile pieniądze w budżecie są wystarczające, żeby te wszystkie składki opłacić. A jeżeli gdzieś jest brak, to które z tych organizacji są w drugiej kolejności? Czy jest wyodrębniony jakikolwiek budżet związany z pewnymi działaniami natury promocyjnej, chociażby z próbą pozyskania miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Czy to jest jakiś osobny budżet?

Czy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, czy w ministerstwie kultury lub w budżecie Łodzi są pieniądze na promocję pomysłu Expo 2022 w Łodzi? Gdzie to jest umiejscowione?

I ostatnie pytanie. Czy budżet jest na tyle napięty, że jakiekolwiek zmiany kursowe – pan mówił o dużym procencie tego budżetu przeliczanym na waluty obce – mogą być niebezpieczeństwem w trakcie roku? I na ile takie niebezpieczeństwo jest szacowane? Może to jest już bardziej pytanie do przedstawiciela Ministerstwa Finansów. Dziękuję.

Czy są inne pytania?

Senator Ryszard Majer:

Panie Przewodniczący, Drodzy Państwo, ja chcę zapytać o wydatki inwestycyjne Ministerstwa Spraw Zagranicznych, szczególnie o te, które są przeznaczone na inwestycje poza granicami kraju, czyli na ambasady, na placówki konsularne. Wiem, że w Berlinie jest inwestycja. Czy oprócz tej inwestycji coś jeszcze mamy zaplanowane? I czy to, co zostało zaplanowane, jest wystarczające?

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Proszę bardzo.

Senator Alicja Zając:

Dziękuję bardzo.

Ja mam dwa pytania. Jedno do panów zajmujących się bardziej finansami, o inwestycje planowane i o ewentualne sprzedaże nieruchomości w naszych placówkach. Bo w poprzednich latach często kwestionowaliśmy – przepraszam, że to mówię – trafność decyzji dotyczących niektórych ważnych dla Polski placówek dyplomatycznych. To pierwsza moja taka sugestia.

I druga sugestia, kierowana do pana ministra Szrota. To jest już kolejna komisja, na posiedzeniu której mówimy o składkach z tytułu udziału Polski w różnych organizacjach międzynarodowych. Ja mogę konkretnie powiedzieć o Komisji Środowiska, na posiedzeniu której wczoraj też procedowaliśmy nad budżetem. To, że zmienia się kurs walut, to nie jest największy problem. To jest po prostu problem roboczy. Wiadomo, że to się zmienia, przeważnie idzie w górę, rzadko spada. Ale czy ktoś to nasze członkostwo… Na przykład Polska Agencja Atomistyki. Ona większość swojego budżetu przeznacza na składkę, żeby móc uczestniczyć w różnych badaniach naukowych itd. dotyczących tego działu. Czy rząd zamierza… To jest taka moja sugestia, może nawet nie musi pan w tej chwili zabierać głosu. Chodzi mi o to, żeby po prostu zweryfikować nasze członkostwo, resort po resorcie, w różnych mniej lub bardziej ważnych organizacjach. Kwoty… Przez wiele lat mojej pracy w Senacie MSZ nie podawał nam tych kwot. Jakieś 3 czy 4 lata temu poprosiliśmy o te kwoty. Jak dostaliśmy listę tych różnych podmiotów… No, niektóre były bardzo ciekawe. I na tym skończę. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Przedstawiciel MSZ od razu poruszył kwestię załącznika nr 2, czyli części dotyczących środków własnych i członkostwa Rzeczypospolitej w Unii Europejskiej.

Czy moglibyście się państwo odnieść do pytań? Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Paweł Szrot:

Jeśli można, Panie Przewodniczący, ja powiem tylko krótko bardzo.

Pani Senator Zając poruszyła bardzo istotną kwestię. To nie dotyczy oczywiście wyłącznie agencji atomistyki. Również składka do ESA Polskiej Agencji Kosmicznej… W zeszłym tygodniu mieliśmy też do czynienia z wypowiedzeniem jednej z umów, której skutkiem było odprowadzanie składki do instytucji międzynarodowej. Wiemy, mamy informacje, że MSZ przygotował taką analizę. Nie wiem, czy…

(Głos z sali: Ale w swoim zakresie.)

Nie do końca. To była taka przekrojówka przez resorty. Nie wiem, czy państwo z MSZ są gotowi zaprezentować wyniki. Szczerze mówiąc, wątpię, bo było na etapie prac….

(Senator Alicja Zając: Może poświęcimy na to jakieś posiedzenie komisji.)

No, to też. Ale w każdym razie problem jest znany i wymaga działań w tym kierunku, który już zaznaczyła pani senator. Ja zgadzam się z panią. Dziękuję.

Zastępca Dyrektora Biura Finansów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mieczysław Karczmarczyk:

Panie Przewodniczący, Panie i Panowie Senatorowie, było pytanie à propos składek. W ubiegłym roku opłaciliśmy składki na około 600 milionów zł. Są to prawie wszystkie składki, które mamy w planie do opłacenia. Prawie wszystkie, została niewielka, bardzo niewielka część, to jest procent czy ułamek procenta w porównaniu do tej kwoty. Z kolei w roku 2017 mamy na ten cel zabezpieczone około 500 milionów zł, a suma składek zgłoszonych nam do zapłaty to jest wielkość rzędu 700 milionów zł, tak że jest niedobór 200 milionów zł. Ale taka sama sytuacja miała miejsce w 2016 r. i z pomocą Ministerstwa Finansów czy wspólnie z Ministerstwem Finansów udało nam się to wszystko opłacić. Również w związku z wygospodarowaniem środków w ramach własnego budżetu… Nie były to wielkie środki, ale je wygospodarowaliśmy, żeby móc zaspokoić te zobowiązania państwa polskiego, które na nas ciążą.

Jeżeli chodzi o fundusz promocyjny, to w budżecie MSZ jest wydzielony… Jest nawet rozdział dotyczący promocji Polski za granicą. Jest to kwota rzędu ponad 40 milionów zł. Nie ma w tej chwili w budżecie środków wydzielonych specjalnie na wspomniane konkretne cele, tak jak pan przewodniczący mówił, na Expo czy na promocję Polski w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, ale to wszystko właśnie w tym się mieści, jest raczej zabezpieczone w ramach środków, o których mówiłem.

Odnośnie do różnic kursowych, to nie ma takiego mechanizmu, który by przed nimi chronił. Każda zmiana kursu oczywiście powoduje, że możemy kupić mniej waluty. Do tej pory sobie w jakiś sposób radziliśmy i dalej sobie radzimy poprzez wygospodarowywanie środków z różnych innych… Tak że robimy to w taki sposób.

A co do inwestycji, to, jeżeli pan przewodniczący pozwoli, poprosiłbym kolegę, który jest dyrektorem Biura Infrastruktury, żeby odpowiedział na te pytania.

Dyrektor Biura Infrastruktury w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mariusz Skórko:

Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Senatorowie, odpowiem na pytanie o inwestycje resortu spraw zagranicznych, powiem, jak to wygląda, jak to jest planowane w roku 2017. Jeżeli chodzi o inwestycję w Berlinie, która trwa od prawie 20 lat, to sytuacja wygląda następująco. Po rozstrzygnięciu przetargu na wyłonienie głównego wykonawcy, który miał realizować tę inwestycję, postępowanie zostało anulowane z tej przyczyny, że najtańsza oferta, która została złożona, to było o 20 milionów euro więcej niż kwota, którą posiadaliśmy w budżecie. Krótko mówiąc, na tę najtańszą ofertę, która została zgłoszona, musielibyśmy przeznaczyć praktycznie ćwierć miliarda złotych. Uważamy, że ta kwota jest stanowczo za duża i nas po prostu na to nie stać. W związku z tym w resorcie została podjęta decyzja o zmianie strategii. To znaczy nie wycofujemy się z budowy ambasady, tylko zmieniamy strategię i chcemy realizować budowę ambasady w Berlinie w formule partnerstwa państwowo-prywatnego. Ma to wyglądać w ten sposób, że naszą działkę w Berlinie, przy ulicy Unter den Linden, w bardzo dobrej lokalizacji, kilkaset metrów od Bramy Brandenburskiej, dalibyśmy, że tak powiem, w aport i wyszukalibyśmy kontrahenta, który za swoje pieniądze zbudowałby nam nową ambasadę, mniejszą. Bo ta, która była planowana, miała wielkość koło 10 tysięcy m2, a nam, dla tej liczby pracowników, którzy są zatrudnieni w Berlinie, potrzebny jest w praktyce budynek wielkości rzędu 4 do 5 tysięcy m2. Powierzchnia zabudowy działki to jest mniej więcej 17 tysięcy m2. Czyli mielibyśmy naszą ambasadę plus co najmniej 12 tysięcy m2 dla kontrahenta komercyjnego.

Jesteśmy w tej chwili w trakcie rozpoznania rynku. Umowa z rządem RFN, podpisana w 1997 r., umożliwia takie postępowanie, ponieważ jest tam zapis o działce, w którym mowa, że działka jest przeznaczona do celów dyplomatycznych oraz komercyjnych. Podpisaliśmy już umowę z firmą prawniczą, która przygotuje nam… po prostu udzieli nam wsparcia w realizowaniu całej procedury mającej na celu wybudowanie naszej ambasady w nowych warunkach.

Chcę powiedzieć, że…

(Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski: Co to oznacza, jeżeli chodzi o opóźnienie oddania budynku dla użytku?)

Myślę, że to… Zamierzamy zakończyć całą procedurę, łącznie z podpisaniem umowy z potencjalnym wykonawcą, w przeciągu 6–7 miesięcy. Jego nie obowiązywałyby procedury, z którymi my musimy się borykać, czyli przepisy ustawy o zamówieniach publicznych. Kwestie finansowe… Partner, z którym podpisalibyśmy umowę, realizowałby za swoje środki całą inwestycję, swoją i naszą. Oczywiście zachowane byłyby wszelkie wymogi bezpieczeństwa i zasady związane z przepisami, które wiążą się z budową ambasady. Zakładamy, że strona, z którą podpisalibyśmy umowę, byłaby zainteresowana jak najszybszym skończeniem inwestycji. Umowa opiewałaby – to jest kwestia do negocjacji – 20, 30, 35 czy 40 lat. A po tym czasie… Tu trzeba zwrócić uwagę, że działka cały czas byłaby naszą własnością. A po wspomnianym okresie budynek również byłby naszą własnością, ambasada, budynek, po upływie tych lat. Ewentualnie jeżeli w umowie byłyby zawarte jakieś kwestie związane z przedłużeniem… Ale to są już kwestie techniczne.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

To, o czym tu mowa, to kompetencja zarządcza ministra, ale pozwoli pan, że powiem, że uważam tę decyzję za nietrafioną. Uważam, że być może trzeba wyłożyć więcej pieniędzy. Jeśli spojrzeć z drugiej strony, to opóźnienie oddania tej ambasady do użytku… Oszczędności, o których mówimy, nie są tego warte. Sądzę, że będą wielkie problemy związane z zapewnieniem bezpieczeństwa ambasadzie. Ale największy kłopot to jest to, że mamy w środku Berlina, że tak to określę, pewien wstyd, to znaczy rozwalony budynek w reprezentacyjnym miejscu. Nie wykorzystujemy go tak, żeby to jednak była placówka, która reprezentowałaby Polskę. Mamy naprawdę świetną lokalizację i od 20 lat ją marnujemy. Ale rozumiem, że jest taka decyzja uwarunkowana finansami. Szkoda, bo od 6 lat co roku przy okazji budżetu pytamy o ambasadę w Berlinie i żadna z przepowiedni – bo chyba tak muszę to nazwać – ministerstwa odnośnie do tego, co będzie za rok, się nie sprawdziła. Tak więc jeżeli teraz za 6–7 miesięcy będzie decyzja, będą procesy odwoławcze itd… No, trzymamy kciuki. Ale porozmawiamy za rok. Obym to ja się mylił.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Przemysław Czyż:

Tak, owszem. Tak na szybko, to powiem, że Węgrzy zbudowali, dokładnie dwa numery dalej przy Unter den Linden, swoją ambasadę w takim systemie. Mamy z nimi zresztą kontakt na bieżąco i bierzemy od nich wszystkie informacje, które są potrzebne, żeby coś takiego zrealizować. Spróbujemy.

Dyrektor Biura Infrastruktury w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mariusz Skórko:

Jeżeli chodzi o inne inwestycje, to jesteśmy w trakcie realizowania adaptacji Pałacu Paców w Wilnie. Zamierzamy w styczniu 2018 r. zakończyć tę inwestycję i przenieść ambasadę do nowej lokalizacji.

Zamierzamy też rozpocząć prace budowlane w ambasadzie w New Delhi. Będziemy kontynuować rozpoczęte pod koniec roku 2016 r. prace remontowe w naszej ambasadzie w Moskwie, jak również rozpoczynamy proces…

(Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski: Ale tam nie będziemy próbować partnerstwa publiczno-prywatnego, tak?)

Nie, nie. To wszystko będzie realizowane ze środków budżetowych.

Rozpoczęliśmy również procedurę budowy nowej ambasady w Mińsku.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Przepraszam, jeszcze takie pytanie: jak jest w tej chwili uregulowany stan prawny ambasady polskiej w Pradze. To jest stabilna sytuacja?

Dyrektor Biura Infrastruktury w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mariusz Skórko:

Nie mamy żadnych sygnałów, że są jakieś problemy. Jest to budynek wynajęty, płacimy…

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dobrze. Dziękuję

Czy ktoś z gości chciałby coś jeszcze uzupełnić w temacie tych dwóch pierwszych załączników, dotyczących spraw zagranicznych i naszej przynależności do Unii Europejskiej? Nie.

Ze strony senatorów też nie ma chętnych do zabrania głosu?

Bardzo proszę panią senator.

Senator Dorota Czudowska:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Jesteśmy – to znaczy ja jestem – po rozpatrywaniu ustawy budżetowej na posiedzeniu Komisji Zdrowia. A teraz Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej… No, z zazdrością patrzę na ten procentowy wzrost wysokości środków finansowych, jakie będzie miało Ministerstwo Spraw Zagranicznych. I to dobrze, ale… To jest fenomenalne, wzrost o 47%… Nie wiem, czy jeszcze któryś dział budżetu otrzymał aż o tyle więcej.

Ale moje pytanie jest następujące. Czy w ramach tych większych przyznanych środków znajdą się pieniądze na specjalne etaty albo przynajmniej na zwiększoną ilość pracy pracowników ambasad w obronie dobrego imienia Polski w tych krajach, gdzie gazety nas szkalują i piszą o nas nieprawdę? Czy będzie większa aktywność ambasad w zakresie prostowania i dementowania takich informacji? Dziękuję.

Zastępca Dyrektora Biura Finansów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mieczysław Karczmarczyk:

Panie Przewodniczący, Pani Senator, w limicie środków, które mamy na rok 2017 jako Ministerstwo Spraw Zagranicznych, otrzymaliśmy zwiększone środki na fundusz wynagrodzeń, dodatki służby zagranicznej, oczywiście wraz z pochodnymi. Tak więc te środki będą wykorzystane we wspomnianym celu.

Odniosę się jeszcze do wzrostu, który wynosi ponad 10%. Gros z tego wzrostu wiąże się między innymi z nową składką na mechanizm turecki, czyli unijny instrument pomocy dla uchodźców w Turcji – to jest ogromna kwota – jak również wzrostem składki na Europejski Fundusz Rozwoju, a także różnicami kursowymi w związku z opłacaniem składek. Tak że środków, które dostaliśmy na działalność bieżącą, jest niewielki procent. Większość z tych środków, które zwiększają nam limit, jest właśnie na te cele, o których wspomniałem.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję bardzo.

Przechodzimy do załącznika nr 14. W załączniku nr 14 jest plan finansowych trzech organizacji: Ośrodka Studiów Wschodnich, Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i Instytutu Zachodniego.

Polski Instytut Spraw Międzynarodowych ma takie same środki, jak miał w 2016 r.

Czy ktoś z ministerstw chciałby odnieść się do tych trzech organizacji i w skrócie powiedzieć…

Tak? Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Paweł Szrot:

Panie Przewodniczący, ja mogę się odnieść do dwóch organizacji, ponieważ w zakresie nadzoru Kancelarii Prezesa Rady Ministrów znajdują się Ośrodek Studiów Wschodnich oraz Instytut Zachodni. Tak więc, za pozwoleniem pana przewodniczącego…

(Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski: Bardzo proszę.)

Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, Panie i Panowie Senatorowie, szczegółowe dane dotyczące planów finansowych wspomnianych dwóch instytucji mają państwo w dostarczonych materiałach. Ja odniosę się tylko do najważniejszych danych.

Obie instytucje, czyli Ośrodek Studiów Wschodnich oraz Instytut Zachodni, są to państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Ośrodek Studiów Wschodnich funkcjonuje na podstawie ustawy z 15 lipca 2011 r. o Ośrodku Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, a Instytut Zachodni jest instytucją stosunkowo nową, został utworzony rok temu na mocy ustawy z 17 grudnia 2015 r. o Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego. Przychodami ośrodka oraz instytutu są coroczne dotacje podmiotowe z budżetu państwa przeznaczone na pokrycie bieżących kosztów realizacji zadań ośrodka i instytutu.

Obie instytucje prowadzą samodzielną gospodarkę finansową na podstawie planu finansowego. Plan ten wyodrębnia przychody z prowadzonej działalności, dotacje z budżetu państwa, koszty, środki na wydatki majątkowe, środki przyznane innym podmiotom, stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku oraz stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

Projekt planu finansowego Ośrodka Studiów Wschodnich na 2017 r. zakłada uzyskanie przychodu w wysokości 9 milionów 687 tysięcy zł. Jest to 104,9% przychodów, które były wskazane w ustawie budżetowej na 2016 r. Podstawową pozycję w przychodach stanowi dotacja podmiotowa w wysokości 9 milionów 205 tysięcy zł, którą zaplanowano na poziomie 100,9% dotacji ujętej w ustawie budżetowej na rok ubiegły.

Projekt planu finansowego Ośrodka Studiów Wschodnich na bieżący rok zakłada koszty w wysokości 9 milionów 687 tysięcy zł, co stanowi 104,9% kosztów ujętych w ustawie budżetowej na rok ubiegły. Czyli odpowiednio do przychodów… Koszty bilansują przychody. Główną pozycję kosztów stanowią wynagrodzenia, które wynoszą ogółem 6 milionów 2 tysiące zł, w tym wynagrodzenia osobowe w wysokości 5 milionów 652 tysięcy zł oraz wynagrodzenia bezosobowe w wysokości 350 tysięcy zł. Wynagrodzenia osobowe zaplanowano na poziomie 105,5% środków ujętych w ustawie budżetowej na 2016 r. Pochodne od wynagrodzeń zaplanowano w wysokości 1 miliona 77 tysięcy zł. Wynagrodzenia wraz z pochodnymi stanowią 73% ogółu kosztów ośrodka.

Jeśli chodzi o Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego, to jego plan finansowy na 2017 r. zakłada uzyskanie przychodu w wysokości 4 milionów 152 tysięcy zł. Podstawową pozycję w przychodach stanowi dotacja podmiotowa w wysokości 3 milionów 500 tysięcy zł.

Projekt planu finansowego Instytutu Zachodniego na 2017 r. zakłada koszty w kwocie 4 milionów 152 tysięcy zł. Główną pozycję kosztów stanowią wynagrodzenia ogółem, w wysokości 2 milionów 332 tysięcy zł, w tym wynagrodzenia osobowe w wysokości 1 miliona 932 tysięcy zł oraz wynagrodzenia bezosobowe w wysokości 400 tysięcy zł. Pochodne od wynagrodzeń zaplanowano w wysokości 356 tysięcy zł. Wynagrodzenia ogółem wraz z pochodnymi stanowią 64,7% kosztów instytutu. Jak widać po tych danych, również w przypadku Instytutu Zachodniego koszty działania bilansują przychody.

Jeśli chodzi o plan finansowy Instytutu Zachodniego, to oczywiście nie można go odnieść do poprzedniego budżetu, bo w poprzednim budżecie nie było takiej pozycji. Cały ten rozruch, który zaczął się już w zeszłym roku, był finansowany z rezerwy ogólnej, na innych zasadach.

Szanowni Państwo, Panie i Panowie Senatorowie, plany finansowe obu instytucji, czyli Ośrodka Studiów Wschodnich i Instytutu Zachodniego, zostały zaplanowane w sposób celowy, oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz w sposób umożliwiający terminową realizację zadań ośrodka i instytutu.

I na tym chciałbym skończyć. Proszę Wysoką Komisję o pozytywną rekomendację dla obu planów finansowych.

A jeżeli chodzi o Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, to zostawiam to w gestii Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Proszę.

Zastępca Dyrektora Biura Finansów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mieczysław Karczmarczyk:

W budżecie Ministerstwa Spraw Zagranicznych jest zaplanowana dotacja podmiotowa na poziomie 8 milionów 384 tysięcy zł. Ona jest niezmieniona w stosunku do roku 2016 r. Szczegółowy zakres czy szczegółowy plan finansowy – nie chcę go przytaczać – jest w załączniku do ustawy budżetowej. Mam nadzieję, że te środki, które otrzymuje Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, są wystarczające do tego, żeby prowadzić działalność.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dobrze.

To jest miejsce, w którym chciałbym przywitać dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich, panią Elżbietę Zalewską, i dyrektora PISM, pana Jacka Foksa. Ja powiem, że PISM był tym miejscem, w którym z wielką konsekwencją przewidywano wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych. I może gdyby pozwolono tej organizacji zagrać, to w tej chwili byłyby mniejsze kłopoty finansowe. Tak więc tutaj z wielkim uznaniem podkreślam, że PISM do końca, wbrew temu, co wszędzie mówiono, bronił swojego stanowiska. I okazało się, że przewidywał dobrze.

Ale prosiłbym panią i pana dyrektora o odniesienie się do waszego budżetu na 2017 r. Może pani…

Wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia Elżbieta Zaleska:

Szanowni Państwo, jeżeli chodzi o nasz budżet, to jest on przewidywany na poziomie budżetu z poprzedniego roku. Zwiększenie nastąpiło tylko i wyłącznie w pozycji wynagrodzeń wraz z pochodnymi, o 1,3%. Pozostałe wydatki zaplanowane są na poziomie porównywalnym do tych z roku 2016.

Główne pozycje naszego budżetu to źródła informacji, jak również podróże zagraniczne. To są tak naprawdę dwa wydatki – oczywiście oprócz bieżącego utrzymania ośrodków i kosztów administracyjnych związanych z siedzibą, z utrzymaniem infrastruktury – na które środki są przeznaczane. Tak że 7 milionów zł przeznaczonych jest praktycznie na wydatki typowo związane ze zdobyciem informacji, przetworzeniem tych informacji, tak żeby dotarły one do państwa i były użyteczne w zakresie administracji.

(Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski: Jak rozumiem, nie obciążono państwa dodatkowymi zadaniami.)

Zadania realizujemy, radzimy sobie w ramach tego budżetu, który jest. Jedyny problem, który gdzieś się pojawia, to infrastruktura, środki trwałe. Dlatego pojawiają nam się tu przychody własne. I staramy się, na obecny moment, sobie z tym radzić.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

(Wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia Elżbieta Zaleska: Dziękuję.)

Proszę, Panie Dyrektorze.

Zastępca Dyrektora Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych Jacek Foks:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Panie i Panowie Senatorowie, jak już wspomniał pan przewodniczący, nasza dotacja, nasz budżet jest w wysokości niezmienionej w stosunku do 2016 r., z małym zastrzeżeniem: niezmieniona jest wysokość dotacji podmiotowej z budżetu państwa, która wynosi 8 milionów 284 tysiące zł, przewidywane przychody własne są w wysokości 2 milionów 100 tysięcy zł, ale staramy się, żeby te przychody własne były troszkę większe. My mamy pewne możliwości uzyskiwania dodatkowych przychodów w postaci grantów na środki, na projekty badawcze w postaci prowadzonych szkoleń i usług wydawniczych, projektów konferencyjnych. Tak więc będziemy starali się pozyskać środki jeszcze troszkę większe niż te wstępnie przewidywane.

Mimo że dotacja nie ulega zmianie, postaramy się, aby zadania ustawowe w 2017 r. realizować na poziomie nie niższym niż w roku 2016.

(Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski: Jak rozumiem, wskrzeszone pismo będzie…)

Oczywiście, będzie kontynuowane. Uruchomiliśmy je w 2016 r. ze środków własnych. Nie przewidywaliśmy tego w budżecie. W 2017 r. będziemy się tutaj lekko wspierać środkami budżetowymi, ale na pewno wspomniane działanie będzie kontynuowane.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Proszę bardzo.

Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Paweł Szrot:

Panie Przewodniczący, nieobecność przedstawicieli Instytutu Zachodniego wynika przede wszystkim z tego, że instytut ma siedzibę w Poznaniu. Decentralizacja instytucji tego typu ma również takie skutki. Proszę o wyrozumiałość, o zrozumienie.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Czy ktoś z senatorów chciałby zadać pytania?

(Brak nagrania)

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Proszę, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Piotr Nowak:

Dzień dobry.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Wysoka Komisjo!

Jeśli chodzi o informacje dotyczące ustawy budżetowej na rok 2017 w zakresie części budżetowej 84 „Środki własne Unii Europejskiej”, to ta część budżetowa została utworzona w celu dokonania płatności polskiej składki członkowskiej do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Wpłata ta wynika z konieczności wypełnienia traktatowego zobowiązania Polski wobec Unii Europejskiej. Kalkulacja wysokości środków własnych na 2017 r. jest oparta na projekcie budżetu Unii Europejskiej przedłożonym przez Komisję Europejską oraz dodatkowo uwzględnia skutki finansowe na 2017 r. wynikające z wejścia w życie zapisów nowej decyzji o systemie środków własnych Unii Europejskiej. W efekcie szacuje się, że Polska składka na 2017 r. wyniesie łącznie 4 miliardy 144 miliony 200 tysięcy euro, co stanowi około 18 miliardów 165 milionów zł.

Na tę kwotę składają się w szczególności: wpłata obliczona na podstawie dochodu narodowego brutto – ona wynosi 11 miliardów 716 milionów zł; wpłata z tytułu VAT – 2 miliardy 485 milionów zł; wpłata z tytułu udziału w opłatach celnych – 2 miliardy 642 miliony zł; wpłata z tytułu udziału w opłatach cukrowych – 60 milionów zł; wpłata z tytułu finansowania rabatu brytyjskiego – 1 miliard 128 milionów zł; oraz wpłata z tytułu finansowania obniżki wkładów opartych na dochodzie narodowym brutto – 135 milionów zł.

Niższa niż w 2016 r. prognoza wysokości składki na 2017 r. wynika z dodatkowego uwzględnienia w 2016 r. skutków finansowych wejścia w życie przepisów nowej decyzji o systemie środków własnych za lata przeszłe, to jest 2014–2016. Dodatkowo wynika z niższego poziomu płatności w projekcie budżetu Unii Europejskiej na 2017 r. w stosunku do uchwalonego budżetu Unii Europejskiej na 2016 r., co spowodowane jest głównie opóźnieniami we wdrażaniu projektów polityki spójności na lata 2014–2020 we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Bardzo dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Dziękuję.

Czy ktoś chciałby zadać pytanie? Nie.

Tak że za chwilę przejdziemy do głosowania.

Wcześniej jednak chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa. Mieliśmy dzisiaj do czynienia z formą protestu – który szanuję – ze strony koleżanek i kolegów z Platformy Obywatelskiej. Ale skoro demokracja to jest jednak pewien dialog i wymiana opinii, to chcę wyraźnie powiedzieć, że nie tylko traktuję moją obecność tutaj w kategoriach wykonywania obowiązków, lecz także uważam, że ten sposób służę demokracji i polityce jako rozumnej trosce o dobro wspólne. Mam wrażenie, że w tym konflikcie, z którym mamy do czynienia w tej chwili, nie jest przestrzegana zasada proporcjonalności reakcji. Także w takich kategoriach, które może powinny być ważne dla członków Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Mam na myśli to, że jest jednak 2017 r., ważny dla Polski ze względu na wzmocnienie szpicy NATO, negocjacje na nowy okres finansowania w Unii Europejskiej, zagrożenie terrorystyczne, kryzys instytucjonalny w Unii Europejskiej, zagrożenie wojną hybrydową, cyberatakami. I mam wrażenie, że wszystko, co obniża pewien prestiż i pogarsza wizerunek Polski za granicą, jest czymś niebezpiecznym. Nie oznacza to, że nie może być protestów, ale uważam, że powinniśmy ważyć racje. I dlatego chcę wyraźnie powiedzieć, że będąc tu i głosując… Uważam, że w ten sposób zwiększam, a nie zmniejszam – jeśli patrzeć w proporcji do tego, co mogę – bezpieczeństwo i prestiż Polski. Tylko tyle.

(Brak nagrania)

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Aha, przepraszam, jeszcze… Czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi? Nie ma. Dziękuję.

Przechodzimy do głosowania.

Kto z pań i panów senatorów jest za zaakceptowaniem budżetu w częściach właściwych zakresowi działania naszej komisji? (7)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Budżet został jednogłośnie przyjęty.

(Brak nagrania)

Zastępca Przewodniczącego Jarosław Obremski:

Samolot mi właśnie odleciał, ale okej. (Wesołość na sali)

Serdecznie państwu dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 46)