Z prac komisji senackich

Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw i wniesie o jej odrzucenie.

Wniosek taki zgłosiła przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera. „Ta ustawa to zamach na nasze zdrowie” – oceniła przewodnicząca Komisji Zdrowia. Jej zdaniem nowelizacja jest niezwykle szkodliwa i pogorszy dostęp polskich pacjentów do świadczeń medycznych. Przesuwa zadania resortu zdrowia do Narodowego Funduszu Zdrowia bez jednoczesnego przesunięcia na te nowe zadania środków finansowych. Senator podkreśliła również, że w procedowaniu zlekceważono stronę społeczną.

W opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu ustawa jest niezgodna z zasadą demokratycznego państwa prawnego i zasadą legalizmu, określonymi w konstytucji, ponieważ projekt noweli nie został poddany konsultacjom publicznym i opiniowaniu. Takie zastrzeżenia budzi też wprowadzenie przepisów na etapie sejmowego postępowania ustawodawczego z naruszeniem wymogów rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach. Zastrzeżenia budzi także vacatio legis ustawy.

Celem nowelizacji, jak wyjaśniał wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski, jest optymalizacja wydatkowania środków publicznych na cele ochrony zdrowia w ramach łącznej kwoty nakładów w tym obszarze, corocznie określanej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz regulacji incydentalnych, które są związane z koniecznością wsparcia jednostek systemu ochrony zdrowia po okresie wzmożonych działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie i zapobieganie COVID-19. Nowela zakłada m.in. objęcie przez Narodowy Fundusz Zdrowia finansowania m.in. świadczeń wysokospecjalistycznych i leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych dla osób powyżej 75 lat, a także leków dla kobiet w ciąży. Narodowy Fundusz Zdrowia będzie finansować leki i wyroby medyczne nabywane w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego ds. zdrowia. Aktualnie dotyczyć to będzie 2 programów – Narodowego Programu Leczenia Chorych na Hemofilię i Pokrewne Skazy Krwotoczne na lata 2019–23 i rządowego programu „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2022–26” z modułem „Leczenie DAA przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C pacjentów osadzonych w zakładach penitencjarnych na lata 2022–24”. Ustawa przenosi ponadto finansowanie zadań zespołów ratownictwa medycznego z budżetu wojewodów do NFZ, co spowoduje, że w jednym podmiocie skupią się wszystkie zadania związane z planowaniem środków na ten cel, ich wydatkowaniem i rozliczaniem. Finansowanie staży podyplomowych lekarzy i lekarzy dentystów będzie przekazywane marszałkowi województwa przez właściwego wojewodę, a nie – jak obecnie – przez ministra zdrowia. NFZ będzie również finansować zakup szczepionek na szczepienia obowiązkowe w ramach programu szczepień ochronnych. Nowelizacja umożliwia też jednorazowe zasilenie w 2023 r. Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 środkami pochodzącymi z funduszu zapasowego Narodowego Funduszu Zdrowia z przeznaczeniem na finansowanie realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia, co ma pozwolić na kontynuowanie realizacji niektórych zadań z zakresu przeciwdziałania i zapobiegania skutkom epidemii SARS-CoV-2.

Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej podkreślił, że nie konsultowano z nią projektu ustawy, a wejście noweli w życie będzie skutkować znacznym zmniejszeniem ilości środków, jakie NFZ będzie mógł przeznaczyć na leczenie pacjentów.

Senatorowie: Wojciech Konieczny, Agnieszka Gorgoń-Komor i Alicja Chybicka uznali nowelizację za kompromitującą i skandaliczną. Ocenili, że wprowadza ona zasadnicze zmiany dla funkcjonowania publicznej ochrony zdrowia, których przyjęcie spowoduje przeniesienie dofinansowania Narodowego Funduszu Zdrowia bez kompensacji wydatków ze środków budżetu państwa. Przedstawiciele organizacji pacjentów, menedżerów ochrony zdrowia i związków zawodowych działających w ochronie zdrowie również negatywnie oceniali nowelizację.

Tego samego dnia senatorowie z Komisji Zdrowia zapoznali się z informacją na temat realizacji szczepień przeciw grypie, którą przedstawił wiceminister zdrowia Waldemar Kraska. Jak poinformował, szczepionki są dostępne od 17 sierpnia br., a obecnie nie ma żadnych problemów z ich dostępnością ze względu na bardzo wysokie stany magazynowe w tym zakresie. Szczepionki przeciw grypie w sezonie 2022/2023 są dostępne  w ramach refundacji: bezpłatnie dla osób w wieku 75+ i kobiet w ciąży, a z 50-procentową refundacją dla osób w wieku 65+, dzieci od 6 miesiąca do 18. roku życia, osób w wieku 18–65 lat z dodatkowymi chorobami. Pozostałe grupy muszą ponieść jedynie koszt preparatu, ponieważ NFZ finansuje proces kwalifikacji do szczepienia i podanie szczepionki. Szczepienia mogą być wykonywane zarówno w podmiotach leczniczych (dzieci i dorośli), jak i ogólnodostępnych aptekach (dorośli). Badanie kwalifikacyjne przed szczepieniem osoby dorosłej może wykonać: lekarz, felczer, lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny oraz farmaceuta. Do wykonania szczepienia potrzebna jest recepta od lekarza pierwszego kontaktu. Wiceminister Waldemar Kraska zapowiedział, że resort pracuje nad rozwiązaniami legislacyjnymi zmierzającymi do rozszerzenia grupy osób objętych refundacją szczepienia. Podejmowane są też działania promocyjne, aby zachęcić jak najwięcej osób do szczepienia się przeciw grypie. Jak mówił, zdaje sobie sprawę, że 9% wyszczepienia Polaków w zeszłym, rekordowym pod tym względem, roku to poziom zdecydowanie niewystarczający.

Podczas posiedzenia eksperci pozytywnie ocenili zmiany wprowadzone w szczepieniach przeciw grypie. Chodzi przede wszystkim o poszerzenie grup osób objętych refundacją i  umożliwienie – wzorem szczepień przeciw COVID-19 – prowadzenia szczepień w aptekach, a także rozszerzenia grupy pracowników medycznych uprawnionych do kwalifikowania do szczepień. Zwracano jednak uwagę, że dane dotyczące zachorowań w ostatnich 2,5 miesiąca są alarmujące (1 mln pacjentów zachorowało w tym czasie na grypę i choroby grypopodobne).

Prof. Adam Antczak z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy apelował do resortu zdrowia o wprowadzenie dla wszystkich Polaków e-skierowań na szczepienie przeciw grypie. W ocenie ekspertów współwystępowanie zachorowań na Covid-19 z grypą w pierwszych miesiącach 2023 r. jest szalenie niebezpieczne i zagrozi szczególnie osobom z grup ryzyka szczególnie narażonym na ciężki przebieg choroby i skomplikowane powikłania. Niestety, wciąż brakuje działań systemowych, które pozwoliłyby na zabezpieczenie pacjentów przed zakażeniami i poważnym przebiegiem choroby. Takim rozwiązaniem byłoby wprowadzenie powszechnego systemu e-skierowań na szczepienie przeciw grypie. Eksperci przypominali, że grypa jest chorobą śmiertelną, a koszty leczenia jej powikłań i dodatkowe obciążenie szpitali znacznie przekraczają koszty szczepionek. Eksperci przekonywali też, że jest to ostatni moment, aby zmobilizować polskich pacjentów do poddania się szczepieniu oraz zabezpieczenia ich przed zbliżającym się szczytem zachorowań. W tym celu proponują wykorzystanie narzędzia komunikacyjnego, jakim jest alert (w formie sms-a) Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, zachęcający obywateli do wykonywania szczepienia.

Odpowiadając na apel prof. Lidii Brydak o masowe szczepienie dzieci ze względu na to, że roznoszą wirus grypy, senator Alicja Chybicka proponowała, by szczepienie przeciw grypie zapisać w obowiązkowym kalendarzu sczepień dzieci i młodzieży.

Podsumowując debatę, przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera apelowała do wiceministra zdrowia o rozszerzenie działalności edukacyjnej resortu w zakresie potrzeby i pożytku zdrowotnego ze szczepień, Taką działalność powinna też prowadzić telewizja publiczna, promując jednocześnie znaczenie zdrowia w życiu człowieka. Apelowała o dokończenie zmian systemowych w dziedzinie szczepień, pozytywnie zapoczątkowanych rozwiązaniami wypracowanymi w związku ze szczepieniami przeciw Covid-19. Zdaniem senator ludzie będą się szczepić, jeśli będą mieli należytą wiedzę i świadomość pozytywnych skutków szczepionek dla ich zdrowia.