Z prac komisji senackich

9 listopada br. w Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu odbyło się wyjazdowe posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, poświęcone sportowi amatorskiemu i zawodowemu w opiniach praktyków. Posiedzenie zorganizowano w ramach obchodów 100. rocznicy pierwszego posiedzenia Senatu II RP. W ocenie prezesów związków sportowych jak i samych sportowców w Polsce brakuje systemowych rozwiązań finansowania sportowców. Polski sport opiera się na jednostkach i pasjonatach.

Przed rozpoczęciem obrad odbyła się konferencja prasowa i uroczyste otwarcie wystawy okolicznościowej przypominającej dzieje Izby Wyższej. Podczas konferencji Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki wyraził radość z możliwości odwiedzenia Sosnowca i przeprowadzenia tu debaty na temat sportu, kierując się łacińską zasadą „w zdrowym ciele zdrowy duch”. W jego ocenie podjęcie tej problematyki jest szczególnie ważne w miejscu, gdzie powstaje wspaniały obiekt, jakim jest Zagłębiowski Park Sportowy. Nawiązując do tematu posiedzenia senackiej komisji nauki, Marszałek wskazał, że sport amatorski promuje zdrowy tryb życia, podczas gdy sport wyczynowy dostarcza nam wiele satysfakcji jako kibicom. W tym kontekście warto rozmawiać o zagadnieniach związanych z przechodzeniem z grup juniorskich do seniorskich czy roli Ludowych Zespołów Sportowych, będących kuźnią kadr dla takich dyscyplin jak zapasy, boks czy podnoszenie ciężarów. Przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Kazimierz Wiatr podkreślił natomiast, że szczególnie bliski jest mu wychowawczy aspekt sportu, a senatorowie i zaproszeni goście będą rozmawiać przede wszystkim o sporcie powszechnym. Senator mówił też o ekosystemie sportu, wskazując, że im lepiej rozwija się sport powszechny, tym lepszy rozwój sportu wyczynowego i większe sukcesy sportowców. Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński zwrócił natomiast uwagę na aspekty związane z finansowaniem sportu i budową obiektów sportowych służących zarówno uprawianiu sportu amatorskiego, jak i zawodowego. Zaapelował o większe wsparcie w tym zadaniu samorządów i udział spółek Skarbu Państwa w finansowaniu różnych dyscyplin sportowych.

Otwierając posiedzenie komisji nauki, Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że z zainteresowaniem wysłucha opinii ekspertów i praktyków na temat kondycji polskiego sportu zarówno amatorskiego, jak i wyczynowego. Szczególnie niepokoi go problem dzieci i młodzieży, wśród których panuje epidemia otyłości, która przekłada się na stan układu kostno-mięśniowego czy szerzącą się wśród nich cukrzycę. Jak mówił, najmłodsi zbyt wiele czasu poświęcają komputerom, zaburzając w ten sposób balans między rozwojem duchowym a fizycznym. Przypomniał, że jego rówieśnicy i on sam całe dnie spędzali na podwórku, grając w piłkę, palanta czy skacząc na skakance i garnęli się do sportu, mimo że warunki do jego uprawiania były znacznie gorsze niż obecnie.      

Prezes Zarządu Zagłębiowskiego Parku Sportowego w Sosnowcu Karina Skowronek mówiła o tym jak miasto poradziło sobie z budową Parku. To wielka inwestycja, na którą składa się stadion piłkarski, hale sportowe oraz stadion zimowy. Mówiła, że chętnie dzieli się dobrymi praktykami w tym zakresie  Wskazała, że cała inwestycja, budowana także w okresie pandemii, kosztowała 244 mln zł. Zaznaczyła że było to możliwe dzięki umowom opartym o wynagrodzenia ryczałtowe. Podkreśliła, że miasto Sosnowiec powołało spółkę celową i zdołało uzyskać dwie rekompensaty operacyjną i inwestycyjną, dzięki czemu poniosło koszty netto. Cała inwestycja była oparta na finansowaniu zewnętrznym.

Tomasz Ślezak, tytularny sponsor parku, który nosi nazwę  ArcelorMittal Poland. SA Tomasz Ślęzak mówił o zaletach sponsorowania takich inwestycji. Jego zdaniem to budowanie marki firmy i świetny instrument marketingowy, a także socjalna twarz firmy. Dodał, że inwestowanie w takie inwestycje to obowiązek dużych firm.

Prezes Skowronek postulowała stworzenie tarczy ochronnej w zakresie odsetek lub zatrzymania oprocentowania z dnia podpisania umowy, a także by ustawą o ochronie odbiorców energii elektrycznej zostały objęte obiekty prowadzące działalność sportową. Postulowała też, by ulga sportowa nie  ograniczała się do klubów sportowych, by mogły być nią objęte przedsiębiorstwa realizujące zadania  gminy w zakresie działalności sportowej.

Andrzej Sadlok, prezes Śląskiego Wojewódzkiego Zrzeszenia Ludowych Zespołów Sportowych i Janusz Ciołczyk, prezes Ludowego Klubu Sportowego Ciężkowianka Jaworzno mówili o roli LZS-ów w środowiskach wiejskich. Mówili, że LZS są organizatorami życia sportowego na wsiach i w małych miasteczkach. Organizują turnieje sportowe, rozgrywki, organizują zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieży. Wskazywali, że pracują zupełnie społecznie w tych LZS. Podkreślali, że nie są one  w żaden sposób dofinansowane, a przecież utrzymanie infrastruktury sportowej, szkoleniowcy, stroje sportowe kosztują. Apelowali do senatorów o pomoc i rozwiązania legislacyjne, które zobowiążą do tworzenia gminnych ośrodków sportowych w każdej gminie.

Prezes Polskiego Związku Żeglarskiego Tomasz Chamera mówił o problemach bezpieczeństwa w turystyce wodnej w świetle obowiązującego rozporządzenia. Wskazywał, że wydawane są licencje i patenty ludziom, którzy nie przeszli szkoleń. Jego zdaniem z tego powodu często dochodzi do wypadków na wodach, które powodują ludzie bez doświadczenia i nie przeszkoleni. Wskazywał, że rejestrowane są ponadto jednostki z całego świata i nie mamy prawa kontrolować do jakich celów te jednostki będą używane.

Angelika Wątor , medalistka - szablistka, żołnierz Wojska Polskiego i radna  wskazywała, że nie ma oferty wsparcia sportowców po 23 roku życia. To powoduje, ze wielu jeszcze młodych, zdolnych sportowców odchodzi od sportu. Dodała, że stypendia uczelniane przyznawane są do 26 r. Mówiła, że więcej wydaje się na młodzież, a mniej dla seniorów. „Sport staje się powszechny, ale igrzyska w Tokio pokazały, że medale dla Polski zdobyli zawodnicy po 23 r. życia”- podkreśliła. To pokazuje, że warto inwestować w seniorów. Z braku finansowania większość seniorów nie ma szans na medal. Mówiła, że stypendia sportowcy otrzymują za wyniki, gdy ich brak, lub w grę wchodzi kontuzja stypendiów  nie dostają. Tymczasem osoby z kontuzją potrzebują pieniędzy na rehabilitację. Zawodnicy większość czasu spędzają w klubach.  Pieniądze są dla klubów. Wielu seniorów dopłaca  do sportu trenuje, kosztem życia prywatnego. Wskazywała jak ważna jest transparentność w finansowaniu sportowców. Tymczasem nie wiadomo jakie pieniądze przeznaczone są na zawodnika i to jest nie fair.

O problemach egzystencjalnych sportowców mówił też Radosław Zawrotniak. Mówił, że zawodnik zmuszony jest do ciułania – dominuje niepewność, konieczność potwierdzania wyniku sportowego. Jego zdaniem Ministerstwo Sportu powinno stworzyć takie programy, które zapewnią stabilizację. Tylko wtedy będą mogli utrzymać wysoki poziom sportowy. Mówił też o różnych rozwiązaniach na świecie w tym zakresie. Na Węgrzech jeśli sportowiec reprezentuje kraj to otrzymuje stypendium sportowe obligatoryjne i dodatki kadrowe za medal. Niemcy  mają rynkowe podejście – oferują ulgi podatkowe dla sportu. Przedsiębiorcy wolą sponsorować sportowców niż oddawać pieniądze do budżetu. Sportowcy mówili też jak trudno jest połączyć karierę sportową z pracą zawodową – to prawie niemożliwe. Optowali za kryteriami wynikowymi, a nie uznaniowymi w przyznawaniu stypendiów, które łatwo zawiesić.

Dr nauk medycznych, senator Agnieszka Gorgoń-Komor podkreślała jak ważne jest wychowanie fizyczne w szkole, by w dorosłym życiu unikać chorób cywilizacyjnych. Mówiła, że rozporządzenie z 2015 r. pozwoliło lekarzom orzekać zwolnienie z niektórych ćwiczeń.  Dodała, że lekarz może dać zwolnienie z WF  maksymalnie na  cały rok. Powodem  wystawienia takiego zwolnienia może być padaczka, gdy pomimo leków nie jest opanowana, różne postaci dziecięcego porażenia mózgowego, krótkowzroczność, astma, wady serca, skrzywienie kręgosłupa.                                                  

Zdaniem senator Gorgoń-Komor należy zastanowić się jakie podłoże ma niechęć dziecka do lekcji WF. Czasem może wynikać z zaburzeń psychicznych, z kompleksów. Tymczasem regularny wysiłek fizyczny sprzyja rozwojowi fizycznemu i psychicznemu, zwiększa wydolność krążenia, redukuje masę tłuszczową. Ze statystyk wynika, że nadwaga i otyłość dotyczy 10 proc dzieci w wieku 1 -3 lata, w wieku wczesnoszkolnym dotyczy to 30 proc. dzieci, młodzieży do 15 roku życia – 22 proc. Dodała, że Światowa Organizacja Zdrowia zaleca młodym ludziom godzinę ruchu dziennie, osobom starszym - pół godziny.

Dyskusję wzbudziło wystąpienie senator Gorgoń-Komor. W ocenie senator Haliny Biedy, to że dzieci nie chcą chodzić na lekcje WF jest często winą nauczycieli. Zdaniem wielu uczestników posiedzenia w procesie nauczania ważne jest indywidualne podejście do uczniów. Powinni oni zachęcać uczniów do ruchu i dostosować zajęcia do ich potrzeb i upodobań. Podawano przykłady wspaniałych nauczycieli WF, dzięki którym mamy wielu wybitnych sportowców. Dyskutowano też o tym, czy powinny być oceny z wychowania fizycznego. Zdaniem Marszałka Senatu oceny są rzeczą trzeciorzędną natomiast ważne jest podejście nauczyciela i jego osobowość – to on ma zachęcić młodzież do sportu i sprawić, że polubią oni ten przedmiot.

Zdaniem Prezydenta Sosnowca Arkadiusza Chęcińskiego WF tak samo należy traktować jak inne nauki i  powinno ono podlegać ocenie. Tego samego zdania był Radosław Zawrotniak „ocena powinna być z WF, bo zawsze całe życie wszyscy podlegamy ocenie – także politycy” – powiedział.

Prezesi związków i klubów sportowych, sportowcy mówili, że w Polsce brakuje systemowych rozwiązań finansowania sportowców, wskazywali na rozwiązania w innych państwach, które ich zdaniem są bardziej prosportowe, jak choćby systemy podatkowe. Członkowie klubów wspierają zawodników, a nie myślą o własnych korzyściach. W ocenie działaczy sportowych długofalowe podejście do aktywności sportowej przynosi efekty.

Senator Joanna Sekuła podsumowując obrady podkreśliła, że wiedziała iż temat sportu wywoła żywiołową dyskusję. „To ważny temat w kontekście wychowania i zdrowia społeczeństwa” - zaznaczyła. Zdaniem senator brak presji i rankingowania zachęciłby dzieci do uprawiania sportu i zainteresowanie jakie wzbudził ten wątek posiedzenia zachęca do tego, by podjąć szeroką dyskusję o rezygnacji z ocen z WF. Senator Sekuła wyraziła przekonanie, że ta dyskusja da impuls do zmian i dalsze spotkania i rozmowy dadzą początek inicjatywom legislacyjnym.

Po posiedzeniu Marszałek Senatu wraz z członkami komisji zwiedził Zagłębiowski Park Sportowy w Sosnowcu, którego budowa dobiega końca. Inwestycja składa się ze stadionu piłkarskiego i hali sportowej. Stadion pomieści 11,6 tys. widzów, a po rozłożeniu na płycie nawierzchni zabezpieczającej np. na koncerty – 22,5 tys. osób. Kompleks sportowy mieści także lodowisko i halę sportową z salą treningową. Jak tłumaczyła prezes ZPS, Karina Skowronek, obiekt ma się cechować multifunkcyjnością.

Następnie prof. Tomasz Grodzki odwiedził Szpital Miejski w Sosnowcu, gdzie powstaje Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Marszałek, który sam jest chirurgiem, zapoznał się z funkcjonowaniembloku operacyjnego. Rozmawiał też z zarządem szpitala o specyfice działania tutejszej izby przyjęć, kosztach kontraktów medyków, a także leczeniu gwarantowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz świadczeniach odpłatnych. Poruszono kwestie zmian w funkcjonowaniu szpitala, jakie przyniosła pandemia, oraz kolejek do lekarzy specjalistów. Marszałek podzielił się również swoim doświadczeniem z czasów pełnienia funkcji dyrektora Szpitala im. A. Sokołowskiego w Szczecinie Zdunowie.