Z prac komisji senackich

Komisja Ustawodawcza postanowiła przedstawić Senatowi projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy wyjścia Armii Polskiej z nieludzkiej ziemi i utworzenia Armii Polskiej na Wschodzie. Komisja podjęła także decyzję o podjęciu inicjatywy ustawodawczej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

W projektowanej uchwale, z inicjatywą której wystąpił senator Marek Komorowski, Senat, przekonany o szczególnym znaczeniu Armii Polskiej na Wschodzie dla losów II wojny światowej, oddaje hołd wszystkim Jej Żołnierzom, naszym Bohaterom. Przypomina, że w latach 1940–41 ówczesne władze sowieckie z polskich terenów zajętych przez Związek Sowiecki masowo deportowały ludność polską na Syberię. Warunki pobytu były straszne, a śmiertelność duża. Bardzo wielu Polaków na Syberii zmarło z głodu, zimna, chorób i wyczerpania, spowodowanego ponadludzką pracą fizyczną. Dopiero podpisanie 30 lipca 1941 r. w Londynie przez Władysława Sikorskiego umowy z Iwanem Majskim i ogłoszenie w 12 sierpnia 1941 r. amnestii wobec zesłanych dały prawną możliwość deportowanym i polskim więźniom gułagów stworzenia Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem generała Władysława Andersa. Amnestia trwała tylko do 16 stycznia 1943 r. W tym czasie w bardzo trudnych warunkach zaczęła się tworzyć Armia Polska, zwana Armią Andersa, w której znaleźli się obywatele polscy różnych narodowości. „Nie widząc perspektywy poprawienia sytuacji Armii Polskiej, generał Władysław Anders 18 marca 1942 r. uzyskał zgodę władz sowieckich na ewakuację do Iranu żołnierzy, którzy stanowili nadwyżkę ponad stan 44 tys. Rozpoczęła się ewakuacja Armii Polskiej od 24 marca do 5 kwietnia 1942 r. W tym czasie stosunki polsko-sowieckie znacznie się pogorszyły i po interwencji brytyjskiego premiera Winstona Churchilla władze sowieckie wyraziły zgodę na ewakuację całej Armii Polskiej do Iran” – czytamy w projekcie.

Druga część ewakuacji Armii Polskiej została przeprowadzona od 9 sierpnia do 1 września 1942 r. Łącznie z terenu Związku Sowieckiego, z nieludzkiej ziemi, ewakuowano ok. 115 tys. osób, w tym ponad 37 tys. cywilów, wśród których było blisko 14 tys. dzieci. Następnie rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego z 12 września 1942 r. w wyniku połączenia Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie została utworzona Armia Polska na Wschodzie, a dowódcą został generał Władysław Anders. W jej ramach 21 lipca 1943 r. utworzony został 2. Korpus Polski – wyższy związek taktyczny, który stanowił główny trzon Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, walczący w składzie brytyjskiej 8. Armii w kampanii włoskiej m.in. w bitwie o Monte Cassino o przełamanie Linii Gustawa, w bitwie o Ankonę i w bitwie o Bolonię. „Wkład Armii Polskiej na Wschodzie, w tym 2. Korpusu Polskiego, w ostateczne zwycięstwo w II wojnie światowej jest nie do przecenienia, a Armia Polska i żołnierze polscy stali się Armią Zwycięzców” – ­ czytamy w projekcie uchwały.

Komisja zdecydowała ponadto o podjęciu inicjatywy ustawodawczej w sprawie projektu noweli ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, z której wnioskiem wystąpił senator Stanisław Gawłowski. Zgodnie z propozycją na potrzeby uchodźców z Ukrainy przeznaczone zostałyby obiekty Skarbu Państwa, którymi zarządzają i gospodarują organy administracji rządowej, a także obiekty należące do spółek z udziałem Skarbu Państwa, np. ośrodki wypoczynkowe, ośrodki szkoleniowo-konferencyjne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie.