Z prac komisji senackich

Komisja Kultury i Środków Przekazu zapoznała się z Informacją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na temat stanu ochrony zabytków, przedstawioną przez sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bożenę Żelazowską oraz zastępcę dyrektora Departamentu Ochrony Zabytków Jakuba Wiśniewskiego.

Przewodniczący Komisji Kultury i Środków Przekazu senator Jerzy Fedorowicz zapowiedział, że komisja chciałaby doprowadzić do kompleksowej zmiany ustawy o ochronie zabytków. Wiceminister Żelazowska potwierdziła potrzebę gruntownych zmian i poinformowała, że w ministerstwie już rozpoczęto prace nad nowelizacją.

Wicedyrektor Jakub Wiśniewski przypomniał, że obecnie w Rejestrze Zabytków widnieje 79 tys. 771 zabytków nieruchomych i 274 tysiące 476 zabytków ruchomych oraz 7 tysięcy 814 zabytków archeologicznych. I te zabytki są objęte ochroną. Są wśród nich zabytki znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Unesco – 15 dziedzictw kulturowych oraz dwa o charakterze przyrodniczym. W Polsce jest także 400 tysięcy zabytków ewidencyjnych, które nie znajdują się w rejestrze, a także 124 pomniki historii – jest to najwyższa forma ochrony zabytków – oraz 40 parków kulturowych. Przedstawił również cztery priorytety na najbliższą kadencję: przepisy prawne sprawnie chroniące substancję zabytkową i w sposób wieloaspektowy przeciwdziałające jej niszczeniu; rozwinięcie współpracy z samorządami terytorialnymi i zwiększenie obecności służby ochrony zabytków w terenie; zwiększenie możliwości pozyskiwania środków na prace przy zabytkach spoza tradycyjnie rozumianych dotacji, proponowanie bardziej elastycznych i zróżnicowanych form wsparcia właścicieli zabytków; rozwiązania umożliwiające rozwój osobom, które chronią zabytki.

W trakcie dyskusji senatorów żywo interesowały m.in. kwesta źródeł finansowania pracy konserwatorów zabytków, niesprawiedliwego algorytmu podziału środków na ochronę zabytków pomiędzy województwa, a także przyczyny nieobjęcia ochroną zabytkowej infrastruktury poprzemysłowej i postindustrialnej. Poruszano również problem remontów i dostosowania zabytkowych przestrzeni publicznych do potrzeb społecznych.

Senatorowie z Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Spraw Zagranicznych zapoznali się z informacją podsumowującą prezydencję hiszpańską w Radzie Unii Europejskiej oraz z informacją na temat priorytetów prezydencji belgijskiej, a także z informacją na temat polskiej polityki europejskiej w okresie prezydencji hiszpańskiej i prezydencji belgijskiej.

Ambasador Królestwa Hiszpanii w RP Ramiro Fernandez Bachiller przypomniał, że podczas prezydencji hiszpańskiej w drugiej połowie 2023 r. osiągnięto 71 porozumień w sprawach legislacyjnych w trilogach, formalnie przyjęto 39 aktów i podpisano kolejne 44 zgodnie ze standardową procedurą legislacyjną. Odbyło się łącznie 230 trilogów w Brukseli. Do najważniejszych osiągnięć prezydencji należało porozumienie w sprawie paktu o migracji i azylu, reforma europejskiego rynku elektrycznego, projekt rozporządzenia o sztucznej inteligencji, a także nowe zasady fiskalne UE. W trakcie sprawowania prezydencji Hiszpania skupiła się na promocji reindustrializacji UE, otwartej autonomii strategicznej Unii, osiąganiu postępów w transformacji ekologicznej, wspieraniu sprawiedliwości społecznej, a także na wzmacnianiu gospodarki i jedności UE. W okresie hiszpańskiej prezydencji doszło do skonsolidowania wsparcia europejskiego na rzecz Ukrainy w związku z agresją Rosji na ten kraj, co znalazło wyraz w deklaracji z Granady, podpisanej 6 października ub.r., a w grudniu Rada Europejska zdecydowała, aby otworzyć negocjacje akcesyjne z Ukrainą i Mołdawią w sprawie ich członkostwa w UE, a także przyznała status kandydata Gruzji. Ponadto oprócz rozszerzenia sankcji wobec Rosji wprowadzono ograniczenia sektorowe wobec Białorusi. W związku z kryzysem na Bliskim Wschodzie prezydencja hiszpańska uruchomiła instrument zintegrowanej reakcji politycznej, by koordynować reakcję Europy i pomoc humanitarną. W lipcu w Brukseli odbył się szczyt państw UE i Ameryki Łacińskiej oraz Karaibów, który przyczynił się do wzmocnienia sojuszu cyfrowego między Unią a Ameryką Łacińską, przyjęto plan inwestycyjny o wartości ponad 45 mld euro, udało się ponadto przyjąć porozumienia o współpracy w sektorach energetycznych z Argentyną, Urugwajem i Chile. Rozszerzono też porozumienia handlowe z ok. 80 państwami. Podpisano ponadto umowę handlową z Nową Zelandią i umowę o partnerstwie ekonomicznym z Kenią. 30 grudnia ub.r. Rada postanowiła znieść kontrole w ruchu lotniczym na wewnętrznych granicach Unii z Bułgarią i Rumunią.

Ambasador Belgii w RP Rik Van Droogenbroeck poinformował, że Belgia, która objęła prezydencję w styczniu br., za obszary priorytetowe uznaje sprawiedliwą zieloną transformację, program działań społeczno-zdrowotnych, jedność europejską, wzmocnienie demokracji i praworządności, a także ochronę granic i promowanie tzw. globalnej Europy. Obecnie toczy się debata o przyszłości Unii Europejskiej nie tylko w zakresie instytucjonalnym, ale i w zakresie potrzeb Unii, także budżetowych, które umożliwią jej funkcjonowanie w przyszłości. Jeżeli chcemy, by Unia się rozszerzyła, musimy zadbać o to, by mogła ona sprawnie funkcjonować. Do najważniejszych wyzwań stojących przed Radą należy obrona rządów prawa i praworządności i ustanowienie mechanizmów monitorowania. W 2020 r. przyjęty został przez Komisję Europejską plan działania na rzecz demokracji w Europie, a w listopadzie ub.r. przedstawiono pakiet obrony demokracji, zawierający szereg instrumentów i projektów ustawodawczych na rzecz zwiększenia przejrzystości w zakresie lobbingu prowadzonego przez kraje trzecie. Przed prezydencją belgijską stoją również wyzwania w zakresie rozwiązań instytucjonalnych mających zapewnić lepsze funkcjonowanie Unii w przyszłości. Innym priorytetem jest wzmocnienie konkurencyjności UE, usunięcie przeszkód w funkcjonowaniu jednolitego rynku. Będą kontynuowane prace legislacyjne nad aktem w sprawie przemysłu zeroemisyjnego, mającego wzmocnić europejską odporność gospodarczą. Obecnie toczy się dialog polityczny nad wzmocnieniem inwestycji w tzw. krytyczne technologie. Planowane są także prace nad dyrektywą w sprawie prawa do naprawy, zapewniającego konsumentom dostęp do napraw sprzętu elektronicznego, a także nad dyrektywą w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach. W związku z nowymi propozycjami Komisji Europejskiej w zakresie pakietu Fit for 55 nowe cele będą przedmiotem dyskusji podczas prezydencji belgijskiej. W planie społeczno-zdrowotnym podczas prezydencji planowany jest szczyt partnerów społecznych i pracodawców, co przybliży nas do osiągnięcia celów zapisanych w rozporządzeniu 883 w sprawie poprawy warunków pracy obywateli UE podejmujących zatrudnienie w innym unijnym kraju. Przed prezydencją stoi także wyzwanie w zakresie pakietu farmaceutycznego, który ma na celu zwiększenie dostępności leków, także pod względem cenowym. Należy dążyć do zapewnienia autonomii strategicznej UE w tym obszarze. Przed nami również uzgodnienia techniczne w sprawie paktu o migracji, jak również prace nad dyrektywą o zwalczaniu handlu ludźmi. 1 lutego Rada zajęła się instrumentem na rzecz pokoju w Europie i dostrzegła potrzebę konsolidacji zasobów obronnych Europy i wyskalowania produkcji obronnej, aby zapewnić Europie bezpieczeństwo. W Radzie trwają obecnie prace nad porozumieniem o wykorzystaniu zamrożonych aktywów rosyjskich i odbudową Ukrainy i jej gospodarki. Belgijska prezydencja będzie też dążyć do wzmocnienia partnerstwa z kontynentem afrykańskim.

Informacje na temat polskiej polityki europejskiej w okresie prezydencji hiszpańskiej i prezydencji belgijskiej przedstawiła podsekretarz stanu w KPRM Magdalena Sobkowiak-Czarnecka. Przypomniała, że w okresie prezydencji hiszpańskiej UE musiała zmierzyć się z kolejnym kryzysem humanitarnym i politycznym oprócz wojny w Ukrainie – kryzysem na Bliskim Wschodzie. Podczas prezydencji belgijskiej otoczenie międzynarodowe UE prawdopodobnie nie ulegnie radykalnej poprawie, a dodatkowym czynnikiem będą nadchodzące wybory w Stanach Zjednoczonych. Polska poparła wysiłki prezydencji hiszpańskiej w zakresie przeglądu dialogu praworządności w Radzie, zwieńczone przyjęciem konkluzji pod koniec ub.r., a także priorytety prezydencji belgijskiej w tym zakresie. Polska docenia działania prezydencji hiszpańskiej na rzecz udzielenia wszechstronnego wsparcia Ukrainie i działania na rzecz utrzymania jedności europejskiej w tym obszarze, licząc na zaangażowanie prezydencji belgijskiej w działania na rzecz utrzymania tego wsparcia. W ocenie Polski kluczowa jest stabilna pomoc finansowa i zwiększenie wsparcia militarnego dla Ukrainy. Konieczne jest też wspólne i konsekwentne podejście do sankcji wobec Rosji. Polska regularnie ponawia wnioski o przyjęcie dalszych sankcji także wobec Białorusi. Polska z radością przyjęła wysiłki prezydencji hiszpańskiej i decyzję Radę o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią oraz o przyznaniu Gruzji statusu kraju kandydującego. W kontekście rozszerzenia UE Polska dostrzega zasadność dyskusji o dostosowaniu polityk unijnych oraz budżetu niezbędnego do funkcjonowania po akcesji nowych krajów, jednocześnie podkreślając, że rozszerzenie i transformacja unijnych polityk pozostają odrębnymi procesami. Polska stoi na stanowisku, że realizacja autonomii strategicznej UE wymaga m.in. silnych więzi transatlantyckich i przeciwdziałania polaryzacji na linii UE–USA, a także zmniejszenia zależności gospodarki unijnej od państw autorytarnych, zwłaszcza w zakresie surowców krytycznych, energii, technologii podwójnego zastosowania, żywności, leków i infrastruktury, dlatego docenia osiągnięcie prezydencji hiszpańskiej w zakresie porozumienia w sprawie aktu o surowcach krytycznych, a także w sprawie poprawy bezpieczeństwa w zakresie dostaw leków. Za istotne osiągnięcie Polska uznaje również porozumienie w sprawie aktu o sztucznej inteligencji, zwłaszcza w zakresie rozwiązań o ochronie demokracji. Polska liczy na to, że prezydencji belgijskiej uda się osiągnąć porozumienie w sprawie aktu o infrastrukturze gigabitowej, co ułatwi budowę nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych kluczowych dla wzmocnienia konkurencyjności UE. W ocenie Polski, polityka klimatyczna UE powinna być tak skonstruowana, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne unijnym obywatelom, w tym grupom najbardziej wrażliwym, a debata nad nowym celem redukcyjnym – poprzedzona realistyczną oceną obecnego stanu realizacji celów, jak i faktycznego potencjału redukcyjnego na poziomie państw członkowskich. Migracja pozostaje długoterminowym wyzwaniem dla Unii, a z polskiego punktu widzenia najistotniejsze jest zapewnienie skutecznej ochrony granicy zewnętrznej.

Komisja Spraw Unii Europejskiej przyjęła informację o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec–grudzień 2023 r., czyli podczas prezydencji Hiszpanii w Radzie UE

Podsekretarz stanu ds. europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Magdalena Sobkowiak-Czarnecka omówiła przebieg prezydencji hiszpańskiej i jej dokonania z uwzględnieniem priorytetów i kwestii kluczowych z punktu widzenia Polski, a także aktywność Polski w obszarach priorytetowych dla tej prezydencji. Jak oceniła, działania prezydencji były odpowiednie i adekwatne do wyzwań, którym UE musiała sprostać Hiszpania od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r., kiedy to Hiszpania po raz piąty sprawowała prezydencję w Radzie UE. Głównym celem, który sobie postawiła, było to, aby UE przyczyniała się do poprawy życia obywateli i miała mechanizmy, które pozwolą jej sprawnie reagować na największe wyzwania. Biorąc pod uwagę przede wszystkim rosyjską agresję przeciwko Ukrainie, znaczenie priorytetowe nadano zachowanie jedności UE i zagwarantowania jej odpowiedniej pozycji globalnej. Prezydencja hiszpańska położyła w swoich działaniach nacisk również na kwestie sprawiedliwości społecznej. Określiła 4 priorytety strategiczne służące realizacji celów: reindustrializacja Unii Europejskiej i zagwarantowanie jej otwartej autonomii strategicznej, zielona transformacja i adaptacja środowiskowa, promowanie większej sprawiedliwości społecznej i gospodarczej, wzmocnienie jedności europejskiej.

Polska podkreślała znaczenie zasady neutralności technologicznej i prawa państw członkowskich do decydowania o swoim miksie energetycznym, w tym rozwoju energetyki jądrowej. Poparła wypracowany podczas prezydencji hiszpańskiej akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie. Celem prezydencji hiszpańskiej było także wzmocnienie europejskiego państwa opiekuńczego poprzez promowanie większej sprawiedliwości społecznej i gospodarczej. Jak mówiła wiceminister Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, Polska docenia ambitne podejście prezydencji hiszpańskiej w obszarze społecznym, w szczególności do inicjatyw mających na celu poprawę warunków pracy, ograniczanie ubóstwa, zmniejszanie nierówności i wspieranie słabszych grup na rynku pracy. Prezydencji hiszpańskiej nie udało się uzyskać akceptacji Rady dla projektu dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych, ale nasz rząd docenia wysiłek włożony w te negocjacje, licząc, że uda się zakończyć prace podczas prezydencji belgijskiej. W ocenie Polski, jak stwierdziła wiceminister Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, przyjęcie wyważonych regulacji w tym obszarze jest niezbędne dla zagwarantowania praw pracowniczych. W odniesieniu do reformy zarządzania gospodarczego prezydencja hiszpańska dążyła do opracowania sprawiedliwych, realistycznych i przewidywalnych reguł fiskalnych, które umożliwią państwom członkowskim finansowanie polityk publicznych. Udało się osiągnąć kompromis, pozwalający na szczególne traktowanie wydatków i inwestycji w obronność w procedurze nadmiernego deficytu, co było i pozostaje dla Polski priorytetem.

Działania prezydencji hiszpańskiej dla wzmocnienia jedności europejskiej zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym Polska uznaje za kluczowe, zwłaszcza w obliczu aktualnych wyzwań geopolitycznych, przed którymi stoi UE. Nasz kraj docenia wysiłki prezydencji, kontynuujące wszechstronne wsparcie Unii dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją, a także te na rzecz utrzymania jedności państw członkowskich w tym obszarze, np. kontynuacja wsparcia humanitarnego dla uchodźców ukraińskich przebywających na terytorium UE, w tym przedłużenie ich ochrony tymczasowej do marca 2025 r. Przyjęty podczas prezydencji hiszpańskiej 12. pakiet sankcji przeciwko Rosji w związku z jej agresją na Ukrainę uwzględnia szereg polskich propozycji (zakaz importu diamentów i LPG, zakaz eksportu usług ICT, kolejne sankcje indywidualne). Polska pozostaje zwolennikiem ambitnej polityki rozszerzenia zarówno w odniesieniu do jej wschodniego wymiaru, jak i regionu Bałkanów Zachodnich. Z tego względu polski rząd przyjął działania prezydencji hiszpańskiej ukierunkowane na utrzymanie wysokiej dynamiki tego procesu, zwieńczone decyzją Rady Europejskiej o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Republiką Mołdawii oraz przyznanie Gruzji statusu kraju kandydującego.

Widać ponadto determinację prezydencji hiszpańskiej w dążeniu do zakończenia prac nad Paktem w sprawie Migracji i Azylu. Polska uznaje, że przyjęte rozwiązania muszą odpowiadać na potrzeby i wyzwania widoczne w obszarze migracji i podkreśla negatywne stanowisko w odniesieniu do relokacji.

W ocenie Polski dużym sukcesem prezydencji hiszpańskiej było przełamanie wieloletniego impasu w Radzie w sprawie przyjęcia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen. Od 31 marca 2024 r. zniesione zostaną kontrole osób na wewnętrznych granicach powietrznych i morskich z Bułgarią i Rumunią. „Polska ostatecznie poparła konkluzje prezydencji w sprawie oceny dorocznego dialogu o praworządności z 12 grudnia 2023 r., podkreślając szczególne znaczenie ochrony wartości, na których opiera się Unia, w obecnym kontekście geopolitycznym” – stwierdziła wiceminister Magdalena Sobkowiak-Czarnecka. 

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznała się z informacją na temat bieżącej sytuacji w rolnictwie. Informację przedstawił minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski, któremu towarzyszyło kierownictwo resortu: sekretarze stanu Jacek Czerniak, Michał Kołodziejczak i Stefan Krajewski, podsekretarz stanu Adam Nowak, a także dyrektor generalny  Bogusław Wijatyk. Obecni byli też przedstawiciele Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia  Rolnictwa, a także szeregu organizacji rolniczych, m.in. prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz. 

Przewodniczący komisji rolnictwa Ryszard Bober uznał temat obrad za bardzo ważny i obszerny. Jak stwierdził, rolnicy, widząc stojące przed nimi zagrożenia, wskazują na pewne aspekty swojej działalności i dobrze, że resort rolnictwa je dostrzega i podejmuje dialog. Jak podkreślił, wieś to godne miejsce do życia i trzeba tam zatrzymać przede wszystkim ludzi młodych, którym należy zapewnić odpowiednie wsparcie na rozwój produkcji rolnej. Kolejne problemy związane są z dzierżawą ziemi z zasobów Skarbu Państwa, zadłużeniem gospodarstw czy niską opłacalnością produkcji rolnej.  Podsumowując ponad 3-godzinną dyskusję, senator Ryszard Bober podkreślił, że wykazała ona, iż małe gospodarstwa prowadzone w racjonalny sposób mają swoje miejsce w strukturze współczesnej produkcji rolnej. Chodzi przede wszystkim o to, by obronić współczesną wieś i rolnictwo przed hejtem, który je niezasłużenie spotyka i może doprowadzić do likwidacji produkcji rolnej i hodowlanej. Jednak, aby nastąpiło otrzeźwienie, trzeba wypracować rozwiązania, które powstrzymają po 2028 r. działania zapoczątkowane m.in. Zielonym Ładem. Jak podkreślił senator Ryszard Bober, wybrzmiało to mocno na tej sali. Zgodził się też z poglądem wypowiedzianym przez przedstawiciela hodowców bydła, że jeżeli poszczególne sektory rolne nie będą chciały wypracować własnych strategii rozwojowych, na nic zda się resort rolnictwa.

Głosy w dyskusji dotyczyły m.in. unijnego Zielonego Ładu, w tym planów ograniczenia hodowli zwierząt, a przede wszystkim potrzeby znaczących zmian w tym unijnym programie ze względu na jego negatywne skutki dla rolnictwa. Wskazywano też na konieczność wzmocnienia kontroli na granicy z Ukrainą i poprawy jej jakości, przeciwdziałania spadkowi opłacalności produkcji, wzmocnienia pozycji rolników w dystrybucji żywności czy zmiany systemu dopłat dla rolników, np. zamiast dopłat do poszczególnych sektorów wprowadzenie jednej dopłaty w wysokości podwójnej dopłaty bezpośredniej. Mowa była też o opóźnieniach płatności w dopłatach bezpośrednich i potrzebie odbiurokratyzowania obowiązujących w rolnictwie procedur. Szef resortu rolnictwa Czesław Siekierski wyraził nadzieję, że Komisja Europejska zweryfikuje swoje postanowienia co do Zielonego Ładu. Jak przypomniał, właśnie ogłoszono, że KE wycofa swój projekt zakładający ograniczenie stosowania pestycydów w rolnictwie w UE.

Przedstawiając sytuację w rolnictwie, minister rolnictwa nawiązał do ostatnich protestów rolniczych zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej.  Podkreślił, że zależy mu na prowadzeniu pogłębionego, merytorycznego dialogu z rolnikami i przedstawicielami organizacji rolniczych. „Jest to nasza forma dochodzenia do wspólnych rozwiązań. Chcemy, żeby była to rozmowa partnerska” – mówił. Zaznaczył jednocześnie, że każda zmiana rządu niesie za sobą zarówno zmiany, jak i kontynuację. „Ważne, by działo się to w sposób wyważony i rozsądny” – stwierdził. W ocenie ministra na sytuację polskiego rolnictwa składa się szereg czynników. Ma na nią wpływ zarówno kontekst krajowy, jak i europejski, rozmowy z Ukrainą, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne. Przypomniał też, że okres covidu ujawnił problemy wynikające z globalizacji. Pokazał też, jak ważne jest bezpieczeństwo żywnościowe obywateli, uwarunkowane poziomem produkcji krajowej. Rolnictwo musi uwzględniać m.in. zmiany klimatu, otwarcie UE na Ukrainę i towary z krajów trzecich, konsekwencje Zielonego Ładu. Skalę występujących problemów pokazały protesty rolników niemieckich, holenderskich czy francuskich. Jak wskazał, Ukraina korzysta na otwarciu unijnego rynku, mimo że specyfika tamtejszej produkcji rolnej powoduje, iż pieniądze trafiają do ukraińskich oligarchów czy kapitału zagranicznego. Niestety, nie zostały określone zasady obecności Ukrainy na unijnym rynku, a proces akcesyjny będzie długotrwały. Muszą więc być wprowadzone regulacje w tym zakresie, inaczej Polska i inne kraje sąsiedzkie nie wytrzymają ukraińskiej konkurencji. Zdaniem ministra Czesława Siekierskiego skala zmian, które obecnie następują, jest ogromna. Dotyczą wszystkich sfer, mają wymiar przyrodniczy, cywilizacyjny i społeczny, odnoszą się do klimatu, sposobu nawożenia, odżywiania, jakości i prestiżu życia na wsi, informatyzacji, maszyn rolniczych czy mechanizacji produkcji rolnej. Kolejne kwestie to wielkość gospodarstw rolnych, koncentracja ziemi, brak rąk do pracy, starzenie się rolników i niechęć do przejmowania gospodarstw przez młodych . Minister rolnictwa poinformował, że rząd wystąpił o pewne ograniczenia w zakresie rynku rolnego państw członkowskich, a dokument w tej sprawie pod wpływem strony polskiej uległ istotnym zmianom w kwestii importu z Ukrainy, uwzględniającym specyfikę poszczególnych państw członkowskich, inną w wypadku państw sąsiadujących z Ukrainą. Są to zarówno problemy teraźniejszości, jak i przyszłości. Resort rozumie słuszne postulaty protestujących rolników, ukierunkowane nie tylko na ograniczenie importu z Ukrainy, ale także na pewne ustalenia Zielonego Ładu.