Z prac komisji senackich

Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe i wniesie o wprowadzenie do niej poprawek. Jedna z nich doprecyzowuje, że towar ma być dostarczany konsumentowi w opakowaniu. Inna przesądza, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r., a nie 14 dni po jej ogłoszeniu. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i redakcyjny.

Minister sprawiedliwości Sebastian Kaleta poinformował, że nowela implementuje 2 dyrektywy unijne w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów oraz niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych. Ich celem jest m.in. zapewnianie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, w szczególności przez określenie wymagań dotyczących umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych. W tym wypadku konsument będzie miał takie same prawa, jak nabywający towary. Minister sprawiedliwości wyjaśnił, że ustawa reguluje kwestię uprawnień konsumenta w przypadku braku zgodności nabytego towaru z umową, co pozwoli na uniknięcie części sporów dotyczących zakresu obowiązków przedsiębiorców. Nowela wydłuża z 1 roku do 2 lat okres domniemania, że ujawniona wada obciąża sprzedawcę oraz z 1 roku do 6 lat termin roszczeń konsumenta. Skrócono też z 30 do 14 dni termin, w jakim przedsiębiorca jest obowiązany udzielić odpowiedzi na reklamację konsumenta. Zlikwidowano ponadto możliwość skrócenia okresu ochrony dla towarów używanych.

Uwagi i propozycje poprawek do ustawy przedstawiło senackie biuro legislacyjne. Wskazało m.in. na brak w ustawie terminu naprawy lub wymiany towaru przez sprzedawcę.

Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyły 2 ustawy, do obu wprowadziły poprawki. Senatorowie zgłosili 2 zmiany do ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy –Kodeks spółek handlowych o charakterze techniczno-legislacyjnym i terminologicznym, wcześniej poparte przez resort sprawiedliwości. Przygotowana przez resort sprawiedliwości nowelizacja dostosowuje polskie przepisy do regulacji europejskich – dyrektywy PE i Rady UE z czerwca 2019 r. odnoszącej się do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Nowela ma ułatwić składanie dokumentów do Krajowego Rejestru Sądowego, zwiększyć dostępność do danych z rejestru na unijnym portalu i wymianę między rejestrami państw UE. Ma też spowodować redukcję obciążeń i kosztów przedsiębiorców, przysłużyć się obrotowi gospodarczemu. Po wejściu w życie nowych przepisów wymiana danych między unijnymi rejestrami będzie odbywała się automatycznie i bezpłatnie przez „system integracji rejestrów”. Nowelizacja zakłada m.in. ułatwienia dla przedsiębiorców zagranicznych w zakresie rejestracji, składania dokumentów do rejestru poprzez zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej w języku polskim oraz innym języku zrozumiałym dla jak największej liczby użytkowników obcojęzycznych wzorców umów oraz informacji o zasadach rejestracji spółek, zasadach reprezentacji oraz zasadach powoływania się na informacje w rejestrze. Zgodnie z nowelą uzupełnieniu ma ulec także zakres danych udostępnianych za pośrednictwem rejestrów m.in. o niepowtarzalny identyfikator europejski i oznaczenie państwa UE, w którym zarejestrowano oddział spółki. W ocenie obecnego na posiedzeniu połączonych komisji wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła ustawa zapewni bezpieczeństwo i przejrzystość obrotu gospodarczego, spowoduje, że wszystkie  zmiany dotyczące spółek handlowych będą automatycznie przekazywane do macierzystych rejestrów.

Połączone komisje zaproponowały też kilka poprawek do ustawy o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Jedna ze zmian, wniesiona na wniosek notariuszy z Fundacji na rzecz Bezpieczeństwa Obrotu Prawnego, ma za zadanie uregulowanie kwestii związanych z tytułem egzekucyjnym przy umowie pożyczki. Kolejna poprawka ma charakter redakcyjny.

Podczas posiedzenia przedstawiciele strony społecznej krytycznie ocenili zapisy ustawy przygotowanej przez resort sprawiedliwości. Zwracali uwagę na brak konsultacji tej ustawy i rzetelnej analizy jej skutków dla konsumentów, m.in. ekonomicznej. Związek Banków Polskich, wsparty m.in. przez Krajowy Związek Banków Spółdzielczych, postulował wprowadzenie 2 poprawek, z których najważniejsza dotyczyła pozostawienia limitu maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego na dotychczasowym poziomie dla pożyczek zawieranych na okresy dłuższe niż 30 dni. W ocenie ZBP w ustawie w drastyczny sposób – aż o 70% – obniżono ten limit. Według związku uczyni to całkowicie nierentownymi ratalne średnio- i długoterminowe kredyty konsumenckie, co oznacza, że wielu kredytodawców zaprzestanie oferowania konsumentom tego typu bezpiecznych produktów. Wpłynie to negatywnie na rentowność działalności kredytodawców i pożyczkodawców na rynku consumer finance, a przede wszystkim wypchnie do szarej strefy znaczącą liczbę klientów. Jak mówiła przedstawicielka Krajowego Związku Banków Spółdzielczych, w stosunku do deklarowanego celu ustawy, czyli ochrony kredytobiorców przed lichwą, istnieje realne niebezpieczeństwo „wylania dziecka z kąpielą”

Zaniepokojenie tymi uwagami wyrazili senatorowie Krzysztof Kwiatkowski i Aleksander Pociej. Ze względu na aspekt ekonomiczny zagadnień budzących poważne wątpliwości zapowiedzieli, że zwrócą się do senackiej komisji budżetu, przedmiotowej w tym zakresie, o dogłębną analizę wskazywanych przez stronę społeczną problemów i rozpatrzenie zgłaszanych m.in. przez ZBP poprawek. Jak mówił senator Aleksander Pociej, niepokoi go, że sektor bankowy wyraża dość katastroficzne tezy, z którymi nie zgadzają się przedstawiciele resortu sprawiedliwości, nie wskazując jednocześnie analiz ekonomicznych, jakimi kierowano się podczas prac nad ustawą.

Ustawa o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie określa maksymalne koszty pozaodsetkowe pożyczek i obniża je dla kredytów konsumenckich. Ma też zapobiec „rolowaniu kredytów”. Nowela przewiduje nadzór KNF nad instytucjami pożyczkowymi. W ocenie projektodawcy zmierza do ucywilizowania systemu udzielania pożyczek w Polsce, zapewnienia lepszej ochrony pożyczkobiorców przez państwo, w sposób kompleksowy i skoordynowany zapobiegania udzielaniu pożyczek lichwiarskich. Ustawa uzależnia m.in. udzielenie pożyczki konsumenckiej od pozytywnej oceny zdolności kredytowej i wprowadza konsekwencje za udzielenie kredytu w wypadku oceny negatywnej. Przewiduje też obowiązek przekazywania informacji do instytucji upoważnionych do gromadzenia informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Na kolejnym posiedzniu Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła 12 petycji. W przypadku 5 petycji senatorowie dostrzegli potrzebę zasięgnięcia opinii lub pozyskania szerszych informacji od resortów i komisji senackiej w sprawie przedstawionych propozycji zmian prawa.

Komisja w sprawie petycji P10-28/22 postanowiła zasięgnąć opinii Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Analizie resortu poddana będzie propozycja zmiany ustawy o pracownikach samorządowych zmierzająca do wprowadzenia dodatku do wynagrodzenia dla pracowników oświaty zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych w przedszkolach, szkołach i placówkach specjalistycznych z tytułu pracy w trudnych lub uciążliwych warunkach.

Komisja zwróci się o opinię do Ministerstwa Rozwoju i Technologii w sprawie petycji P10-36/22 zmierzającej do zmiany przepisów określających zasady zbywania mieszkań zakładowych w kierunku wprowadzenia każdorazowej możliwości ich wykupu na wniosek najemcy oraz wprowadzenia nowych zasad bonifikat.

Senatorowie, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich zobowiązali resort sprawiedliwości do przygotowania opinii o petycji P10-43/22 przedmiotem, której jest umożliwienie osobom pozbawionym wolności porozumiewania się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich podczas nieobecności innych osób i bez kontroli.

Po wysłuchaniu opinii Ministerstwa Finansów senatorowie postanowili skonsultować w Komisji Budżetu i Finansów Publicznych petycje P10-38/22 i P10-63/20. Celem obu petycji jest zmiana ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług i wprowadzenie zerowej stawki podatku VAT na opał oraz na drewno opałowe.