Narzędzia:
Wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (nr 95), Komisji Nauki, Edukacji i Sportu (nr 56), Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (nr 107) w dniu 14-11-2017
Uwaga! Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym

Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (95.),

Komisji Nauki, Edukacji i Sportu (56.)

oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (107.)

w dniu 14 listopada 2017 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (druk senacki nr 646, druki sejmowe nr 1934, 1981 i 1981-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 17)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Kazimierz Wiatr)

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Szanowni Państwo!

Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Senatu Rzeczypospolitej Polskiej poświęcone rozpatrzeniu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej; druk senacki nr 646.

Bardzo serdecznie witam naszych gości. Witam pana ministra, pana prof. Aleksandra Bobko, sekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Witam pana Mateusza Gaczyńskiego, zastępcę dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; panią Kingę Dąbrowską, eksperta w Departamencie Legislacyjno-Prawnym w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; pana Grzegorza Płatka, głównego specjalistę w Departamencie Legislacyjno-Prawnym w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, panią Agnieszkę Krauzowicz; zastępcę dyrektora Departamentu Prawnego w Ministerstwie Cyfryzacji; panią Magdalenę Głowicką, zastępcę dyrektora Departamentu Prawnego w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej; pana Pawła Deoniziaka, naczelnika w Departamencie Zarządzania Zasobami Częstotliwości w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej; pana Andrzeja Ziółkowskiego, prezesa Urzędu Dozoru Technicznego; panią Małgorzatę Kacprzycką-Skrocką, dyrektora Departamentu Organizacyjno-Prawnego w Urzędzie Dozoru Technicznego; panią Izabelę Żmudkę, zastępcę dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju – bardzo serdecznie witamy panią. Witam panią Aleksandrę Pióro, zastępcę dyrektora Działu Prawnego w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju; panią Monikę Konikowską-Wójcik, dyrektora Biura Prawnego w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości; panią Aleksandrę Kopeć, starszego specjalistę w Departamencie Monitorowania Pomocy Publicznej w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów; pana Piotra Semetkowskiego z Departamentu Prawnego w Banku Gospodarstwa Krajowego.

Na liście gości jest jeszcze więcej osób, niewykluczone, że część z nich dołączy do nas w trakcie posiedzenia.

Witam panie i panów senatorów, sekretarzy komisji, pana legislatora.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (druk senacki nr 646, druki sejmowe nr 1934, 1981 i 1981-A)

Bardzo proszę pana ministra o przedstawienie tej obszernej, długo zapowiadanej i oczekiwanej, ważnej, ustawy dotyczącej działalności innowacyjnej. Jest to dość obszerna ustawa, ale najważniejsze jest to, że zawiera ona wiele istotnych szczegółów.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko:

Panie Przewodniczący! Szanowni Goście! Wysoka Komisjo!

Prezentowana ustawa ma charakter ustawy zmieniającej szereg innych ustaw i jest elementem jakby szerszego pakietu ustaw – niektóre już weszły w życie, niektóre są planowane, są na etapie prac – które jakby realizują zapowiedzi, także z exposé pani premier, o stwarzaniu lepszych warunków czy poprawianiu warunków dla przedsiębiorstw, firm, stwarzaniu lepszych warunków do angażowania się w działania badawczo-rozwojowe. I takimi elementami tego pakietu była np. nowelizacja ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym, czyli tzw. doktoraty wdrożeniowe. Obecnie następuje finalizacja prac dotyczących sieci instytutów badawczych, o Sieci Badawczej: Łukasiewicz. To jest projekt ustawy, który już został przyjęty przez… tzn. jest na etapie prac rządowych, które już się kończą. Nad projektem ustawy o prostej spółce akcyjnej trwają prace w Ministerstwie Rozwoju. I w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace dotyczące utworzenia sądów patentowych, dotyczących własności intelektualnej.

Prace nad omawianą ustawą rozpoczęły się w kwietniu, w maju jakby pierwszy projekt został skierowany do uzgodnień. Uzgodnienia trwały kilka miesięcy. W październiku projekt został przyjęty przez Radę Ministrów, natomiast został przedstawiony na posiedzeniu Sejmu 27 października, a po 2 tygodniach prac został przyjęty przez Sejm 9 listopada. Tu warto zaznaczyć, że projekt został przyjęty prawie jednomyślnie, a więc w tej końcowej formie nie wzbudzał już wątpliwości czy kontrowersji. Następnie został skierowany do Senatu, stąd dzisiejsze posiedzenie.

Ja chciałbym na początku może zaznaczyć – to nie jest może jakoś bardzo eleganckie, ale chciałbym jednak to zrobić, żebyśmy także mieli tego świadomość – że z racji tego, że ta ustawa zmienia ustawy podatkowe, dobrze by było czy byłoby bardzo wskazane, aby została ona opublikowana przed 30 listopada, żeby podatnicy mogli z zapisami tej ustawy się zapoznać. Jeżeli Wysoki Senat przyjmie tę ustawę, planowane jest, aby obowiązywała ona od 1 stycznia 2018 r.

Jeśli idzie o zakres tematyczny, to mamy tutaj, po pierwsze, zmiany podatkowe. Jakby ogólna idea ustawy jest taka, jak powiedziałem, czyli żeby stworzyć lepsze warunki, większe zachęty do działalności, do inwestowania przez firmy, przez przedsiębiorstwa w działalność badawczo-rozwojową, bo te rozwiązania, które były przyjmowane w ostatnich latach, poczynając od ustawy w 2015 r., ustawy z 4 listopada 2016 r., czyli tzw. pierwszej ustawy innowacyjnej… Jeśli chodzi o skutki wprowadzenia tych poprzednich ustaw, to na razie one są monitorowane, ale np. za rok 2016 nie obserwujemy niestety jakiegoś bardzo znaczącego wzrostu nakładów czy ponoszenia kosztów właśnie na działalność badawczo-rozwojową. Stąd właśnie dążenia czy działania, które mają tutaj utworzyć lepszy zestaw tych zachęt.

Zmiany podatkowe obejmują zwiększenie wysokości ulgi podatkowej na działalność B+R do 100%, a dla podmiotów, które mają status centrów badawczo-rozwojowych, do 150% ponoszonych nakładów, a także doprecyzowanie, tzn. rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych zaliczających się właśnie do tej ulgi na działalność B+R. Centra badawczo-rozwojowe otrzymały tutaj szerszy zakres czy szerszy katalog. Zmiany obejmują umożliwienie korzystania z ulgi także dla części przedsiębiorstw działających poza specjalnymi strefami. Jest też taka drobna zmiana polegająca na wydłużeniu, jeśli chodzi o ustawę z 2015 r., okresu możliwości… wyłączenia tzw. podwójnego opodatkowania spółek kapitałowych i komandytowo-akcyjnych. Jest także ułatwienie finansowania start-upów. Ta poprawka została wprowadzona w Sejmie.

Teraz kolejna zmiana, inna niż podatkowa, to rozszerzenie możliwości uzyskania statusu centrum badawczo-rozwojowego, tj. obniżenie wysokości przychodów dla firm, czyli chodzi o to, żeby mogły to robić firmy mniejsze. Ale wobec tych mniejszych firm, których przychody są niższe niż 5 milionów, byłoby oczekiwanie, żeby 70% przychodów było z działalności B+R. Ustawa wprowadza także pewne nowe instrumenty wsparcia innowacyjności dla Ministerstwa Rozwoju, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, tzn. możliwość ogłaszania dodatkowych programów związanych z innowacyjnością. Wprowadza się pewne korekty w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym. Mianowicie zwiększa zakres działania spółek celowych i spółek tworzonych przez uczelnie czy instytuty naukowe PAN – chodzi o możliwość tworzenia przez uczelnię spółek do zarządzania infrastrukturą. No i ustawa wprowadza pewną drobną deregulację dotyczącą procedury w zakresie ustalania Polskiej Mapy Drogowej Infrastruktury Badawczej. Wprowadza się także zmiany dotyczące wewnętrznej struktury organizacyjnej NCBiR. Kolejna drobna zmiana to rozszerzenie zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego. Wprowadza się możliwość popularyzowania nauki i techniki, zmiany dotyczące rzeczników patentowych, zmiany ustrojowe dotyczące samorządu rzeczników patentowych, a także zmiany w prawie telekomunikacyjnym, rozszerzenie możliwości wykorzystania czasowych zezwoleń na używanie sprzętu radiowego w celu prowadzenia badań. I wreszcie ma nastąpić likwidacja Funduszu Kredytu Technologicznego. To jest zmiana właściwie taka techniczna, która ma na celu skrócenie czasu przekazywania środków w ramach Programu Operacyjnego „Inteligentny rozwój” do roku 2020.

To pokrótce tyle, jeśli chodzi o zmiany, które wprowadza ustawa. Bardzo proszę tutaj o życzliwe przyjęcie tego projektu. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję panu ministrowi.

I teraz bardzo proszę pana legislatora o przedstawienie poprawek. Otrzymaliśmy wydrukowaną opinię, jest 8 poprawek. Bardzo proszę o ich krótkie przedstawienie.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Dziękuję bardzo.

Szymon Giderewicz.

Wysokie Komisje! Szanowni Państwo!

Tak jak powiedział pan przewodniczący, uwag szczegółowych w naszej opinii znalazło się 8. Są to uwagi, które dotyczą doprecyzowania przepisów. Mają one na celu dookreślenie pewnych zwrotów nieostrych zawartych w ustawie, właściwego podziału materii pomiędzy przepisy merytoryczne, materialne ustawy a przepisy epizodyczne czy też właściwego podziału materii pomiędzy przepisy ustawy a przepisy rozporządzenia. Nie są to uwagi o zasadniczym znaczeniu w tym sensie, że nie wpływają one na merytoryczny kształt ustawy, zmierzają natomiast do zapewnienia jej zgodności z zasadami poprawnej legislacji.

Uwaga pierwsza dotyczy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i tego przepisu, o którym wspominał pan minister, dotyczącego ułatwienia finansowania start-upów. Przepis ten dotyczy kosztów uzyskania przychodów przez spółki określone w ustawie z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności, a więc określonych w ustawie nowelizującej, ustawie, która co do zasady ma ograniczony czasowo zasięg obowiązywania, zawiera pewne przepisy epizodyczne, które ekspirują z systemu po upływie okresu, na który zostały wprowadzone. Są to przepisy dotyczące zwolnień tzw. spółek wysokiego ryzyka z podatku. My tutaj krytykujemy samą formę wprowadzenia tego przepisu. Uważamy, że definicje spółek, do których odsyła przepis, czyli definicje spółek zawarte w ustawie o zmianie ustawy, powinny być przeniesione wprost do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. To jest nasza pierwsza uwaga.

Druga uwaga dotyczy ustawy o tworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Tym razem uwaga ma jedynie wymiar doprecyzowujący. Zgodnie z art. 4 ust. 1b tej ustawy: „agencja może pełnić rolę podmiotu wdrażającego instrument finansowy lub fundusz funduszy”. Natomiast w zdaniu drugim, w zakresie instrumentu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, naszym zdaniem powinno się doprecyzować, że chodzi o instrument finansowy, tak żeby nie było wątpliwości, czy przepis ten obejmuje także fundusz funduszy – zdanie drugie. Natomiast jeżeli obejmuje, również jest tutaj odpowiednia propozycja poprawki.

Uwaga zawarta w punkcie trzecim. Uwaga zmierza do ujednolicenia przepisów w ramach ustawy o Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i kodeksu karnego. Kodeks karny typizuje 2 rodzaje przestępstw: przestępstwo składania fałszywych zeznań i przestępstwo składania fałszywych oświadczeń. W przepisie ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości powinno więc się powołać na przestępstwo składania fałszywych oświadczeń.

Uwaga czwarta. Ta uwaga ma charakter jedynie propozycji doprecyzowania przepisu. Zgodnie z art. 37a ust. 6 ustawy o dozorze technicznym urząd kontroluje wykorzystanie wsparcia zgodnie z celem, na jaki zostało ono udzielone, w formie sprawozdań. Czyli: urząd kontroluje w formie sprawozdań. No, wydaje się, że nie tyle urząd kontroluje w formie sprawozdań, co kontrolowany jest obowiązany do przedstawiania sprawozdań w ramach kontroli. I do tego zmierza grupa zaproponowanych poprawek. Drugim aspektem tej propozycji poprawki jest fakt, że kontrola nie tylko ma polegać na sprawdzaniu sprawozdań, ale także ma o wiele szerszy zakres. I to też jakby akcentujemy w tej propozycji poprawki.

Uwaga zawarta w punkcie piątym dotyczy art. 13b ust. 4 pkt 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Jest to uwaga, która dotyczy właściwego sposobu podziału materii pomiędzy ustawę a rozporządzenie. Przepis jest sformułowany w ten sposób, że w pewnym zakresie dotyczy materii wprost uregulowanej w rozporządzeniu. Każda zmiana rozporządzenia dotyczącego zasad sprawozdawczości wydawanego przez właściwego ministra będzie powodować automatycznie konieczność zmiany ustawy w tym zakresie. Stąd nasza uwaga, aby kwestii uregulowanych w rozporządzeniu, i tylko w rozporządzeniu, gdzie minister ma pewną swobodę ich regulacji, nie przenosić do ustawy.

Uwaga zawarta w punkcie szóstym dotyczy też prawa o szkolnictwie wyższym i art. 86j ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy wskazuje się, że ta nowelizacja czy dodanie tego artykułu ma umożliwić uczelniom tworzenie spółek kapitałowych. Tymczasem już obowiązuje art. 7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, który pozwala na tego typu działania, na tworzenie przez uczelnie spółek kapitałowych. Dlatego też nasza propozycja jest taka. Sugerujemy ograniczenie tego przepisu jedynie do zmian faktycznie dokonywanych w tym przepisie, czyli do szczególnej regulacji odnoszącej się do utworzenia takich spółek kapitałowych, a nie wskazywanie możliwości, że uczelnia w ogóle takie spółki tworzyć może, bo oczywiście takie spółki tworzyć może, zgodnie z art. 7.

Uwaga zawarta w punkcie siódmym również dotyczy właściwego podziału materii pomiędzy ustawę i rozporządzenie. Ustawowy przepis nakazuje dołączać do wniosku o nadanie statusu centrum badawczo-rozwojowego sprawozdania z działalności badawczej i rozwojowej, przekazanego uprzednio do Głównego Urzędu Statystycznego. Obowiązek przekazywania takich sprawozdań wynika z przepisów rozporządzenia. Tutaj minister ma swobodę decyzyjną, czy w ogóle takie sprawozdania będą miały miejsce i czy będą musiały być przekazywane. Co roku wydaje nowe rozporządzenie. Może zmienić te przepisy również w ten sposób, że obowiązku przeprowadzania takich sprawozdań już nie będzie. W takim razie przepis ustawowy znów będzie przepisem pustym. Więc to jest również uwaga dotycząca właściwego podziału materii pomiędzy przepisy ustawy a rozporządzenia.

I ostatnia uwaga dotyczy ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej i posłużenia się w przepisach tej ustawy pojęciem czy określeniem „klaster innowacyjny”. Jest to określenie nieostre, określenie nieznane, jeśli chodzi o polskie przepisy ustawowe, obecne w jednym z rozporządzeń unijnych. Natomiast zarówno w tym unijnym rozporządzeniu, jak i w takim potocznym rozumieniu klastra, klaster jest to grupa niezależnych podmiotów nieposiadająca osobowości prawnej, zdolności do czynności prawnych, zdolności prawnych przede wszystkim. Stąd nasza wątpliwość, w jaki sposób klaster jako taki podmiot, a tak naprawdę grupa niezależnych podmiotów, będzie otrzymywał pomoc finansową. Nie ma zasad reprezentacji klastra, nie wiemy, jaki podmiot klaster reprezentuje, nie ma organów klastra. Więc kto będzie występował o tę pomoc? Być może tutaj państwo macie jakiś pomysł, ale my tutaj dostrzegamy tę wątpliwości.

I to są wszystkie nasze uwagi. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję panu legislatorowi.

Nie ukrywam, że po wstępnej opinii pana legislatora, że to nie są uwagi istotne, sam zapewne nie zdecyduję się, żeby je zgłaszać, ale to oczywiście należy do państwa kompetencji. Chciałem tylko powiedzieć – przepraszam, bo pan minister o tym wspomniał – że w Sejmie za tą ustawą głosowało 429 posłów, nikt nie był przeciw, 2 posłów się wstrzymało. Więc to jest też taka forma rekomendacji.

Proszę państwa, teraz przystępujemy do pytań i dyskusji, głównie do pytań, ale myślę, że można ewentualnie też w ramach dyskusji zabierać głos.

Bardzo proszę. Kto z państwa się zgłasza?

Pan senator Augustyn. Bardzo proszę.

Senator Mieczysław Augustyn:

Trzeba przyznać, że ta ustawa wprowadza bardzo wiele oczekiwanych instrumentów wsparcia działalności badawczo-rozwojowej. Niektóre mogły być wcześniej wprowadzone, bo proponowaliśmy poprawki, które teraz znajdują swoje odzwierciedlenie w tej ustawie. Były to poprawki chociażby dotyczące kosztów kwalifikowanych, kiedy mówiliśmy o tym, że te wszystkie drobniejsze urządzenia, które są potrzebne do prowadzenia tej działalności, powinny być kwalifikowane. W listopadzie ubiegłego roku państwo się na to nie zgodziliście, ale cieszymy się, że ta kwestia wróciła i będzie uregulowana teraz.

Mam jednak dwie wątpliwości i prosiłbym o naświetlenie tych kwestii w szerszym zakresie. Mianowicie w przypadku centrów badawczo-rozwojowych rezygnuje się z obowiązku prowadzenia funduszu innowacyjności i zastępuje się to innymi instrumentami wsparcia, zwiększając chociażby wysokość możliwych odliczeń podatkowych znacząco, podwajając je, a nawet więcej. Natomiast moja wątpliwość dotyczy ograniczenia do 10% przychodów wysokości kwalifikowanych kosztów z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odnoszących się może nie tylko – ale też o to pytam – do odpisów amortyzacyjnych od budynków, budowli i lokali, ale także do kosztów ekspertyz i opinii usług doradczych uzyskanych od osób trzecich. Jest tutaj właściwie taki zgrzyt, że tak powiem, jeśli chodzi o to, co tutaj słyszę. Bo wszędzie idziemy na rękę przedsiębiorcom. Tutaj, zwłaszcza jeśli chodzi o ekspertyzy, rok temu już zgłaszano kwestię ekspertyz zamawianych przez centra na zewnątrz. I to wydaje się logiczne, bo jak ktoś chce mieć ekspertyzę, to raczej nie zleca jej u siebie, bo gdyby to zrobił, to byłaby bardziej opinia aniżeli ekspertyza, a ta powinna mieć charakter tego, czego wewnątrz firmy pozyskać nie można, a więc zleca to na zewnątrz. I chodzi o to ograniczenie. Skąd akurat te 10%? Z jakich doświadczeń to wynika, że państwo to robicie? I jakie jest stanowisko przedsiębiorców w tej kwestii?

A druga sprawa dotyczy rzeczników patentowych. Ich samorząd rzeczywiście jest samorządem zawodowym w rozumieniu konstytucji. I rozumiem, że zasady działania tego samorządu powinny być w maksymalnym stopniu ustalane przez tę korporację, przez tę grupę zawodową. Tymczasem państwo wkraczacie w tę materię poprzez zmianę dotychczasowych przepisów dotyczących tego, kto może brać czynny udział w wyłanianiu władz tej korporacji. Jestem ciekaw, jakie jest stanowisko tego samorządu w tym zakresie, bo znowu czuję, że tutaj jest taki zgrzyt, że w całym uzasadnieniu mowa jest o tym, że: oczywiście, jak najbardziej chodzi o to, żeby to samorząd był absolutnie niezależny, z tym że my wiemy, jak ma wyglądać ta niezależność i wam to ustawimy. Jestem ciekaw opinii korporacji na ten temat i oczywiście zdania ministerstwa. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Dziękuję bardzo.

Kto jeszcze z pań i panów senatorów chciałby zabrać głos?

(Senator Grzegorz Bierecki: Może ja.)

Pan senator, przewodniczący Bierecki. Bardzo proszę.

Senator Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo. Tak troszkę w nawiązaniu do wypowiedzi pana senatora Augustyna chciałem zwrócić uwagę na to, że te koszta kwalifikowane to jest aż – podkreślam: aż – 10% przychodu uzyskiwanego, nie 10% dochodu, ale 10% przychodu. Jest to ogromna ulga, ogromna ulga inwestycyjna, tak więc zdumiewa mnie pański głos krytyczny, jeżeli chodzi o wielkość tej ulgi.

(Senator Mieczysław Augustyn: Panie Senatorze, jest to ograniczane.)

Żeby utrzymać…

(Senator Mieczysław Augustyn: To są słowa z uzasadnienia.)

Żeby utrzymać faktycznie rentowność na poziomie 10% w stosunku do przychodów, trzeba mieć niebywałą działalność gospodarczą, znakomitą działalność gospodarczą, a tutaj mamy możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych aż w wysokości 10% przychodów. Tak więc jest to bardzo hojna ulga i powinniśmy raczej być dumni z tego, że w aż takiej wysokości tę ulgę przedsiębiorcom wykonującym działalność naukowo-badawczo-rozwojową oferujemy. Więc to tyle tylko tytułem komentarza do pańskiej wypowiedzi. Chciałem zwrócić uwagę na bardzo hojne podatkowe potraktowanie tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność badawczą. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Warto tutaj dodać, że to jest 10% w rozumieniu roku podatkowego, czyli nie jakiejś konkretnej transakcji, tylko całorocznego rozliczenia.

Kto z państwa jeszcze chciał zadać pytanie?

Panie Ministrze, czy pan minister chciałby jeszcze uzupełnić? Bo wydaje się, że pan senator Bierecki już tę kwestię wyjaśnił.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko:

Jeśli idzie o pierwsze pytanie, to właściwie pan senator Bierecki tutaj mnie wyręczył, za co dziękuję.

(Senator Mieczysław Augustyn: Panie Ministrze, w żadnej mierze nie wyręczył. Piszecie państwo, że ograniczacie. Proszę o odpowiedź, dlaczego ograniczacie i o ile?)

Jeśli pan senator jest bardziej dociekliwy, ja bym poprosił może pana naczelnika z Ministerstwa Finansów, żeby w sposób bardziej kompetentny ode mnie i bardziej szczegółowo wyjaśnił intencję.

Naczelnik Wydziału Rady Innowacyjności w Departamencie Innowacji w Ministerstwie Rozwoju Marcin Sowa:

Dzień dobry. Marcin Sowa.

Ja chciałem tylko zauważyć, że to ograniczenie dotyczy dwóch bardzo specyficznych kosztów z katalogu kosztów dostępnych tylko dla centrum badawczo-rozwojowego. Normalnie wszyscy przedsiębiorcy w ramach ulgi na badania i rozwój mogą odpisać sobie koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych, i innych usług zawieranych z jednostkami naukowymi. Natomiast przedsiębiorcy mający status centrum badawczo-rozwojowego mają swój osobny katalog kosztów, który zawiera 2 zasadnicze rzeczy: właśnie owe ekspertyzy, opinie, usługi doradcze ze wszystkimi podmiotami, czyli nie tylko z jednostkami naukowymi, a także koszty amortyzacji budynków. Dlatego na wniosek Ministerstwa Finansów, ale my w Ministerstwie Rozwoju również przychyliliśmy się do tego… Ponieważ jest to instrument, który teoretycznie może być instrumentem optymalizacji podatkowej, należałoby go tutaj ograniczyć właśnie do tych 10% przychodów z zaznaczeniem, tak jak powiedział pan senator Bierecki, że ta wysokość jest naprawdę bardzo duża. Ale dotyczy to ograniczenia tylko i wyłącznie tego bardzo specyficznego dla CBR-ów katalogu kosztów.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chciał zadać pytanie…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko: Jeszcze było drugie pytanie odnośnie do rzeczników.)

Jeszcze pytanie odnośnie do rzeczników. Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko:

Po pierwsze, to, że ustawa jakby reguluje różne działania samorządów zawodowych, nie jest niczym nadzwyczajnym. Ale przede wszystkim te rozwiązania były konsultowane z samorządem rzeczników i według naszych informacji nie były kontestowane, były jakby przyjęte czy akceptowane. One mają na celu wyeliminowanie potencjalnego konfliktu interesów, np. takich sytuacji, kiedy ta sama osoba zasiada w sądach patentowych i właśnie w tych gremiach samorządu rzeczników patentowych. Tak że to było uzgadniane i nie budziło kontrowersji. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Pan senator. Bardzo proszę.

Senator Leszek Czarnobaj:

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze!

Jeżeli nie będzie pan znał odpowiedzi na to pytanie, to prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na posiedzeniu plenarnym. Oczywiście celem tej ustawy nie jest sam projekt ustawy, sam w sobie projekt ustawy, tylko jest zwiększenie, jak rozumiem, nakładów na badania i rozwój jako łącznej sumy nakładów, jeśli chodzi o pieniądze unijne, krajowe w sensie budżetowe, i prywatne. Panie Ministrze, chciałbym uzyskać informację, jaka była wielkość wykonania nakładów na badanie i rozwój w roku 2016, a jaka jest przewidywana w roku 2017. Ale co jest najistotniejsze… W trakcie konstruowania tej ustawy na pewno państwo kalkulowaliście, jaka jest perspektywa kilku następnych lat, jeśli chodzi o wzrost nakładów na badania i rozwój w skali kraju w stosunku do PKB. Jeśli pan minister nie ma gotowej odpowiedzi, to poprosiłbym, Panie Ministrze, o przygotowanie jej na posiedzenie plenarne, bo wtedy zadam to samo pytanie.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko:

Jeśli idzie o sumaryczną wielkość wydatków na badania i rozwój w 2016 r., to takich łącznych danych jeszcze nie mamy. Mamy następujące zestawienie: łączna kwota kosztów kwalifikowanych poniesionych przez podatników w 2016 r. – czyli to jest tylko pewien element, to jest odpowiedź w jakby węższym zakresie, pan senator pytał o szerszy zakres – to jest 1 miliard 125 milionów. Z tego największą część, bo 80%, 900 milionów stanowiły wydatki na koszty osobowe. Mając na uwadze limity odliczeń, bo w 2016 r. to było odpowiednio 30%, 20% lub 10% w zależności od podmiotów, kwota kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniom wynosiła niecałe 200 milionów. Czyli w tym sensie łączna kwota kosztów poniesionych przez podatników w 2016 r.… Może jeszcze taka informacja. W przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych wydatki na działalność B+R ponosiło 279 podatników, czyli 279 osób, jeśli idzie o osoby fizyczne, a łącznie kwota kosztów jakby tych odliczeń w 2016 r. wynosiła 32 miliony, a więc nie są to jakieś bardzo wielkie kwoty. Mogę dodać, że szacowany przez Ministerstwo Finansów koszt dla budżetu… Ale to jest szacunek, myślę, że dość optymistyczny, patrząc na wstępne dane dotyczące faktycznego wykorzystywania tych możliwości przez przedsiębiorców. Trudno powiedzieć, czy to będzie wykonane, ale szacunek jest taki, że dla budżetu może być to koszt nawet do 1 miliarda zł, ale…

(Senator Leszek Czarnobaj: W którym roku?)

W 2018 r. Ale to jest taki, powiedziałbym, szacunek, jeśli chodzi o koszty wprowadzenia… W OSR jest wpisany taki koszt, jeśli chodzi o koszty wprowadzenia tych ulg dla budżetu w roku 2018.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo proszę.

Senator Leszek Czarnobaj:

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze!

Dziękuję za tę informację. Ale jeszcze raz chciałbym powiedzieć, że jeżeli nie macie państwo przed sobą tych danych, to proponowałbym, żeby odpowiedzieć na posiedzeniu plenarnym. Mnie interesuje taka kwestia. Ja znam poprzednie założenia, te, które były do roku 2020, do roku 2030 i była podana perspektywa, kiedy zostanie osiągnięte 3%. Mnie interesuje, czy jakby z punktu widzenia wprowadzanej dobrej ustawy państwo zrobiliście taką analizę dotyczącą tego, kiedy osiągniemy jaki procent PKB. Bo to z punktu widzenia ogólnego, strategicznego jest najistotniejsze.

Jeszcze tylko jedno zdanie. Panie Ministrze, minister – obojętnie, czy to będzie minister ze wschodu, czy z zachodu Europy – zawsze będzie patrzył na tego rodzaju przedsięwzięcia jak na stratę dla budżetu. I akurat mnie to najmniej to interesuje, bo to według mnie nie jest strata dla budżetu. Dlatego te dane są mi mniej potrzebne. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję panu senatorowi.

Ja jednak muszę powiedzieć, że traktujemy to cały czas jako inwestycję, a nie stratę. I staramy się, żeby te zmiany mentalne, jeśli ktoś tak myśli…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

To samo dotyczy edukacji, szkolnictwa wyższego. Traktujemy to jako inwestycję. To zupełnie zmienia perspektywę patrzenia na te rzeczy. I myślę, że na pewno ministerstwo – zresztą tak było i w przypadku poprzedniej ustawy, i w przypadku tej ustawy – jednak nie ma wątpliwości, że jest to inwestycja. Chodzi tylko o to, żeby ta inwestycja była mądra, dobrze wyskalowana, żeby była prawdziwą zachętą, a nie okazją do wypływu pewnych środków. Oczywiście tutaj mamy też na uwadze to, że przedsiębiorcy czy naukowcy też jakby boją się tej mitręgi biurokratycznej, a w szczególności różnych kontroli UKS itd. Więc to wszystko dopiero w całości daje ten efekt, który byśmy chcieli mieć.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Aleksander Bobko:

Panie Senatorze, mam informację, że możemy mieć kłopot, żeby na posiedzenie plenarne zebrać całościowo te informacje. Może pan dyrektor by wyjaśnił jeszcze powody, jak wygląda zbieranie tych informacji i na jakim etapie jesteśmy w tej chwili.

Zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Mateusz Gaczyński:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Mateusz Gaczyński, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

W 2015 r… Dane globalne dotyczące nakładu na B+R w polskiej gospodarce są zbierane i udostępniane przez Główny Urząd Statystyczny. Kalendarz zbierania i udostępniania tych danych wygląda w ten sposób, że one z reguły są dostępne w okolicach listopada. W ubiegłym roku takie dane były dostępne na początku listopada i z nich wynikało, że w 2015 r. globalne nakłady na B+R wyniosły około 1% PKB. W tym roku takiej informacji jeszcze nie mamy. Czekamy, aż Główny Urząd Statystyczny ją przedstawi.

A co do poziomu nakładów na B+R, takiego globalnego, do którego odniósł się pan senator, mogę powiedzieć tak. 3% nakładu na B+R jest celem ustalonym dla całej Unii Europejskiej w strategii „Europa 2020”, ale już w tym momencie wiadomo, że Unia Europejska tego celu nie osiągnie. Obecnie nakłady na B+R w całej Unii oscylują w okolicach 2% globalnego PKB… całościowego PKB Unii Europejskiej. Cel dla Polski, który został ustalony na rok 2020, to jest 1,7% PKB. I taki cel jest wskazany zarówno w strategii odpowiedzialnego rozwoju, jak i w Krajowym Programie Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”, więc jest to cel uzgodniony także z Komisją Europejska i zaakceptowany przez Radę Europejską. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję panu dyrektorowi.

Proszę państwa, ponieważ nie widzę więcej zgłoszeń, wnoszę o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Czy są inne głosy? Nie.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (14)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Przyjęliśmy tę ustawę bez poprawek.

Tutaj pan przewodniczący proponuje, żebym ja był sprawozdawcą. Jeśli państwo się zgodzicie, to się tego podejmę.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Bardzo dziękuję.

Proszę państwa, wyczerpaliśmy porządek naszego posiedzenia.

Bardzo dziękuję naszym gościom. Dziękuję panu ministrowi, przedstawicielom licznych ministerstw i urzędów, paniom i panom senatorom, sekretarzom, panu legislatorowi.

Zamykam wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 56)