Zapis stenograficzny

z 65. posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności

w dniu 10 stycznia 2017 r.

Porządek obrad:

1. Informacja na temat funkcjonowania rynku paliw płynnych w Polsce w drugiej połowie 2016 roku.

(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 33)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Andrzej Stanisławek)

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dzień dobry, witam serdecznie.

Żeby nie przedłużać, ponieważ każdy ciężko pracuje, przywitanie będzie krótkie. Serdecznie witam na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Witam senatorów, którzy – jak widzę – przygotowują się do zadawania pewnie ciężkich pytań.

Punkt 1. porządku obrad: informacja na temat funkcjonowania rynku paliw płynnych w Polsce w drugiej połowie 2016 roku

Tematem posiedzenia jest informacja na temat funkcjonowania rynku paliw płynnych w Polsce w drugiej połowie 2016 r.

Witam serdecznie pana ministra Michała Kurtykę, witam serdecznie pana dyrektora Andrzeja Olechowskiego, witam serdecznie pana prezesa Macieja Bandę i witam wszystkich, których nie wymieniłem, a którzy na pewno są ważni. Przepraszam bardzo, witam ministra finansów…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ja wiem, tak, no ale jeszcze gdyby imię było…

Pan Wiesław Jasiński, tak.

(Wesołość na sali)

W zasadzie pan minister tutaj czeka, żeby nie uszczuplić wpływów.

(Wesołość na sali)

Witam serdecznie pana dyrektora Krzysztofa Kowalika i ze względu na to, że nie ma pana ministra Naimskiego, bardzo proszę, gdyby pan dyrektor mógł zacząć…

Dyrektor Biura Obsługi Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej w Ministerstwie Rozwoju Krzysztof Kowalik:

Dzień dobry państwu, nazywam się Krzysztof Kowalik, jestem dyrektorem Biura Obsługi Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Chciałbym powiedzieć kilka słów na temat tego, jak po upływie pół roku zaczynają działać tzw. pakiet paliwowy i pakiet energetyczny.

Może na początku kilka słów wprowadzenia. Ustawa z dnia 7 lipca o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca również zmiany do ustawy – Prawo energetyczne weszła w życie dnia 1 sierpnia, i to jest tzw. pakiet paliwowy, a dnia 2 września weszła w życie ustawa z dnia 22 lipca o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, i to jest pakiet energetyczny. Celem tych dwóch ustaw było ograniczenie zjawiska szarej strefy na rynku paliw poprzez uporządkowanie otoczenia prawnego rynku paliw ciekłych. Z danych, które powoli zbieramy, wynika, że, no wydaje się, cel został osiągnięty, ponieważ w wyniku wprowadzonych zmian doszło do bezprecedensowego wzrostu sprzedaży paliw ciekłych pochodzących z legalnych źródeł.

Dysponujemy danymi z dwóch źródeł. Zgodnie z danymi Agencji Rynku Energii wzrost konsumpcji paliw ciekłych, będący z kolei wynikiem wzrostu legalnej sprzedaży, w okresie sierpień – listopad 2016, bo zrobiliśmy takie właśnie porównanie, w stosunku do tego samego okresu w 2015 r., czyli też sierpień – listopad, wyniósł: dla benzyn silnikowych 7%, dla oleju napędowego 24%, a dla gazu płynnego LPG 7%. Możemy przyjąć i tak nam się przynajmniej wydaje, że te ilości, to jest to, co przeszło ze sprzedaży z szarej strefy do sprzedaży legalnej, przy założeniu, że konsumpcja jest stała. Te wzrosty będą już obciążone wszystkimi daninami, którymi powinny być obciążone.

Z kolei według danych pochodzących ze spółek zrzeszonych w Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego dynamika wzrostu za okres sierpień – listopad 2016 r. w stosunku do tego samego okresu w roku 2015, podobne porównanie, jest jeszcze wyższa dla benzyny silnikowej i wynosi 12%, dla gazu płynnego 9%, a nieznacznie niższa dla oleju napędowego, bo 22%.

Na podstawie tych danych widać, że to jest pewien trend i to są takie wzrosty, których trudno nie zauważać.

Pozorny wzrost konsumpcji, a w rzeczywistości legalnej sprzedaży paliw ciekłych spowodował znaczne zwiększenie wpływów do budżetu państwa pochodzących z podatku akcyzowego, podatku od towarów i usług oraz opłaty paliwowej. Nie będę rozwijał tego wątku, pan minister Jasiński zapewne powie na ten temat parę słów.

Teraz chciałbym wrócić do tych kluczowych regulacji: dlaczego one są i skąd się wzięły. Jednym z przewidzianych mechanizmów porządkujących otoczenie prawne rynku paliw ciekłych było ujednolicenie przepisów, w tym likwidacja obowiązujących do tej pory wyjątków. To był jeden z celów wprowadzenia nowych przepisów. Nowe regulacje przywróciły obowiązek posiadania koncesji na obrót benzyną lotniczą, a także zobowiązały przedsiębiorstwa energetyczne – posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub obrót tymi paliwami za granicą wyłącznie w zakresie gazu płynnego LPG – do złożenia zabezpieczania majątkowego, podobnie więc, jak w przypadku innych podmiotów w branży paliwowej, których dotyczył analogiczny obowiązek.

W efekcie wprowadzonych zmian zmniejszyła się liczba obowiązujących koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą. Według wstępnych danych pochodzących z Urzędu Regulacji Energetyki ze 125 koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, w tym 93 koncesji w zakresie gazu płynnego LPG, będących w posiadaniu podmiotów na dzień 1 lipca 2016 r. w dniu 31 grudnia pozostały 94 koncesje OPZ, w tym 64 koncesje OPZ LPG. Czyli spadek ze 125 do 94 i z 93 do 64.

Należy podkreślić, że utrata koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą nie wpływa na ważność koncesji na obrót tymi paliwami w kraju, czyli wszystkie podmioty – ja skupiam się przede wszystkim na podmiotach handlujących LPG, które utraciły koncesję w wyniku niezłożenia zabezpieczenia majątkowego, bo taki wymóg wprowadzała ustawa w stosunku do podmiotów handlujących LPG z zagranicą – nadal mogą dokonywać obrotu paliwami na rynku krajowym. Czyli to nie jest tak, że po utracie koncesji one znikają. Z informacji pochodzących z URE wynika, że żadne przedsiębiorstwo, któremu z wyżej wymienionego powodu wygasła koncesja na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, nie złożyło wniosku o cofnięcie koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Zmiany, które dotychczas się dokonały, są dopiero początkiem głębszego uporządkowania rynku.

I teraz powiem jeszcze parę słów na temat rozporządzeń. Rozporządzenie, które wyszło, dookreśliło zawartą w ustawie definicję paliw ciekłych. Rozpoczął się również bieg do złożenia wniosków do prezesa URE o udzielenie koncesji w związku z rozszerzeniem zakresu obowiązku koncesyjnego lub wniosku o zmianę koncesji w celu dostosowania jej treści do nowej definicji paliw ciekłych.

Ponieważ ustawa nakłada taki obowiązek, należy wypełnić go w terminie miesiąca od daty wejścia w życie przepisów wykonawczych, wniosek o wpis do rejestru podmiotów przywożących będą musiały złożyć również podmioty przywożące paliwa ciekłe w zakresie nieobjętym obowiązkiem koncesyjnym. Postępowania prowadzone na podstawie wyżej wymienionych wniosków służą z jednej strony ewidencjonowaniu i weryfikacji podmiotów działających na rynku, a z drugiej strony mają umożliwić sprawniejszą niż dotychczas kontrolę spełniania obowiązków publiczno-prawnych. Do dalszego uporządkowania rynku przyczyni się wydanie przez ministra energii kolejnych aktów wykonawczych przewidzianych przez znowelizowane przepisy prawa energetycznego.

Nowe obowiązki informacyjno-sprawozdawcze pozwolą na skuteczniejszy nadzór organów administracji publicznej nad rynkiem paliw ciekłych, co powinno przełożyć się na utrzymanie poziomu, a nawet dalszy jego wzrost, legalnej konsumpcji i w konsekwencji wzrost wpływów budżetowych.

Bardzo dziękuję, to tyle z mojej strony.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę, pan minister Jasiński.

Czy pan minister chciałby zabrać głos, czy oddaje pan głos panu ministrowi Kurtyce?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Rozumiem. To proszę bardzo, pan minister Kurtyka. Bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii Michał Kurtyka:

Serdecznie dziękuję.

Szanowni Państwo!

To była taka statystyczna wizja pakietu paliwowo-energetycznego. Rzeczywiście, na pierwszy rzut oka jest to sukces. Chcielibyśmy jednak mieć szansę obserwować to, jak te zjawiska będą ewoluowały przez najbliższe miesiące. Tak że pewniejsze konkluzje dotyczące tego, na ile zastosowane przez nas środki są skuteczne, będziemy znać mniej więcej w połowie 2017 r. Myślę jednak, że skala niedoborów budżetowych i zarazem skala obchodzenia legalnego handlu paliwami, jaka miała miejsce od 2012 r., była dosyć znacząca. Ocenia się, że w 2012 r. to było przynajmniej 12% całkowitego zużycia oleju napędowego. Łączna wartość tego rynku w tamtym czasie to 11 miliardów zł, a on od tamtego momentu stopniowo rósł, powodując również proporcjonalne uszczuplenia po stronie budżetowej.

Pakiet paliwowo-energetyczny wprowadził szereg różnych instrumentów, które mają za zadanie zapobiec szarej strefie. Niektóre z nich zostały tu już wspomniane, jak koncesjonowanie obrotów paliwami ciekłymi z zagranicą, zabezpieczenia majątkowe w przypadku tych koncesji, jak również koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych.

Pakiet paliwowy to inne zasady rozliczania VAT i zmiany w prawie podatkowym, inna definicja paliw ciekłych, w związku z czym wydaliśmy w grudniu rozporządzenie. Zmienione zostały zasady udzielania i cofania koncesji, wprowadzono koncesję na przeładunek paliw ciekłych, wprowadzono rejestr podmiotów przywożących, wzmocniono kompetencje kontrolne prezesa URE. Za pośrednictwem tej ustawy wzmocniono także obowiązki sprawozdawcze, które będą wdrażane w ciągu najbliższego czasu poprzez odpowiednie rozporządzenia.

Tak, że to jest taki kompleksowy pakiet, któremu bardzo dokładnie będziemy się przyglądać pod kątem jego skuteczności i trwałości uzyskanego efektu. Jednym z elementów jego monitorowania, a właściwie głównym elementem, są rosnące wpływy budżetowe. To jest taka wielkość, którą będziemy bardzo dokładnie śledzić – na tyle dokładnie, na ile będzie to umożliwiała publiczna statystyka.

To tyle z mojej strony, jeśli chodzi o krótką wprowadzającą informację. Ja myślę, że…

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Tak, może w dyskusji jeszcze wrócimy do tego.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii Michał Kurtyka: Oczywiście, tak jest.)

Bardzo proszę pana ministra finansów.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Jasiński:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Bardzo dziękuję paniom i panom senatorom za to spotkanie. To jest niezwykle ważne, że po kilku miesiącach od momentu wprowadzenia istotnych zmian dla branży paliwowej, zechcieli państwo wysłuchać opinii tylu ministerstw. To jest ważne, że państwo cały czas myślicie o Rzeczypospolitej w tym obszarze. To jest akurat taka branża, która przynosi najwięcej wpływu, np. w zakresie podatku akcyzowego. Jestem dzisiaj tuż po spotkaniu komitetu ekonomicznego, na którym omawiano proponowane zmiany w branży tytoniowej. Muszę przyznać, że branża paliwowa dwuipółkrotnie przewyższa branżę tytoniową, jeżeli chodzi o wpływy z akcyzy. Ta jest akurat na drugim miejscu i wyprzedza branżę alkoholową.

Szanowni Państwo, po bardzo dobrym sierpniu, wrześniu, październiku, gorszym listopadzie, pojawiły się tego typu nagłówki prasowe: „Mafia paliwowa się odradza”. No, Szanowni Państwo, Panie i Panowie Senatorowie, mafia nie została zlikwidowana w ciągu sierpnia, września, października i zapewne nie będzie zlikwidowana jeszcze w ciągu najbliższych paru miesięcy, bo nie takie było ratio legis zaproponowanych zmian. To musi być kontynuacja i nie ulega wątpliwości, że osoby współpracujące ze sobą w tej chwili w ramach różnych ministerstw zapewnią sukces w tej kwestii i że za jakiś czas, zdecydowanie dłuższy niż kilka miesięcy, będzie można powiedzieć, że ona się już nie odrodzi. Ja jestem o tym mocno przekonany, bo obserwuję pracę moich współpracowników, współpracowników pana prezesa, pana ministra, a ta stanowi rękojmię. Są to młodzi ludzie, którzy zdecydowali się naprawiać Rzeczpospolitą, i jestem przekonany, że ich praca da pozytywny efekt w obszarze zmian prawnych. Ale w ślad za tym idą zmiany organizacyjne. I też w związku z tym jesteśmy dzisiaj do państwa dyspozycji, ja i moi współpracownicy z Ministerstwa Finansów: ze Służby Celnej, z kontroli skarbowej i wywiadu skarbowego, bo wszystkie te służby od lata ubiegłego roku ciężko pracują po to, żeby na co dzień mogły być realizowane oba pakiety. Służby te robią chyba nawet coś więcej, a mianowicie wskazują, jakie przepisy prawa należałoby jeszcze zmienić, bo to od nich idzie ta główna informacja.

Na przykład dzisiaj, Szanowni Państwo, pod wschodnią granicą Rzeczypospolitej zostały zatrzymane cysterny, które jechały tranzytem, tylko tyle mogę powiedzieć, z Niemiec do Czech. Nasuwa się pytanie: dlaczego aż tam dojechały?

Szanowni Państwo, przedstawię kilka danych, o które byłem proszony przez moich przedmówców. Zacytuję tu dane POPiHN, za które dziękujemy.

Gwałtowny wzrost sprzedaży legalnej przedstawiał się następująco: 29% wzrostu w sierpniu, 26% wzrostu we wrześniu, 17% wzrostu w październiku. No i wtedy pojawiły się właśnie pierwsze enuncjacje – tych, którzy nie wiadomo zresztą dlaczego mieli się cieszyć z takiego powodu – że mafia się odradza. Powtarzam, w ogóle nie taki powinien być przedmiot tytułów prasowych. Ten zresztą październik, Szanowni Państwo, mimo mniejszej dynamiki wzrostu sprzedaży paliw przez koncerny, był trzecim najlepszym miesiącem sprzedaży od 2011 r. Czyli po sierpniu, wrześniu, październik był trzeci od 2011 r. i powinniśmy być niezmiernie szczęśliwi, że był taki korzystny miesiąc.

Dane za listopad, a w szczególności za grudzień, też mówią o tym, że… Jeszcze ich nie weryfikowałem dokładnie, ale za grudzień to jest chyba 20%, proszę potem dopytywać moich współpracowników. Proszę państwa wszystkie tego typu akcje, które były realizowane wcześniej, a które od sierpnia, września bardzo dynamicznie prowadzimy, dawały wzrost sprzedaży nie większy niż 4%. Więc można powiedzieć, że przy tym najlepszym miesiącu sierpniu, czyli 29% minus 4%, prawo dało 25% wzrostu sprzedaży.

Następna kwestia to znaczny spadek wewnątrzwspólnotowych nabyć paliw do Polski za pośrednictwem zarejestrowanych odbiorców. Do 1 sierpnia 2016 r. WNT oleju napędowego za pośrednictwem zarejestrowanych odbiorców było większe niż w okresie styczeń – lipiec roku 2016, tj. 1,8 miliarda litrów w 2015 r., a 2 miliardy litrów w 2016 r. Okres sierpień – grudzień 2015 r. i 2016 r., to spadek nabyć już o 63% w przypadku oleju napędowego oraz o 56% w przypadku benzyn.

Następny parametr to wzrost nabyć realizowanych przez składy podatkowe.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów przez zarejestrowanych odbiorców.

Jeśli chodzi o nabycia realizowane przez składy podatkowe w ramach oficjalnego importu, to nastąpił wzrost z 579 milionów litrów w okresie sierpień – grudzień 2015 r. do 1 miliarda litrów w analogicznym okresie 2016 r., tj. wzrost o 72%. Wzrost nabyć przez koncerny jest podyktowany zwiększonym zapotrzebowaniem na legalne paliwo.

Kolejne dane dotyczą znacznego zmniejszenia eksportu oleju napędowego przez producentów krajowych. Do tej pory eksport rósł o 140–300% rocznie, ponieważ krajowi producenci nie byli w stanie sprzedać całości produkcji w kraju. Zwiększenie udziału eksportu powoduje zmniejszanie wpływów z podatku VAT i akcyzy. W okresie sierpień – październik rok do roku eksport wraz z WDT spadł z 437 milionów litrów do ok. 200 milionów litrów, tj. o 47%. Według naszych analiz każdy litr paliwa niewyeksportowanego, lecz sprzedanego w kraju, to 1,17 zł akcyzy oraz 80 gr na VAT i 28 gr opłaty paliwowej.

Szanowni Państwo, jak powiedziałem, w ślad za tym poszły działania organów, przede wszystkim Ministerstwa Finansów. Należy też odnotować, że w ostatnim okresie udało nam się również włączyć do tej współpracy Straż Graniczną, a od tego roku także Policję. To na pewno da efekty. Organizacje przedstawicielskie sygnalizowały konieczność koordynacji, przy czym zawsze pozostawało pytanie, kto mógłby wziąć na siebie tę koordynację. Zrozumiałe jest to, że musi to wziąć na siebie, i zrobił to, pan premier Morawiecki. Co prawda, nie ma w związku z tym odpowiedniego aktu prawnego, ale to premier jest odpowiedzialny za ograniczenie szarej strefy, przejął na siebie tę rolę.

To może tyle tytułem wstępu. Chcielibyśmy również poprosić państwa o to, tak jak powiedział pan minister, żeby dyskusja przebiegała w kierunku tych rozwiązań, nad którymi już pracujemy. Najważniejszy wydaje nam się, i dziękujemy za państwa poparcie, projekt ustawy o monitorowaniu przewozu drogowego towarów. On jest po Komitecie Stałym. Stanie na posiedzeniu Rady Ministrów w najbliższy wtorek.

Jeśli państwo chcielibyście o tym porozmawiać, to jesteśmy z moimi współpracownikami do państwa dyspozycji.

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy pan dyrektor Andrzej Olechowski chciałby coś jeszcze uzupełnić?

Dyrektor Polskiej Organizacji Gazu Płynnego Andrzej Olechowski:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Dzień dobry państwu. Czuję się zaszczycony, mając możliwość wypowiedzenia się jako pierwszy, że tak powiem. Rozumiem, że temat LPG był omawiany i budzi wiele wątpliwości, wiele jest uwag szczególnie ze strony przedsiębiorców. Pragnę zwrócić państwa uwagę na to, czego dowiedzieliśmy się dotychczas o LPG. Zmalała ilość koncesji OPZ. Wydaje mi się, że te dane z dnia 31 grudnia ulegną jeszcze zmianie, o czym mówił też pan minister. Dotyczy to także koncesji OPZ LPG, ale to właściwie nie będzie miało zasadniczego wpływu na całość rynku. Tych podmiotów będzie zdecydowanie mniej.

W wypowiedzi pana ministra Jasińskiego nie zauważyłem danych odnośnie do LPG. Mówimy tu o wzrostach, spadkach, ale dane dotyczące LPG nie były cytowane. Chciałbym więc tylko zauważyć, że generalnie przepisy wprowadzone w drugim półroczu ubiegłego roku to jest prawidłowy kierunek zmian i cała branża jest za uporządkowaniem rynku paliwowego, ale mimo wszystko specyfika rynku LPG nie została chyba należycie dopracowana. Jesteśmy absolutnie na tak, jeśli chodzi o uporządkowanie baz danych, o rejestry, stworzenie quasi-platformy branży paliwowej. Uważamy jednak, że przyjęte rozwiązania w naszej branży nie przyniosą tak korzystnych rezultatów, jak w przypadku paliw tradycyjnych, benzyny i oleju napędowego, z różnych przyczyn. Inna jest skala i inne są mechanizmy szarej strefy.

Temat, który w procesie legislacyjnym budził wiele kontrowersji, to 10 milionów kaucji zabezpieczenia. Oczywiście w przypadku OPZ ilość podmiotów zmaleje. Drugie zabezpieczenie na wytwarzanie paliw ciekłych, to jest zupełnie odrębna kwestia i mam nadzieję, że kolega jeszcze uzupełni ten temat.

Niemniej jednak ono nie sprawdza się w praktyce. Przede wszystkim dlatego, że… W tej chwili mamy dosyć szczególny moment, który dotyczy całej branży paliwowej. 16 stycznia weszło w życie rozporządzenie w sprawie wykazów, kodów CN, rejestru podmiotów przywożących itd. W związku z tym wszystkie podmioty z branży paliwowej są zajęte tzw. papierologią. Przepraszam, że tak to określam, ale skupione są na tym, aby zdążyć ze złożeniem wniosku do 16 stycznia bieżącego roku, a niewiele zostało czasu, bo tydzień. Po 16 stycznia, pan prezes Bando prawdopodobnie potwierdzi to jeszcze, te wykazy się ukażą i dadzą klarowny obraz tego, ile rzeczywiście jest podmiotów w branży. W tej chwili trwa jednak gorączkowe kompletowanie kilogramów dokumentów.

Ja pragnę zauważyć i jednocześnie podziękować za to, że w trakcie procesu legislacyjnego padły zapewnienia ze strony rządowej, że po uchwaleniu zmian podmioty będą monitorowane, bacznie obserwowane, zostaną wyciągnięte wnioski i jeśli będą potrzebne korekty zmian, odbędzie się procedowanie. Mamy nadzieję, że taka analiza odnośnie do tej branży zostanie przeprowadzona. Jest potrzebna, bo np. padły dane o wzroście rynku o 7%. Prawdopodobnie rynek się zamknie, zaznaczam, że są to szacunki, przy wzroście rzędu 2–3% , a nie 7%, no ale zobaczymy. Funkcjonujące bazy danych URE są w tej chwili przetwarzane. Poczekajmy ok. 2, 3 tygodni czy ok. miesiąca, jak mówię, pan prezes, dokładnie wie, aż, mam nadzieję, będą one bardziej przejrzyste.

Chciałbym zwrócić uwagę jeszcze na inne sprawy, które nie były poruszane podczas procesu legislacyjnego, a dotyczą tej branży. Kwestia opłaty zapasowej. W swoim czasie stworzyliśmy system pobierania opłaty zapasowej, ukazało się odpowiednie rozporządzanie, wyznaczono stawki, w przypadku gazu 99 zł za tonę, i od tego czasu nic się nie dzieje. Wydaje mi się, że mamy pewne nadwyżki finansowe, co jest specyfiką, bo w przypadku paliw, benzyny, oleju napędowego następuje proces przejmowania części obowiązków przez Agencję Rezerw Materiałowych od firm. W przypadku LPG zachodzi inny proces, Agencja Rezerw Materiałowych tworzy odpowiednie zapasy związane z branżą LPG. Fundusze są gromadzone, stawki… No, mamy nadzieję, że po zakończeniu roku zostaną przeanalizowane i odpowiednio ustalone, ale rzeczywiście ceny ropy naftowej były, wiecie państwo jakie… No, zdecydowanie przez ostatnie 2 lata… Jednak żadnych ruchów w tym zakresie, związanych z ustalaniem stawki, nie zaobserwowano.

I już na koniec pozwolę sobie zauważyć, że staliśmy się ofiarą własnego sukcesu. Co mam na myśli? Stanowimy naprawdę potęgę w zakresie zużycia autogazu, gazu LPG. Jesteśmy w pierwszej trójce światowej. Mimo to w wielu programach rządowych brakuje zapisów regulujących pewne kwestie w tym sektorze i go popierających. Co mam na myśli? Po pierwsze, tak naprawdę nie wiemy, czy nasze paliwo jest paliwem gazowym czy ciekłym. Nie będę cytował tego sławetnego art. 3a z prawa energetycznego, według którego nasze paliwo jest zaliczane do paliw gazowych, choć w art. 3b zaliczane jest do paliw ciekłych, no bo prawo energetyczne było procedowane w czwartym kwartale. Tak, że gaz LPG jest albo ciekły, albo gazowy – w zależności, właściwie nie wiem od czego, od przyjęcia odpowiedniego paragrafu.

Po drugie, brakuje badań. Apeluję do państwa o zwrócenie uwagi na kwestię gospodarki niskoemisyjnej, bo będzie ona szeroko omawiana i procedowana. Nie prosimy o wsparcie takie jak w przypadku CNG czy LNG, tylko o prace badawcze, rozwojowe. Przydałoby nam się jakieś wsparcie. Chociaż my byliśmy pionierami, to jednak inne kraje odbierają nagrody na różnych wystawach, np. za stosowanie diesla itd. Cały sektor rolniczy czeka też na pewne rozwiązanie w kwestii nie tylko LPG, ale również CNG.

I już tak na zakończenie: naszym zdaniem pełny obraz branży paliwowej, szczególnie naszej branży gazowej, będzie bardziej klarowny po 16 stycznia, kiedy ukażą się określone rejestry sporządzane przez Urząd Regulacji Energetyki. Nie ulega wątpliwości, że ilość podmiotów w tej branży już zmalała i nadal będzie maleć. Dziękuję.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy pan prezes Paweł Bielski chciałby coś jeszcze dodać? Proszę bardzo.

Wiceprezes Rady Polskiej Izby Gazu Płynnego Paweł Bielski:

Paweł Bielski, Polska Izba Gazu Płynnego.

Bardzo serdeczne dziękuję za zaproszenie.

Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie! Szanowni Goście!

Ja chciałbym tylko, aby nie przedłużać, dołączyć się do głosu kolegi. Nie będę mówił o rynku paliwowym, nigdy w życiu nie sprzedałem ani litra diesla i nie mam zamiaru wypowiadać się na temat czegoś, czego nie znam. Cieszę się, że pojawił się temat podatków, no bo te podatki tak naprawdę przeznaczone są także na drogi, po których my, jako gazownicy, również jeździmy. Obawiam się jednak, że problemem jest to, że naszą branżę, będącą generalnie branżą podmiotów małych, której ton nadają nie tylko wielkie krajowe i międzynarodowe koncerny, ale i małe firmy, potraktowano w kwestii zabezpieczeń równie restrykcyjnie jak wielkie krajowe podmioty. Moja ocena jest może trochę bardziej krytyczna niż ocena pana Andrzeja Olechowskiego, ponieważ w organizacji, którą reprezentuję, zrzeszone są głównie małe firmy. I obawiam się, że z tej liczby podmiotów podanej przez pana prezesa Bandę, które straciły koncesję OPZ, większość to są nasi członkowie. Przy czym żaden z nich ani nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu, ani urząd skarbowy czy też prokuratura nie stwierdziły u niego żadnych nieprawidłowości, ani też kontrola Urzędu Regulacji Energetyki nie stwierdziła u niego żadnych nieprawidłowości. Po prostu był za mały, żeby złożyć 10 milionów zł. Ci, którzy mieli te 10 milionów, złożyli je w takiej czy innej formie. Zresztą niestety banki i towarzystwa ubezpieczeniowe dosyć brutalnie wykorzystały sytuację, ponieważ nawet z zapowiedzi pana ministra Naimskiego wynikało, że to my powinniśmy zapłacić za tę gwarancję kilkadziesiąt tysięcy złotych. Bo taki jest przedział: 150–300 tysięcy zł rocznie. I owszem, jeśli skonfrontujemy to z budżetem państwa czy z budżetami PKN Orlen lub LOTOS, no to można powiedzieć, że są to kwoty śmieszne. Dla naszych członków nie są.

Chciałbym też podzielić się małą uwagą, jeśli chodzi o ilości produktów, które zostały w tym roku sprzedane. Z uwagi na korzystną różnicę cenową pomiędzy benzyną a LPG, pierwsze półrocze tak naprawdę bardzo wyraźnie napędziło sprzedaż LPG, myślę, że wzrosła ona nawet o powyżej 3%. W tym roku zdecydowanie przekroczyliśmy 3 miliony pojazdów napędzanych LPG.

Jeśli zaś chodzi o drugie półrocze, to proszę przy analizie danych zwrócić uwagę na to, że mogło się zwiększyć z kolei WNT z uwagi na pewne problemy związane z przesyłaniem gazu przez Ukrainę. Koleje ukraińskie bowiem narzuciły pewnego typu restrykcje na właścicieli rosyjskich wagonów i w rezultacie od listopada do połowy stycznia tak naprawdę rzadko coś jechało przez Ukrainę. Dlatego też duzi operatorzy, nawet ci zrzeszeni chociażby w POPiHN, w większej części pozyskiwali ten towar albo z portu w Antwerpii, albo z krajów ościennych.

Niemniej jednak moja prośba zarówno do szanownych panów senatorów, jak i do przedstawicieli władzy wykonawczej jest taka, aby trochę łagodniej potraktować nas w dwóch kwestiach.

Po pierwsze, kwota zabezpieczenia. Po drugie, prosimy rozważyć takie rozwiązanie, jakie moim zdaniem wynika nawet z literalnej treści ustawy – Prawo energetyczne, aby w sytuacji, kiedy podmiot posiadający koncesję OPZ złożył 10-milionowe zabezpieczenie i wykonuje mieszanie de facto na tym samym produkcie, bo taka jest definicja stosowana przez Urząd Regulacji Energetyki, nie musiał składać drugi raz tego samego 10-milionowego zabezpieczenia. Dlatego, że ze zmieszania tysiąca ton propanu z tysiącem ton butanu nie powstanie dwa razy więcej akcyzy, tzn. oddzielnie od tych produktów akcyzy, VAT i innych należności publiczno-prawnych jest równo tyle samo, ile będzie po ich zmieszaniu.

Mamy też wielką prośbę do Ministerstwa Finansów, aby pochyliło się nad pewnymi nieprawidłowościami, jakie mają miejsce. Jeśli mówimy o szarej strefie na rynku gazu płynnego, to ona nie miała i nie ma charakteru przywozowego. Rynek w części przywozowej był zawsze dosyć szczelny i tutaj, biorąc pod uwagę, że większość to import, celnicy sobie zawsze z tym bardzo dobrze radzili. Natomiast jest pewien problem pomiędzy składem podatkowym a finalnym odbiorcą. Dzisiaj nie ma czasu, aby o tym szerzej mówić, ale, i myślę, że pan Olechowski też przyłączy się do tego, jesteśmy w stanie na oddzielnym spotkaniu dokładnie pokazać to, na czym polegają mechanizmy szarej strefy i jak to się dzieje, że ustawa i obostrzenia, które nas dotknęły, szarej strefy w żaden sposób nie ograniczyły.

I ostatnia moja prośba wiąże się z pewnymi interpretacjami, które się ostatnio pojawiły, jeśli chodzi o rejestr podmiotów przywożących. Otóż z powodu skrajnej, negatywnej interpretacji może dojść do takiej sytuacji, że podmioty będą przywoziły na rejestrze produkt, który następnie usługowo będą, nazwijmy to, mieszać, czyli produkować, i bez koncesji OPZ, a tylko i wyłącznie na podstawie koncesji OPC będą wprowadzać go na krajowy rynek. Pewnie też nie ma dzisiaj miejsca na takie szczegóły, ale jesteśmy w stanie dokładnie informować na ten temat organy państwa.

Proszę, aby zarówno nas, małych krajowych gazowników zrzeszonych w polskiej izbie, jak i tych większych, naszych kolegów zrzeszonych w Polskiej Organizacji Gazu Płynnego, traktować jako partnerów. Ani nas jako krajowych przedsiębiorców, ani międzynarodowe koncerny zrzeszone u kolegi, nie interesuje optymalizacja podatkowa. W nas najczęściej bije szara strefa, obostrzenia i ograniczenia najczęściej dotyczą właśnie nas, ponieważ szara strefa ma to do siebie, że ona mało się przejmuje obowiązującymi przepisami. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś ze strony rządowej mógłby się odnieść przynajmniej do tych 2 propozycji, które zgłosił pan prezes Bielski? Chodzi o kwotę, bo o tym dyskutowaliśmy w zeszłym roku, i o to zabezpieczenie – czy jeśli już raz zostało zgłoszone przez OPZ, to czy potrzebne jest jego zgłoszenie po raz drugi.

Bardzo proszę, pan prezes Bando.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Maciej Bando:

Dzień dobry, dziękuję za zaproszenie.

Jedno zdanie gwoli uściślenia, ale może najpierw kilka słów komentarza na temat tych wypowiedzi, które wcześnie mogłem słyszeć.

Proszę państwa, musimy pamiętać o tym, że od uchwalania prawa wcale nie wzrasta trwale ilość podatków. To, że uchwalimy, że dzisiaj jest piękne słońce, to nie znaczy, że to słońce będzie świecić. Kasa budżetu zaś zapełnia się od egzekucji prawa, a nie od uchwalania paragrafów. I w trąby sukcesu będziemy mogli dmuchać tak naprawdę najwcześniej po roku, kiedy zbadamy, na ile realnie nastąpił wzrost objętości naszej kieszeni, naszej jako wszystkich podatników, a na ile realnie była to tylko chwila, kiedy ci, którzy nigdy nie mieli zamiaru płacić podatków ani też prowadzić zarejestrowanej działalności, przeczekali, żeby zobaczyć, z czym tak naprawdę to nowe prawo się wiąże i jakie może powodować dla nich konsekwencje.

Myślę więc, że tak jak jedna jaskółka wiosny nie czyni, tak i kilka miesięcy to za mało i rzeczywiście najwcześniej dopiero po roku będzie można oceniać, na ile ten sukces jest sukcesem rzeczywistym, tym bardziej, że chociażby wg ostatnich danych przybyło co najmniej milion samochodów i stąd też zapewne zwiększona konsumpcja paliw.

Druga uwaga dotyczy tego, i to już zostało powiedziane przez panów reprezentujących organizacje branżowe, że zmiany w prawie w pierwszej kolejności biją właśnie w tych, którzy zgodnie z tym prawem działają. To na nich właśnie oddziałuje pierwszy skutek. Czy to wspomniana wcześniej ilość dokumentów, które są wymagane, czy to przejście nowych procedur itd. Ale proszę też pamiętać, że uchwalając nowe prawa, mamy wspaniałą okazję do tego, aby wiele spraw, które wcześniej były nieuregulowane, doregulować, aby wiele podmiotów, które np. nie spełniały jakichś wymogów, a wymknęły się z administracyjnych sit, miały możliwość z powrotem w tych sitach się znaleźć, czyli pod auspicjami, w tym wypadku, Urzędu Regulacji Energetyki.

I tu od razu odpowiem na jedno z pytań. Państwo, prowadząc faktycznie często małe rodzinne firmy, ale i większe firmy… Pamiętam z obrad komisji senackiej wypowiedź jednego z panów, który mówił, że dzieci przyjechały z Anglii, żeby przejąć sukcesję, ale cała sprawa stanęła pod znakiem zapytania, bo… Bo jedna koncesja, bo druga koncesja, bo państwo nie macie koncesji na sprzedaż butanu, bo państwo nie macie koncesji na sprzedaż propanu, tylko państwo macie koncesję na sprzedaż propanu-butanu, a żeby go sprzedawać, dokonujecie państwo wytworzenia paliwa, czyli mieszacie dwa gazy. Czyli stąd ta dodatkowa koncesja. Z jednej strony mamy koncesje obrotowe, z drugiej strony mamy koncesje na wytwarzanie, bo tak zaproponował ustawodawca i tak to zostało przyjęte.

W związku z tym myślę, że to może być dyskusja na temat zasadności tych kwot, ale tylko wtedy, kiedy poruszamy się w jasno zdefiniowanym obszarze, kiedy rozdzielamy obrót od wytwarzania. Co prawda, dojdą jeszcze opłaty magazynowe itd., ale to wszystko, to jest jedna wielka materia. I tak jak mówię, dzisiaj trudno jest jednoznacznie powiedzieć, czy mamy wzrost o 10%, czy o 2–3%, bo o tym będziemy mogli mówić najwcześniej po roku.

Kilka dni temu na forum komisji senackiej mówiliśmy o budżecie państwa. Proszę państwa o wybaczenie, ale ja muszę o tym mówić. Ustawodawca nałożył na nas, na Urząd Regulacji Energetyki, całą nową ogromną paczkę obowiązków do wykonania. Oczywiście, zauważa on potrzeby z tym związane, no ale cóż, za deklaracjami w związku z zauważeniem tych potrzeb na razie, bo mam nadzieję, że jest to kwestia tylko i wyłącznie chwilowa, żadne środki nie idą, bo obecny tutaj na sali pan dyrektor Lesław Żarski, który jest nowo powołanym przeze mnie dyrektorem specjalnie uformowanego pod ten właśnie projekt, tak to nazwijmy, Departamentu Paliw Ciekłych, w Warszawie dysponuje 6 pracownikami, w całej Polsce przypada, powiedzmy, po półtorej osoby w każdym oddziale terenowym.

Jest to więc znowu kwestia nie tego, co sobie uchwalimy, Szanowni Państwo, ale jak to prawo będzie egzekwowane i czy wystarczy nam siły, żeby dobrnąć do końca i powiedzieć, może za 2 lata, to, o czym powiedział pan minister Jasiński: tak, odnieśliśmy sukces. Ja osobiście nie chcę za wcześnie w te trąby sukcesu dmuchać, bo lubię realia i przeprowadzoną dobrze robotę. Dziękuję.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Kto z panów senatorów chciałby zabrać głos?

Pan senator Augustyn. Proszę bardzo.

Senator Mieczysław Augustyn:

W pełni się zgadzam i z panem ministrem, i z wypowiadającymi się, którzy mówią, że na ocenę sytuacji trzeba jeszcze poczekać. Wydaje się jednak, że pierwsze takie pewne i widoczne już skutki związane są z obawami, które tutaj zgłaszaliśmy, tzn. padają małe firmy obracające LPG , to wiemy na pewno. Bo sam pan minister przyznał, że były już większe górki niż ta, a przecież nie było wówczas tych ustaw. Więc bardzo wiele czynników mogło na to wpłynąć, ale daj Boże, żeby jak najwięcej, bo wszyscy temu kibicujemy i tego chcemy, wynikało akurat ze zmian ustawowych i żeby one były powodem wzrostu wpływów budżetowych.

Bo chciałbym powiedzieć, że w tym czasie słyszeliśmy o tym, jak wiele osób w wakacje, i dotyczy to sierpnia, pozostało właśnie w Polsce, nie wyjechało za granicę, tylko tutaj podróżowało, a tym samym mogło napędzać wzrost. I jest jeszcze wiele innych czynników. A z kolei to „siodło” mogło wynikać zwyczajnie z tego, że właśnie w listopadzie szczególnie podrożały paliwa. I tak możemy wymienić tych czynników, które miały wpływ, pewnie po kilka. Dzisiaj możemy raczej mówić o koincydencji, o współwystępowaniu różnych działań, za wcześnie zaś na ocenę tego, jak to naprawdę jest.

Poza tym to, co jest przetrenowane i pewne, to obawa, którą ja osobiście zgłaszałem też tutaj w pytaniach, a która dotyczy tego, czy Urząd Regulacji Energetyki, który ma podjąć nowe ważne dla realizacji tego planu zadania, rzeczywiście będzie miał stworzone po temu warunki. Wtedy było daleko jeszcze do jasności w sprawach budżetowych, ale to bardzo ważny głos, Panie Prezesie. Jesteśmy przed debatą budżetową, jest jeszcze te ostatnie 5 minut, żeby móc uwzględnić pana głos.

Sytuacja w budżecie jest oczywiście skomplikowana, więc nie mogę zadeklarować odpowiedzialnie, że będę taką poprawkę zgłaszał, ale apeluję do senatorów, którzy może będą mieli szczęście aktywniej uczestniczyć, żeby wziąć to pod uwagę. Bo to jest jednak tak – mówię tutaj do panów ministrów – że warto wyłożyć parę złotych, że tak powiem, po to, żeby uzyskać dużo lepszy efekt końcowy w postaci wpływów.

Nieraz mieliśmy tu taką sytuację, a ja jestem tutaj czwartą kadencję, że żałowano paru groszy, rezygnując de facto z milionów. Nigdy tego nie pochwalałem i uważam, że tutaj mamy podobną sprawę, którą powinniśmy rozważyć.

Na koniec chciałbym powiedzieć, że paliwa stanowią oczywiście spory czynnik aktywizacji gospodarczej i mamy taki szczególny moment, nie wiadomo, czy przejściowy, czy jest to już jakaś trwalsza tendencja, kiedy paliwa podrożały, bo podrożały na rynkach światowych. Powstaje zatem pytanie takie, jaka będzie polityka państwa na tym rynku ze względu na dwie kwestie.

Po pierwsze, dominującymi podmiotami są podmioty państwowe, a po drugie, największym składnikiem ceny paliwa jest ten, który narzuca budżet. Więc oczywiście bardzo trudno jest i przewidywać, i trafić, choć podejmowano kiedyś takie próby w związku z akcyzą. Mam więc na koniec, Panie Ministrze, Panowie Ministrowie, takie pytanie: czy państwo przewidujecie jakąś reakcję w tym zakresie, żeby zapanować nad tą zwyżką cen paliw, gdyby ona miała postępować w sposób niekontrolowany? Na razie tak się nie dzieje, zwyżka jest, ceny są dosyć wysokie, ale to nie jest jakiś gwałtowny wzrost, choć nie można go wykluczyć. Czy jesteście na to jakoś przygotowani i czy jest jakaś koncepcja? Dziękuję.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Peczkis. Proszę.

Senator Grzegorz Peczkis:

Chciałbym troszkę podpytać pana ministra Jasińskiego.

Panie Ministrze, odnośnie do pewnych propozycji, o których mówiło się w kuluarach kilka miesięcy temu, czyli monitoringu przewozu paliwa na terenie kraju. Czy pan minister może nam coś zdradzić czy coś powiedzieć na ten temat?

I druga moja kwestia, Panie Przewodniczący. Myśmy poruszali już tę sprawę chyba wtedy, kiedy uczestniczyłem tydzień temu w spotkaniu komisji, która zajmowała się budżetem. Każdy z naszej komisji, kto tylko chciał, ale również każdy spośród innych senatorów mógł uczestniczyć w dyskusji, ale pamiętam, że nie cieszyło się to zbyt dużym zainteresowaniem. Nie będę tu jednak komentował tego, bo gdybym komentował, tobym się wdał w dyskusję, na co chyba jest już za późno. Dziękuję.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę, pan minister Jasiński. Gdyby pan mógł ustosunkować się do tych 2 wypowiedzi…

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Jasiński:

Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

Ja bardzo dziękuję raz jeszcze, Panie Senatorze, za troskę o to, żeby poczekać, „poczekajmy rok”, tu cytuję pana prezesa, aczkolwiek nie sposób, Szanowni Państwo, nie spojrzeć też wstecz. Wtedy, kiedy zastanawialiśmy się nad koniecznymi zmianami w zakresie prawa podatkowego, jak to pan minister pięknie nazwał, paliwowo-energetycznego, a za tę cześć pakietu ja będę odpowiadał, no to analizowaliśmy te rozwiązania, które były wprowadzone w okresie 2011–2015. Myślę, że znajdę tu sojuszników wśród przedstawicieli organizacji branżowych… No, mieliśmy taką sytuację, że wszystkie wskaźniki ekonomiczne mówiły, że źle się dzieje i że jest coraz gorzej. I tutaj musi być zgoda między nami na tej sali, że tak to się działo, Szanowni Państwo, a czas biegł i wtedy należało tę troskę, bo ona pewnie była, pojawiała się, artykułować na wszelkie możliwe sposoby. No to nie sposób teraz z kolei nie zauważyć, Szanowni Państwo, tych wpływów z VAT14, czyli tej deklaracji, która została stworzona po raz pierwszy pakietem paliwowym. Sierpień – 102 miliony, wrzesień – 177 milionów, październik – 186 milionów, listopad – 191 milionów, i będziemy pilnować miesiąc po miesiącu, a w ślad za tym, Szanowni Państwo, będziemy proponowali następne rozwiązania, korygując także nasze błędy w zakresie prawa.

No bo kiedy tutaj mówiłem – dziękuję, że pan prezes był uprzejmy to zauważyć – o tym, że prawo daje, to oczywiście mówiłem de facto o tym, że akcje służb podległych ministrowi finansów nie były skuteczne i musiały być wsparte zmianą prawa, bo żeby była skuteczna egzekucja tego prawa, trzeba je czasami radykalnie zmienić. Ja mogę sobie nawet zarzucać to, i przyznaję tu na tej sali, że tych akcji nie przygotowaliśmy w lipcu. No i tu zgoda. Zgodziłbym się, gdyby taki zarzut się pojawił, ale akurat państwo takiego zarzutu nie artykułujecie, ja sam zgłaszam taki samokrytycyzm. Jestem przekonany o tym, że właśnie w ten sposób będziemy procedowali.

Pan senator Peczkis pytał o ten właśnie projekt. Szanowni Państwo, tego typu ustawę, jaką proponujemy, czyli ustawę o monitorowaniu przewozu drogowego towarów, Portugalczycy, Rumuni, Bułgarzy, wszyscy przygotowywali nie krócej niż 2 lata. Tyle czasu nad nią pracowano. My narzuciliśmy sobie reżim, no, paromiesięczny, i pod taką presją czasu w tej chwili pracujemy, pamiętając o tym, żeby nie popełniać błędów, o których przyznaliśmy na tej sali, że były popełniane, a których należy unikać.

Proponujemy, proszę państwa, w pierwszej odsłonie tego projektu, tylko i wyłącznie rejestrację przewozu. I oczywiście znowu w ślad za tym będzie musiała iść bardzo dynamiczna reakcja służb. Po raz kolejny tu powtarzamy, że sam wymóg tej rejestracji i sama litera prawa niewiele dadzą, ale służby dostaną bardzo ważne narzędzie.

Państwo tu świetnie podkreślacie i ja się pod tym podpisuję, że prawo najczęściej kierowane jest do tych, którzy są uczciwi, albo tak może być kierowane. A więc my proszę państwa chcemy mieć takie narzędzie, dzięki któremu wzmocnimy wszystkie działania, no już Krajowej Administracji Skarbowej, bo to ona weźmie na siebie całość tego przedsięwzięcia, choć oczywiście będzie wspierana przez inne służby.

Państwo, panie i panowie senatorowie, będziecie mieli również czas w najbliższych tygodniach opiniować ten projekt. Wiem, że organizacje branżowe podnoszą bardzo ważną kwestię daty spotkania, no to my przychyliliśmy się do tego, przesunęliśmy je z 1 stycznia na 1 lutego. Następna data, którą państwo czytacie w projekcie, to jest 1 marca, taki wybór padł z różnych względów, m.in. dlatego, że 1 marca wchodzi w życie reforma administracji skarbowej.

Szanowni Państwo, odpowiadając w dalszym ciągu na te kwestie, przyznam, że my zmieniamy naszą organizację. Obecny tu ze mną pan dyrektor Dziedzic odpowiadający za działania służb celnych, podpowiadał mi, jakie są potrzeby. Otóż, potrzebne były laboratoria ruchome, potrzebne było wpięcie się do sieci viaTOLL, potrzebne były tak prozaiczne rzeczy, których przez lata niestety nie zrealizowano, jak chociażby warunki do pobierania próbek. To wszystko dla celów dochodzeniowo-śledczych przy obecnej przestępczości paliwowej jest niezwykle istotne. Załatwiliśmy to proszę państwa. Potrzebny jest też transport tego zabezpieczonego paliwa, a zabezpieczyliśmy w ubiegłym roku ponad 6 milionów litrów paliwa do postępowań karnych. Nigdy wcześniej proszę państwa nie ubezpieczono takiej ilości paliwa, a gdzieś to trzeba przechowywać. Na parkingach? Trzeba mieć dogodne do tego warunki, a przecież są podmioty, które zgłaszają się i mówią: my wam to zrobimy z odpowiednim rabatem. Proszę państwa takie właśnie prozaiczne sprawy musieliśmy organizować, także w ciągu tego roku, a o nich się zwykle w ogóle nie mówi.

Odpowiadając na pytanie pana senatora Augustyna, powiem, że ja rozumiem tę troskę. Jednak, jeżeli pan pozwoli, Panie Senatorze, nie wywołujmy wilka z lasu, najprawdopodobniej nie będzie tak źle, a jeżeli tak się stanie, to na pewno Ministerstwo Finansów będzie przygotowane, tak jak w tej chwili pracuje nad wariantowością zmian w zakresie podatku akcyzowego. Proszę zwrócić uwagę na to, że przez kilkanaście miesięcy nie zmieniliśmy żadnej wartości podatku akcyzowego wobec żadnego towaru. Tak jak jesteśmy przygotowani na różne sytuacje, także na te związane ze zmniejszeniem akcyzy na niektóre towary, co pewnie nas czeka, to tak samo będziemy przygotowani, zapewniam, Panie Senatorze, na zmiany na rynku paliw. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję.

Pan senator Kleina. Bardzo proszę.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Przewodniczący! Panowie Ministrowie!

Chciałbym się dowiedzieć, jaka jest sytuacja tych małych przedsiębiorców w branży gazowej, bo to było przedmiotem największej troski. Panowie prezesi izb mówicie o tym, że pełna informacja, jaka ilość podmiotów pozostała, będzie dostępna po nowelizacji ustawy, czyli dopiero po 16 stycznia, ale mówicie, że tendencja jest raczej ograniczająca. Czy można już dzisiaj powiedzieć, że ilość tych przedsiębiorców spadła wyraźnie i ile tych podmiotów pozostało w stosunku do poprzedniego stanu?

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś ze strony rządowej chciałby odpowiedzieć? Czy pan prezes…

(Głos z sali: Pan dyrektor Żarski, proszę bardzo.)

Bardzo proszę, pan dyrektor.

Dyrektor Departamentu Rynku Paliw Ciekłych w Urzędzie Regulacji Energetyki Lesław Żarski:

Lesław Żarski, URE, dzień dobry.

Szanowni Państwo, na tę chwilę nie zauważamy gwałtownej zmiany i sytuacji, w której przedsiębiorcy zamykaliby swoją działalność. Nie widzimy takich ruchów w tej chwili. Ci przedsiębiorcy, którzy ograniczyli swoją działalność w zakresie aktywności objętej dwoma koncesjami, czyli związanej z wytwarzaniem paliw ciekłych w zakresie LPG oraz z obrotem paliwami ciekłymi z zagranicą, posiadają z reguły również tzw. zwykłą koncesję, czyli koncesję na obrót paliwami ciekłymi w kraju. I ci przedsiębiorcy zrezygnowali bądź z obu, bądź z jednej koncesji, tej, o której wcześniej mówiłem, czyli na wytwarzanie paliw i na obrót paliwami z zagranicą, ale cały czas są w posiadaniu koncesji OPC i na jej podstawie działają w kraju.

Skąd zaś ta data 16 stycznia? Po 16 stycznia będziemy wiedzieli, ile przedsiębiorstw zdecyduje się na złożenie nowych wniosków koncesyjnych dostosowujących brzmienie swoich koncesji do nowych przepisów. Konstrukcja tych przepisów jest mianowicie taka, że ten przedsiębiorca, który do 16 stycznia złoży wniosek, nawet niekompletny, deklaruje, że dalej będzie wykonywał tę działalność. Ten przedsiębiorca, który do 16 stycznia nie złoży żadnego wniosku, deklaruje jakby, no nie jakby, on deklaruje, że zaprzestanie działalności. Na tę chwilę nie mamy od przedsiębiorców informacji, że ktoś będzie rezygnował, generalnie wszyscy przedsiębiorcy planują złożyć te wnioski i chcą dalej prowadzić działalność. Jednak rzeczywiście konkretne liczby… 16 stycznia, to jest za wcześnie, bo musimy wziąć pod uwagę bezwładność poczty, bezwładność rozpatrzenia tych wniosków. Szanowni Państwo, mówimy o 10 tysiącach wniosków, tylko w przypadku samych paliw ciekłych, czyli LPG, olejów napędowych i benzyny. Mówimy o 10 tysiącach wniosków, które musimy rozpatrzeć. Kiedy będziemy mieli wstępną analizę, będziemy mogli podać jakąś wielkość i przekonać się, czy nastąpiło zmniejszenie liczby podmiotów na rynku, czy też nie. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Gawęda… Przepraszam, pan senator Kleina. Proszę.

Senator Kazimierz Kleina:

Ja będę miał tylko taką prośbę, żeby ewentualnie dla naszej komisji została przygotowana w odpowiednim momencie informacja na piśmie, kiedy już będziecie państwo jako urząd posiadali te informacje. Chodzi o to, żeby przekazać nam informację o tym, jaka jest sytuacja w branży, o ewentualnych zmianach, czy może rzeczywiście nie nastąpiła jakaś wyraźna zmiana.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Tak, pan prezes Bando mówi, że nie ma problemu, Panie Senatorze.

Pan senator Gawęda. Proszę.

Senator Adam Gawęda:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Jest wśród nas również pan prezes Agencji Rezerw Materiałowych Janusz Turek, w związku z czym chciałbym skierować do pana, Panie Prezesie, kilka pytań. Mimo że dzisiejszym posiedzeniem komisji obejmujemy kwestie dotyczące paliw płynnych, ja mam pytanie dotyczące rezerw materiałowych surowców energetycznych w szerszym tego słowa znaczeniu. W związku z tym, że z paliw kopalnych stałych również można produkować różne nośniki energii, w tym gaz syntezowy, który jest jakby produktem wyjściowym, mam pytanie odnośnie do rezerw materiałowych dotyczących rezerw strategicznych węgla kamiennego.

Otóż wiemy doskonale, że na zwałowiskach były różne sortymenty węgli energetycznych, nisko, wysokoenergetycznych i dlatego, choć ja rozumiem, że przedmiotem dzisiejszego posiedzenia komisji są paliwa płynne, ale z uwagi na to, że jest to bardzo ważny obszar funkcjonowania polskiej energetyki, która w głównej mierze opiera się na paliwach kopalnych, mam takie bardzo krótkie pytanie, jeśli pan prezes jest gotów na nie odpowiedzieć, a mianowicie: na jakim poziomie funkcjonują dzisiaj rezerwy węgla kamiennego? Czy zwałowiska zostały właściwie ocenione, przebadane i zweryfikowane pod kątem potencjału, jaki rzeczywiście posiadają w tych zasobach? To jest pierwsze pytanie.

I druga kwestia. Jak wygląda dzisiaj system sprzedaży czy też uwolnienia tych rezerw w związku z tym, że ceny węgli energetycznych na rynkach europejskich ARA znacząco wzrosły? Jak to w tej chwili wygląda, jeśli chodzi o 2 największe spółki energetyczne, z wyłączeniem oczywiście Jastrzębskiej Spółki Węglowej, dlatego że ta spółka opiera się głównie na węglu koksowym, a mam tu ma myśli Polską Grupę Górniczą i Katowicki Holding Węglowy.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy pan prezes ma dzisiaj możliwość, żeby odpowiedzieć na te pytania?

Prezes Agencji Rezerw Materiałowych Janusz Turek:

Generalnie tak.

Janusz Turek, prezes Agencji Rezerw Materiałowych.

Panie Przewodniczący! Panowie Ministrowie!

(Przewodniczący Andrzej Stanisławek: Proszę bardzo, tylko krótko. Bardzo proszę.)

Szanowni Państwo!

Generalnie jestem przygotowany do tych odpowiedzi, aczkolwiek nie w pełnym zakresie, jako że rzeczywiście tematyka dzisiejszego posiedzenia jest inna. Postaram się mimo to precyzyjnie ustosunkować do tych 2 pytań.

Po pierwsze, jakie są stany rezerw strategicznych w części dotyczącej obszaru rezerw tzw. technicznych? Bo tak to należy określić wg nomenklatury i nazewnictwa obowiązujących w Agencji Rezerw Materiałowych. Te rezerwy surowcowe są klasyfikowane. Generalnie stany rezerw strategicznych w państwie są określone stosownymi klauzulami poufności, co dotyczy w szczególności surowców. I nie mogę dzisiaj przedstawić tych informacji na posiedzeniu komisji senackiej.

Jeśli zaś chodzi o system uwalniania rezerw strategicznych, to ustosunkowując się do drugiego pytania, powiem, że zgodnie z prawodawstwem i z przepisami wynikającymi z ustawy o rezerwach strategicznych uwalnianie rezerw strategicznych jest dwojakie.

Przede wszystkim rezerwy strategiczne się udostępnia. Oczywiście decyzje w tej sprawie podejmuje minister energii. Uwalnianie może mieć też formę układu likwidacji rezerw strategicznych czy też w konsekwencji dalszych sprzedaży tychże rezerw. Agencja wykonuje te czynności także na podstawie precyzyjnych decyzji ministra energii. Dotyczy to wszystkich asortymentów we wszystkich obszarach, jeśli chodzi o rezerwy techniczne czy w układzie surowcowym, jak i te w odniesieniu do rezerw strategicznych, żywnościowych, medycznych czy też technicznych. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Tak, wróćmy teraz do tematu rozmowy i ja bym… Tak, przepraszam bardzo, a w jakiej sprawie?

Prezes – Dyrektor Generalny Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Leszek Wieciech:

Leszek Wieciech, Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego.

Jako że pan minister Jasiński, można powiedzieć, wywołał tutaj branżę do tablicy, to jeśli można…

(Przewodniczący Andrzej Stanisławek: Proszę bardzo.)

Chciałbym powiedzieć kilka słów na temat naszej oceny pakietu energetycznego i przede wszystkim pakietu paliwowego.

Analizując te wszystkie wyniki, które zostały podane, trzeba pamiętać, że de facto jest to rezultat właśnie pakietu paliwowego, czyli tego zestawu przepisów i zmian w przepisach prawa, które zostały przygotowane przez ministra finansów i jego służby.

Pakiet energetyczny jest obecnie w trakcie wdrażania i rzeczywiście o jego skuteczności będzie można mówić za kilka miesięcy. My jako branża już widzimy zdecydowanie pozytywny wpływ pakietu paliwowego. I oczywiście, to nie jest tak, że branża nie ponosi kosztów. Branża również ponosi koszty. Jeśli jednak zestawi się koszty ponoszone przez branżę z poprawą sytuacji na rynku i ze wzrostem oficjalnych danych dotyczących konsumpcji, to wniosek nasuwa się sam – że jest to coś, na co branża czekała od lat.

I tutaj rzeczywiście muszę podziękować panu ministrowi, chyba nie tylko w swoim imieniu, ale też w imieniu przedstawicieli wielu branż, choćby paliwowej, tytoniowej czy alkoholowej, bo przecież wysiłek, jaki pan minister i jego zespół włożyliście w dialog z przedstawicielami przedsiębiorców po to, żeby doprowadzić do zmniejszenia szarej strefy, jest nie do przecenienia. My wyraźnie widzimy też wzrost zaangażowania służb kontrolnych. I tutaj oczywiście zgodzę się panem profesorem Bandą, że nie samo prawo skutkuje, nie tylko prawo, ale i działalność służb. I jako branża widzimy też zdecydowanie konieczność wzmocnienia organizacyjno-finansowego właśnie tych instytucji, tych służb, które przynoszą do budżetu państwa większe wpływy z tytułu zwalczania czarnej czy szarej strefy.

Jeśli chodzi o to, co jeszcze mogłoby pomóc i jakie postulaty są potrzebne, to my widzimy kwestię prawa naftowego i nadzoru nad branżą oraz niejako wyłączenia z prawa energetycznego obejmującego również energię elektryczną i gaz całego kompleksu paliwowego.

Miejmy nadzieję, że stopniowe wdrażanie zapisów prawa energetycznego przyczyni się do dalszej poprawy na rynku paliw.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękujemy bardzo, panie prezesie.

Chciałbym skorzystać z okazji, że obecny jest pan minister Kurtyka, który jest wielkim orędownikiem samochodu elektrycznego, i pociągnąć temat instalacji gazowej do diesla rozpoczęty przez pana Olechowskiego. To tak w kontekście smogu, bo to jest tak: Cygan zawinił, kowala powiesili. I teraz wszyscy obwiniają samochody, a wiadomo, że akurat samochód odpowiada tylko za 5–10% emisji szkodliwych i pyłów, i spalin w mieście.

Na Politechnice Lubelskiej rzeczywiście powstała instalacja do diesla. Ona była testowana zarówno w samochodach osobowych, jak i w autobusach. Zacząłem się tak zastanawiać, że może Ministerstwo Energii mogłoby rzeczywiście przemyśleć konieczność, powiedziałbym, nawet ustawową, wprowadzania instalacji gazowych do starych diesli. No, inaczej my po prostu… Każdy to wie – jeden samochód na skrzyżowaniu i nie można oddychać. Jeden. Taki np. 1,9 TDI i jest koniec.

Panie Ministrze…

To taki głos w dyskusji, bo ja wiem, że samochód elektryczny jest na pierwszym miejscu.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii Michał Kurtyka:

Bardzo serdecznie dziękuję.

To przypomina sytuację jak w dowcipie o studencie: o cokolwiek go zapytają, on na końcu odpowiada to, co wie.

Więc rozumiem, że pan senator wywołuje temat bliski mojemu sercu, którym jest ewolucja naszego systemu paliwowego i energetycznego. Nie zmienia to postaci rzeczy, że gros naszej uwagi idzie jednak w tym kierunku, żeby ten system funkcjonował w sposób przejrzysty i równoprawny.

Bardzo dziękuję, że pan Leszek był łaskaw wspomnieć o tym może trochę zapomnianym ratio legis całego przedsięwzięcia, które można nazywać różnymi przymiotnikami energetycznymi, ale na samym końcu wyjdzie, że jest to przedsięwzięcie mające na celu zrównanie warunków funkcjonowania pomiędzy podmiotami działającymi uczciwie i wyrugowanie tych, które państwu szkodziły. Szkodziły, gdyż w sposób nieuczciwy podbierały klientów, co państwo przede wszystkim zauważaliście. I to są właśnie te małe firmy, które nie mają możliwości podjęcia bardzo kompleksowych działań skierowanych przeciwko takiej nieuczciwej konkurencji.

No i nasze rozumienie państwa i również moje rozumienie jest takie, o jakim był łaskaw powiedzieć pan minister Jasiński, tzn. silne państwo jest gwarantem swobody gospodarczej. Dopiero wtedy, kiedy będziemy mieli silne państwo, klarowne przepisy i możliwość ich egzekwowania, mogę poczuć się pewnie jako przedsiębiorca. I myślę, że taka jest intencja, o której trochę zapominamy, a którą warto przypominać, bo również stoi za tym pakietem.

Jeżeli chodzi o konkretne paliwa, to nie będę odnosił się do poszczególnych rozwiązań. Jeżeli zaś chodzi o ewolucję tego systemu, to myślę, że my będziemy podchodzili do wszelkich propozycji. Ja bardzo dziękuję za wszelkie uwagi, od pana Bielskiego, od panów senatorów, oczywiście od pana Andrzeja Olechowskiego. Wszystkie propozycje bardzo dokładnie notowaliśmy i doceniamy dobrą wolę oraz chęć współpracy ze strony branży LPG.

Jednak mamy też świadomość, że jesteśmy na początku drogi, że np. dzisiaj ewolucja tej kwoty zabezpieczenia byłaby absolutnie przedwczesna i właściwie likwidowałaby skuteczność tego dzisiejszego systemu, więc nie mogę obiecać, że nie będziemy brać tego pod uwagę. Natomiast na pewno mogę obiecać to, że my również, jako Ministerstwo Energii, będziemy prowadzić dialog, choć tutaj Ministerstwo Finansów było tym, które wystąpiło jako forpoczta. Ministerstwo Energii będzie chciało wejść w ten dialog, żeby rozumieć, jakie inne metody omijania przepisów możemy jeszcze wyeliminować, w jaki sposób możemy doprowadzić do tego, żeby sytuacja podmiotów uczciwych była jak najkorzystniejsza. Staraliśmy się zapewnić, jeżeli chodzi o zabezpieczenia, i tutaj ustawodawca wziął to pod uwagę, możliwość stosowania różnych innych instrumentów, gwarancji bankowych, ubezpieczeniowych, poręczeń bankowych. Rozumiem, że na ten temat była już dyskusja i nie chciałbym do niej wracać.

Na zakończenie, jeżeli chodzi o dalszą ewolucję tego naszego systemu i w szczególności dalsze zmiany dotyczące starych samochodów dieslowskich, bo w tym temacie zadawał pytanie pan senator… Ja patrząc z daleka, mam bardzo… Dla mnie interesująca jest statystyka, wg której obecnie dotarliśmy bodajże do 400 tysięcy nowych pojazdów rocznie sprzedawanych w Polsce przy 900 tysiącach sprowadzanych z zagranicy. Tymczasem bodajże w 1999 r. kupowaliśmy w Polsce 600 tysięcy nowych pojazdów.

Tak, że wejście do Unii Europejskiej i otworzenie nam dostępu do tego, że tak powiem, szerokiego rezerwuaru starych samochodów, w tym w szczególności dieslowskich, obarczonych dzisiaj niechlubną sławą w związku z fałszowaniem wyników emisyjnych, na pewno przyczyniło się czy przyczynia się w dalszym ciągu do pogarszania stanu naszych dróg.

I to jest jedna z motywacji, która nam przyświeca w Ministerstwie Energii. A skoro pan senator był łaskaw wywołać mnie osobiście, to przyznaję się również do tego, w jaki sposób my możemy ten system przeewoluować – np. do takiej formy, żeby sytuacja, która ma miejsce dzisiaj w związku ze smogiem… A smog to jest przede wszystkim problem pieców, ale w takim mieście jak Warszawa też mamy alert smogowy, który jest spowodowany koncentracją transportu miejskiego w centrum. W związku z tym chcemy zmieniać ten system, chcemy zmieniać komunikację zbiorową, chcemy ją elektryfikować, ale chcemy też utrzymać i zwiększać możliwość wykorzystania gazu w komunikacji i zrównywać zasady, na jakich mają funkcjonować różne paliwa.

Idea ustawowego przeobrażenia istniejących diesli w samochody gazowe na pewno jeszcze nie powstała w zamysłach ministerstwa, Panie Senatorze, ale bardzo dziękuję za sugestię.

Przewodniczący Andrzej Stanisławek:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze chciałby wziąć udział w dyskusji? Nie.

Tak że bardzo dziękuję wszystkim, że przyszli w takie mroźne popołudnie.

Zamykam posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 48)